Không bao giờ có thời điểm lý tưởng để nhập viện, nhưng nghiên cứu mới đây cho thấy một số ngày - đặc biệt là các ngày thứ Bảy và Chủ nhật - có thể thực sự gây ra nhiều ca tử vong khi nhập viện hơn so với các ngày còn lại trong tuần. Nó được gọi là "hiệu ứng cuối tuần", và các bệnh viện trên toàn thế giới đang phải vật lộn để tìm cách giảm thiểu tác động của nó đối với bệnh nhân.

Những tác hại của việc nhập viện vào cuối tuần đã được ghi nhận trong các tài liệu y khoa, với nghiên cứu sớm nhất là vào năm 1976. Nghiên cứu gần đây đã ủng hộ giả thuyết của hiệu ứng cuối tuần và thấy rằng vấn đề này đúng với các bệnh viện ở nhiều nước phát triển trên toàn thế giới.

Một nghiên cứu năm 2015 đã xem xét dữ liệu gần 3 triệu ca nhập viện trong thời gian 2009-2012 từ các bệnh viện ở Anh, Mỹ, Úc và Hà Lan. Ở 3 trong số 4 nước được khảo sát, nguy cơ tử vong trong vòng 30 ngày đối với nhập viện cấp cứu là cao hơn vào ngày cuối tuần. Nó cao hơn 20% ở Hà Lan, cao hơn 8% ở Anh và cao hơn 13% ở Mỹ. Điều thú vị là các bệnh viện tại Úc dường như không có hiệu ứng cuối tuần khi xem xét tỷ lệ tử vong trong vòng 30 ngày nhập viện, nhưng có hiệu ứng này khi các nhà nghiên cứu xem xét tử vong xảy ra trong 7 ngày nhập viện.

Nhập viện vào thời điểm nào là không thích hợp?

Một nghiên cứu mới nhất cho thấy hiệu ứng cuối tuần cũng có thể tác động đến khả năng hiến thận ở Mỹ. Thận được lấy từ người hiến vào ngày cuối tuần ít hơn và dễ bỏ qua thận hiện khi người nhận đã mua thận vào ngày thứ Bảy hoặc Chủ nhật.

Nếu hiệu ứng cuối tuần được chứng minh rõ ràng như vậy, nguyên nhân của nó là gì và quản lý bệnh viện đang làm gì để giải quyết nó? Vấn đề là có thể do nhiều nguyên nhân và do đó không có giải pháp dễ dàng.

Để bắt đầu, điều quan trọng là chỉ ra những bệnh nhân nhập viện vào cuối tuần đến trong tình trạng cấp cứu nhiều hơn so với những người nhập viện vào các ngày khác trong tuần để làm các thủ thuật và phẫu thuật theo kế hoạch từ trước. Do đó, nhiều khả năng họ đang bị bệnh nặng hơn hoặc cần trợ giúp chăm sóc nhiều hơn so với những người nhập viện trong tuần. Đây là lý do mà các nhà quản lý bệnh viện đưa ra để giải thích các con số, nhưng có lẽ cũng còn có các yếu tố khác tại nơi làm việc. Nhân viên trực tại bệnh viện vào ngày cuối tuần thường có ít kinh nghiệm và không có sẵn chuyên gia trong ngày cuối tuần. Thực tế các bệnh nhân cần can thiệp y tế cấp cứu, do các chẩn đoán như ngừng tim, đột quỵ, phình mạch hoặc chấn thương đầu, tất cả đều có nguy cơ tử vong vào ngày cuối tuần cao hơn so với các ngày khác trong tuần. Bệnh viện không phải là nơi duy nhất có các nhân viên ít kinh nghiệm làm việc vào ngày cuối tuần. Các xét nghiệm do bệnh viện gửi tới các nơi khác làm cũng mất nhiều thời gian để nhận kết quả hơn.

Điểm mấu chốt là hiệu ứng cuối tuần dường như tồn tại, và bệnh viện cần phải có một cái nhìn sát hơn về tất cả các nguyên nhân của nó để chăm sóc bệnh nhân vào ngày cuối tuần cũng giống như các ngày khác trong tuần.

BS Tuyết Mai

((Theo MNN))