Thật bất tiện khi đang giao tiếp với đối tác, đang nói chuyện với người yêu... lại dừng giữa chừng, che tay lên mũi để hắt xì hơi! Theo dân gian, mỗi lần bị hắt hơi, người đối diện phải chúc "sức khỏe" để mong rằng người hắt hơi không ốm.
Nguyên nhân hắt hơi
Hắt hơi xuất hiện khi niêm mạc mũi bị tác động bởi các yếu tố như lạnh, các chất kích thích (bụi, mùi hành cay, mùi nước hoa, phấn hoa, mùi thuốc nhuộm trong vải...). Sau khi hắt hơi, có thể người đó lại trở lại hoàn toàn bình thường, hoặc hắt hơi cứ tiếp diễn sau đó sốt, chảy mũi, ngạt mũi, ho, khàn tiếng, thậm chí mất tiếng. Đôi khi chỉ cần thời tiết sắp thay đổi là những người này đã hắt hơi liên tục. Sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm trong môi trường hay sự nở rộ của các loài hoa xuân cũng khiến những người bị dị ứng mũi họng rất ngại, họ biết trước được rằng cứ đến mùa đó họ lại bị hắt hơi thường xuyên nên rất khó chịu mà không thể tránh được (trừ khi họ thay đổi môi trường sống). Nhưng hoa đào và hoa mai lại rất ít khi gây dị ứng do đó những người có cơ địa dị ứng cũng không phải e dè khi tiếp xúc trực tiếp.
Hắt hơi có phải là dấu hiệu báo sắp ốm?
Hắt hơi ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống của những người bệnh, nhất là những nghề thường xuyên phải giao tiếp trực tiếp. Ngày nay, do sự biến đổi nhiều mặt của khí hậu cũng như cuộc sống hiện đại phải làm việc trong công sở - nơi có những phòng kính kín sử dụng điều hoà đã làm tăng số lượng người bị hắt hơi lên đáng kể. Người bệnh có thể hắt hơi từng cái một hoặc hắt hơi từng tràng, vài chục cái một lúc rất khó chịu. Hắt hơi hay xuất hiện vào buổi sáng khi vừa thức giấc hoặc đang từ ngoài bước vào phòng điều hoà. Căn cứ vào biểu hiện của hắt hơi, bác sĩ có thể phân loại một cách tương đối nguyên nhân gây hắt hơi là do viêm mũi vận mạch hoặc viêm mũi dị ứng. Hiện tượng hắt hơi thường kèm thêm dấu hiệu chảy mũi và ngạt tắc mũi, đau nhức đầu.
Như trên đã nói, hắt hơi là triệu chứng thường gặp ở những người bị mắc bệnh viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch, hơn nữa bệnh lại có tính chất gia đình. Khi khám thấy niêm mạc mũi của những người này thường phù nề, nhợt nhạt hoặc có màu tím nhạt, có thể có những khối gọi là polip do sự thoái hoá của niêm mạc mũi trong tình trạng bị viêm lâu ngày gây nên. Cần tìm đúng nguyên nhân để cắt dấu hiệu hắt hơi. Ở một số người bệnh, hắt hơi xuất hiện vào những mùa nhất định trong năm. Họ có thể phòng trước mùa bị bệnh khoảng một tháng bằng uống các thuốc kháng histamin H1 (telfast, clarityne...) hoặc dùng các thuốc steroid dạng xịt tại mũi như rhinocort, budenase, nasonex... Tránh những tác nhân mà khi tiếp xúc gây ngứa mũi mà mình bị.
 Polip mũi gây hắt hơi. |
Người có cơ địa dị ứng tự bảo vệ thế nào?
Những người hay bị hắt hơi như vậy phải biết tự bảo vệ mình bằng cách giữ ấm khi thời tiết chuyển mùa, đeo khẩu trang khi đi đường, tránh tắm và gội đầu vào buổi sáng, trước khi vào phòng điều hoà nên hít một hơi thật sâu sau đó thở ra khi bước chân vào phòng để không khí ấm hơn ngay khi hít hơi lần hai rồi quen dần với không khí đó... Nếu dấu hiệu đi cùng là ngạt mũi ngày càng tăng, dịch mũi chảy ra màu vàng xanh, phải điều trị kết hợp với kháng sinh, chống viêm sớm vì lúc này có thể bệnh đã chuyển sang giai đoạn của viêm xoang. Việc điều trị không kịp thời sẽ gây ra những biến chứng như viêm họng, viêm thanh khí, phế quản làm cho thời gian uống thuốc kéo dài và người bệnh sẽ lâu phục hồi. Trường hợp cần thiết chỉ định phẫu thuật nội soi cũng được đặt ra để giải quyết tình trạng polip mũi...
Điều trị viêm mũi dị ứng hay viêm mũi vận mạch cần giải thích rõ ràng với người bị bệnh vì phải có sự phối hợp chặt chẽ của bệnh nhân và thầy thuốc do quá trình điều trị thường kéo dài 3 - 6 tháng. Điểm lưu ý khi điều trị những bệnh nhân này là các thuốc kháng histamin rất dễ gây quen thuốc do đó việc điều trị duy trì dưới sự theo dõi chặt chẽ của thầy thuốc rất quan trọng đối với bệnh nhân.
ThS. Phạm Bích Đào