Quốc tế còn nhiều tranh cãi
Vài năm trở lại đây, khu vực Mỹ Latinh xuất hiện làn sóng bảo vệ quyền của các loài động vật. Nhìn chung, duy trì hay xóa sổ bộ môn xiếc thú vẫn đang là vấn đề tranh cãi nóng bỏng giữa các tổ chức bảo vệ động vật và phe đối lập.
Những nhà hoạt động vì quyền của động vật cho rằng các gánh xiếc thường ngược đãi, bóc lột động vật. Ngược lại, những nghệ sĩ biểu diễn xiếc khẳng định, động vật được nuôi dưỡng trong các gánh xiếc đã quá quen với những gì chúng đang thực hiện mỗi ngày. Nếu bắt chúng trở về sống trong tự nhiên vì gánh xiếc không còn được phép sở hữu chúng nữa, những con vật này sẽ chết vì không thích nghi nổi với cuộc sống thiên nhiên hoang dã. Giới làm xiếc khẳng định họ chăm sóc cẩn thận cho những con vật cùng biểu diễn với mình. Những con vật này cũng thường được sinh ra và nuôi lớn trong gánh xiếc, vì vậy, họ cũng có tình cảm gắn bó với chúng.
Xiếc thú phải đối mặt với rất nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, tất cả đều thừa nhận, khi đã trở thành công cụ mua vui trong gánh xiếc thì những con vật hoang dã không còn được sống cuộc sống tự nhiên vốn có nữa. Nhằm vạch rõ nỗi thống khổ của những con vật bị ép làm diễn viên xiếc, tổ chức Bảo vệ Động vật Quốc tế (ADI) tại Anh từng đột nhập vào một trường “đào tạo khỉ” và ghi lại cảnh huấn luyện ở đây. Nội dung đoạn phim cho thấy chúng phải sống trong những chiếc lồng chật hẹp, tồi tàn. Mỗi khi thấy người, tay của những con khỉ này chìa ra như van xin. Một số con liên tục phá lồng và tìm cách mở ổ khóa. Nhiều con khỉ nằm bất động trong lồng. Chúng kiệt sức vì bị hành hạ quá mức.
Chưa dừng ở đó, thời gian qua, các tổ chức bảo vệ động vật trên thế giới đã công khai thêm nhiều đoạn phim ghi lại cuộc sống khắc nghiệt đến cùng cực của các chú khỉ tại trường xiếc. Cũng bởi quy trình huấn luyện phi nhân văn nên môn nghệ thuật xiếc khỉ nói riêng, xiếc thú nói chung hiện đã bị cấm ở nhiều quốc gia Nam Mỹ.
Không nên làm ngơ
Tại Việt Nam, có lẽ số đông công chúng và cả người làm nghề chưa hề nghĩ đến những tranh cãi về việc duy trì hay xóa sổ xiếc thú, cũng bởi lẽ nghề xiếc nói chung ở Việt Nam còn chưa thoát ra khỏi tình trạng khó khăn, xiếc người còn chật vật, nói chi xiếc thú.
Bạo hành hay huấn luyện thú để trở thành diễn viên xiếc là sự việc rất đáng bàn. Tuy nhiên, khi nhắc đến góc khuất của xiếc thú ở Việt Nam, hầu như người ta đề cập đến một vấn đề khác. Ai cũng phải thừa nhận, biểu diễn xiếc là một trong những nghề nguy hiểm. Trong đó, xiếc thú càng đặc biệt nguy hiểm bởi người nghệ sĩ nhiều khi không thể kiểm soát được bạn diễn của mình. Gần đây, xiếc thú ở Việt Nam chỉ còn những tiết mục biểu diễn với các loài thú như khỉ, gấu, ngựa, voi, trăn... chứ không còn xiếc sư tử, hổ, báo... Khi tìm hiểu về khó khăn của xiếc thú tại Việt Nam, hầu như chúng ta chỉ thấy được một góc cạnh: nhiều diễn viên bị trăn cắn, gấu tát, khỉ cào... vẫn tận tụy bên con vật, không ít người dấn thân, ăn, ngủ cùng sư tử, hổ ,voi ,báo, gấu... Chúng ta ít khi đề cập đến khó khăn của những con thú, có những tiết mục không hoàn thành bởi động vật mắc lỗi do sức khỏe không đảm bảo, chúng không thích nghi với ánh sáng lạ... Một nghệ sĩ chia sẻ: "Một thời xiếc thú dữ thu hút sự tò mò, hiếu kỳ của khán giả nhưng những năm gần đây, xiếc thú dữ đã không còn xuất hiện. Có nhiều lý do mà xiếc thú dữ vắng bóng tại các rạp xiếc Việt Nam, trong đó lý do quan trọng là bởi nhiều người sợ nguy hiểm đến tính mạng, bên cạnh đó các con thú quý hiếm ngày càng già cỗi... Xiếc thú sẽ dần biến mất ở Việt Nam nếu không có sự đầu tư toàn diện".