Thời gian gần đây, vụ việc đau lòng người cha ôm hai con nhảy cầu Bến Thủy (Nghệ An) khiến dư luận không khỏi bàng hoàng. Dư luận cho rằng, phía sau hành động cực đoan ấy có lẽ là chuỗi mâu thuẫn và bế tắc tâm lý kéo dài trong gia đình. Khi cảm xúc tiêu cực không được chia sẻ và hóa giải, nó có thể trở thành “ngòi nổ” dẫn đến những bi kịch không ngờ tới.
Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà - Viện Nghiên cứu Đào tạo và Can thiệp tâm lý Việt Nam (VPIT) cho rằng, mâu thuẫn gia đình thường bắt nguồn từ những vấn đề rất đời thường. Có thể đó là những bất đồng quan điểm, áp lực kinh tế, hoặc sự thay đổi vai trò trong hôn nhân. Tuy nhiên, khi các mâu thuẫn này kéo dài, không được chia sẻ hoặc giải quyết đúng cách, nó dần hình thành tổn thương tâm lý tích tụ, khiến người trong cuộc rơi vào trạng thái bế tắc, cô lập và tuyệt vọng.
Người mẹ trẻ kiệt sức sau nhiều giờ đi dọc sông tìm kiếm chồng con.
"Những người có tính cách khép kín, thiếu kỹ năng giao tiếp hoặc từng chịu tổn thương tâm lý trước đó thường dễ bị cuốn vào vòng xoáy tiêu cực hơn. Họ có xu hướng suy nghĩ theo hướng "không lối thoát", dẫn đến hành vi cực đoan như tự gây hại hoặc thậm chí có thể làm tổn thương người khác", thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà nhận định.
Thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà cho rằng, khi nỗi đau quá lớn có người sẽ có hành động muốn làm tổn thương bản thân và cả người khác. Những điều này xuất phát từ việc, người này đã ở trong trạng thái vô cùng hỗn loạn về sức khỏe tâm thần, không biết giải quyết vấn đề theo hướng tích cực vì nỗi đau trong lòng của họ quá lớn.
Dấu hiệu cảnh báo sớm trạng thái bế tắc
Theo thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà, có nhiều dấu hiệu cảnh báo cho thấy một người đang rơi vào trạng thái tâm lý nguy hiểm, cụ thể như:
- Thường xuyên mất ngủ, bỏ ăn, thu mình, hoặc than phiền về cuộc sống vô nghĩa.
- Bộc lộ ý nghĩ tiêu cực như "muốn biến mất", "chết cho xong", "không ai hiểu mình".
- Có hành vi thu xếp công việc, chia sẻ tài sản hoặc gửi gắm con cái bất thường.
- Trở nên dễ cáu gắt, mất kiểm soát cảm xúc, đặc biệt trong các mối quan hệ gần gũi.
"Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng, nếu được quan tâm và can thiệp sớm, người đó hoàn toàn có thể hồi phục. Vấn đề là gia đình và người xung quanh có đủ tinh tế để nhận ra hay không" chuyên gia tâm lý nhấn mạnh.
Theo thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà, các cặp đôi ly thân hoặc xung đột kéo dài thường khiến con người rơi vào tình trạng căng thẳng mãn tính. Cơ thể và tâm trí luôn ở trong trạng thái "cảnh giác", dễ nổi nóng, mất tập trung, và suy giảm khả năng phán đoán. Bởi giữa vợ chồng, việc chia sẻ, lắng nghe, kết nối là vấn đề rất quan trọng. Nếu không có sự kết nối thì mọi mâu thuẫn sẽ rất khó giải quyết.
"Khi cảm xúc tiêu cực bị dồn nén quá lâu mà không có lối thoát, người ta rất dễ hành động bột phát và đôi khi, chỉ một giây mất kiểm soát có thể dẫn tới hậu quả không thể cứu vãn", chuyên gia tâm lý nhấn mạnh.
Các cặp đôi ly thân hoặc xung đột kéo dài thường khiến con người rơi vào tình trạng căng thẳng mãn tính. Ảnh minh họa.
Gia đình là điểm tựa
Thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà cho rằng, gia đình là điểm tựa đầu tiên giúp ngăn chặn hành vi cực đoan. Khi nhận thấy người thân có biểu hiện khác lạ, tuyệt đối không nên trách móc, phán xét hay tranh cãi. Lúc này những người thân như anh, em, bố, mẹ,… cần giữ bình tĩnh, lắng nghe, thể hiện sự thấu hiểu và quan tâm.
Bên cạnh đó, cần động viên họ gặp chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần hoặc người có uy tín để được hỗ trợ chuyên môn. Nếu nhận thấy nguy cơ tự gây hại, cần giám sát chặt chẽ, loại bỏ vật dụng nguy hiểm, và liên hệ ngay cơ sở y tế gần nhất.
"Phòng ngừa bi kịch gia đình không phải là chuyện xa vời. Chỉ cần mỗi thành viên biết lắng nghe, chia sẻ, tôn trọng và biết tìm đến chuyên gia khi cần thiết", thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà nhấn mạnh.
Ngoài ra, thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà cũng cho rằng, việc xây dựng văn hóa gia đình lành mạnh, tổ chức các buổi trò chuyện, kết nối cảm xúc, hoặc tham gia các lớp kỹ năng quản lý stress, kiểm soát cảm xúc cũng giúp các thành viên hiểu và đồng cảm với nhau hơn. Đây chính là "liều thuốc tâm lý" hữu hiệu nhất để bảo vệ mỗi gia đình khỏi những mất mát không đáng có.
