Thêm 2 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao (VH&TT) TP Huế cho biết, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa quyết định đưa Lễ hội mừng lúa mới của người Cơ Tu ở 3 xã Nam Đông, Long Quảng, Khe Tre và "Tri thức dân gian về Bún bò Huế" vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Theo đó, mừng lúa mới là nghi lễ nông nghiệp tiêu biểu, phản ánh mối quan hệ mật thiết giữa con người, thiên nhiên, thần linh trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Cơ Tu. Lễ hội diễn ra sau mỗi mùa thu hoạch, mang ý nghĩa tạ ơn thần linh, đặc biệt là thần lúa Giàng Haro, đã ban cho bản làng mùa màng bội thu, cuộc sống bình yên và no ấm.
Lễ hội mừng lúa mới của người Cơ Tu.
Được gìn giữ và truyền nối qua nhiều thế hệ, lễ hội là nét đặc trưng trong chu trình canh tác lúa truyền thống của người Cơ Tu, đồng thời là dịp quan trọng để cộng đồng sum họp, vui chơi và thắt chặt tình đoàn kết.
Nghi lễ có thể diễn ra trong phạm vi từng gia đình hoặc quy mô cộng đồng toàn bản làng, với các hoạt động cúng tế, hiến sinh, múa chiêng trống, điệu múa Pađil Yayă, ẩm thực truyền thống và trang trí cột tế Xơnur đầy biểu tượng.
"Việc ghi danh lễ hội vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thể hiện sự trân trọng và ghi nhận đối với di sản văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số Cơ Tu tại Nam Đông, vùng đất giàu truyền thống, đóng vai trò quan trọng trong bản sắc văn hóa miền núi ở Huế", TS Phan Thanh Hải cho biết.
Năm 2014, chuyên gia ẩm thực nổi tiếng Anthony Boudain giới thiệu bún bò Huế trên kênh truyền hình CNN của Mỹ "là món súp tuyệt vời nhất mà tôi từng nếm thử".
Năm 2016, món ăn này được Tổ chức Kỷ lục Châu Á đưa vào danh sách Top 100 món ăn đạt giá trị châu Á.
Năm 2023, Taste Atlas (trang ẩm thực quốc tế) xếp Huế ở vị trí 28 trong 100 thành phố có các món ăn ngon nhất thế giới, trong đó món Bún bò Huế được coi là "là những món ngon xứ Huế phải thử khi đến đây".
Đối với việc "Tri thức dân gian về Bún bò Huế" được đưa vào danh mục, đây là sự ghi nhận xứng đáng cho giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và kinh tế của món ăn đặc trưng mang đậm bản sắc vùng đất Cố đô.
Bún bò Huế không chỉ là món ăn nổi tiếng cả nước và quốc tế, mà còn kết tinh của hàng trăm năm tri thức dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Món ăn này gắn liền với đời sống tín ngưỡng, sinh hoạt cộng đồng và các làng nghề truyền thống như làng bún Vân Cù, Ô Sa. Món ăn này phản ánh sâu sắc tâm hồn, phong cách sống và văn hóa ẩm thực của người Huế.
Nồi nước dùng của món bún Huế.
TS. Phan Thanh Hải nhấn mạnh, trải qua bao thăng trầm lịch sử, tri thức dân gian chế biến bún bò Huế được gìn giữ và phát huy bởi cộng đồng cư dân, đặc biệt các nghệ nhân ẩm thực.
"Với tay nghề tinh xảo, họ bảo tồn các bí quyết nấu bún bò, từ khâu chọn nguyên liệu, cách hầm nước dùng, nêm nếm gia vị đến trình bày món ăn, góp phần khẳng định đẳng cấp và hồn cốt món đặc sản", TS. Phan Thanh Hải nói.
Huế có 8 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh
Lãnh đạo Sở VH&TT TP Huế cho biết, với việc Lễ hội mừng lúa mới của dân tộc Cơ Tu và "Tri thức dân gian về Bún bò Huế" vừa được ghi danh, đến nay Huế có tất cả 8 di sản được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Bún bò Huế. Ảnh: Đình Hoàng.
Trước đó, ca Huế được ghi danh vào năm 2015, đến năm 2016 là nghề dệt Dèng của dân tộc Tà Ôi và năm 2019 là lễ hội truyền thống ADaKoonh (Mừng lúa mới) của người Pa Cô. Riêng năm 2024, có ba di sản được ghi danh gồm tri thức may, mặc áo dài, lễ hội Điện Huệ Nam và nghề thủ công truyền thống làm bún Vân Cù.
TS Phan Thanh Hải chia sẻ, việc ghi danh di sản không chỉ khẳng định giá trị văn hóa ẩm thực Huế mà còn tạo nền tảng pháp lý, động lực quan trọng để Huế tiếp tục đẩy mạnh công tác bảo tồn, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa, góp phần phát triển du lịch, kinh tế, văn hóa địa phương.
"Ngoài ra, đây cũng là bước đệm ý nghĩa trong lộ trình đưa Huế trở thành thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực ẩm thực", TS. Phan Thanh Hải nói.
Lãnh đạo Sở VH&TT cho biết, thời gian tới đơn vị sẽ phối hợp cùng các đơn vị liên quan, nghệ nhân và cộng đồng để tiếp tục triển khai các hoạt động truyền dạy, tôn vinh, quảng bá di sản, góp phần lan tỏa giá trị di sản Tri thức dân gian về Bún bò Huế đến với công chúng trong và ngoài nước.
Để món ăn này không chỉ là niềm tự hào của người Huế mà còn biểu tượng văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.
