Con tôi 3 tuổi, cháu rất lười ăn. Mẹ chồng tôi bảo nên cho cháu uống một đợt men tiêu hóa cho cháu ăn được tốt hơn. Mong bác sĩ tư vấn giúp tôi có nên cho con uống men tiêu hóa?
Trịnh Thị Giang (Bắc Ninh)
Hiện nay, số trẻ biếng ăn như con chị không phải là hiếm và cũng nhiều gia đình sử dụng men tiêu hóa để chữa biếng ăn cho bé, tình trạng này cũng khá phổ biến ở nước ta trong nhiều năm nay. Tuy nhiên, biếng ăn do nhiều nguyên nhân khác nhau chứ không phải hoàn toàn do thiếu men tiêu hóa.
Trước hết phải xác định men tiêu hóa là những protein có tác dụng xúc tác một phản ứng hóa học. Bình thường, men do tuyến tiêu hóa của cơ thể tiết ra như tuyến nước bọt có ptyalin (alpha amylase) để phân giải tinh bột đã nấu chín thành glucose dễ hấp thu vào máu; Ở dạ dày có HCl (A. Clohydric) - pepsin - lipase, trong đó HCl tạo môi trường acid cho pepsin hoạt động để tiêu hóa đạm, lipase tiêu hóa chất béo đã nhũ tương hóa. Ở ruột non, bản thân các tế bào biểu mô của niêm mạc ruột non chứa một số men để phân giải các chất đạm, bột, béo thành các phân tử đơn giản dễ hấp thu. Tụy tiết đầy đủ các men tiêu hóa chất đạm, đường, béo như pancreatin, chymotrypsin... phân giải chất đạm thành các acid amin đơn giản dễ hấp thu. Ptyalin của tụy mạnh hơn ptyalin của nước bọt tiêu hóa tinh bột cả sống lẫn chín thành maltose và glucose. Lipase của tụy rất quan trọng để tiêu hóa mỡ (sau khi mỡ được nhũ tương bởi muối mật) sẽ được men này tiêu hóa phần lớn.
Như vậy, bình thường các cơ quan của hệ thống tiêu hóa đã tiết ra các men tiêu hóa và phối hợp hoạt động chặt chẽ. Với những người bị tổn thương ống tiêu hóa bẩm sinh như u xơ nang tuyến tụy, viêm teo ruột kéo dài hoặc bị cắt ngắn ruột sau phẫu thuật thì cần bổ sung men tiêu hóa lâu dài do bị thiếu men.
Còn với trẻ em bị tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng kém hấp thu thì chỉ cần bổ sung từng đợt 1 - 2 tuần giúp cơ thể hấp thu tốt dinh dưỡng hồi phục sức khỏe. Nếu dùng men tiêu hóa kéo dài làm các tuyến tiết men tiêu hóa bị ức chế sẽ giảm bài tiết và dẫn đến teo, lúc đó trẻ lại bị phụ thuộc suốt đời vào men tiêu hóa bổ sung từ bên ngoài.
Hiện nay, men tiêu hóa ngoài thị trường có pepsin, trypsin, pancreatin có thể sử dụng được hoặc neopeptin có cả alpha amilase và papain. Cần lưu ý khi uống men tiêu hóa không dùng thuốc kháng acid sẽ vô hiệu hóa tác dụng của men.
Ngoài ra, ở một số thức ăn chứa men tiêu hóa tự nhiên như giá đỗ, sữa chua thì có thể dùng lâu dài.
Trường hợp trẻ lười ăn, chị cần cho cháu đi khám dinh dưỡng để tìm nguyên nhân gây biếng ăn, bác sĩ sẽ tư vấn cho chị cách chế biến, cách cho trẻ ăn, số lượng, chất lượng, thành phần, khẩu phần ăn hằng ngày của trẻ phù hợp với lứa tuổi của trẻ, cũng như kê cho cháu đơn thuốc. Không nên dùng men tiêu hóa tùy tiện và kéo dài rất nguy hại cho trẻ. Tránh để tình trạng biếng ăn kéo dài khiến trẻ có thể bị suy dinh dưỡng, lúc đó việc hồi phục càng trở nên khó khăn. Chúc chị thành công!
BS. Phạm Thị Thục