Thời gian gần đây, Việt Nam đã ghi nhận việc xuất hiện ma túy “núp bóng” dưới hai dạng, thứ nhất là các loại hàng hóa (bánh, kẹo, thực phẩm chức năng, dược phẩm...) có chứa chất ma túy; thứ hai là ma túy được pha trộn, tẩm ướp vào thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử...
Các loại ma túy này rất dễ được các đối tượng tội phạm lợi dụng để trà trộn, giao dịch trên thị trường. Những thực phẩm này hướng tới người tiêu thụ là các học sinh, sinh viên tại các trường học.
Nếu ai vô tình sử dụng các loại hàng hóa, thực phẩm bị pha trộn, tẩm ướp này rất dễ ngộ độc, gây ảo giác mạnh, loạn thần, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Nhận diện các loại ma túy "núp bóng"
Theo Cơ quan Công an, loại ma túy “núp bóng” thực phẩm là các loại bánh, kẹo có chứa chất ma túy được sản xuất, đóng gói có phép của cơ quan chức năng ở một số nước trên thế giới.
Các loại này được cho phép sản xuất với hàm lượng quy định có ghi trên bao bì sản phẩm và có cảnh báo người dùng.
Người dùng sản phẩm sẽ dẫn đến ngộ độc như trường hợp ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh vào tháng 10/2021. Trường hợp này, đối tượng mua kẹo từ siêu thị ở Mỹ mang về cho người nhà sử dụng nhưng không nói cho người nhà biết có chứa chất ma túy. Người dùng sản phẩm này quá liều sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng.
Một hình thức khác là ma túy được pha trộn, đóng gói dưới dạng thực phẩm, đồ uống, dưới thủ đoạn tinh vi của tội phạm nhằm che giấu cơ quan chức năng để vận chuyển, mua bán trót lọt.
Các loại ma túy này "núp" dưới dạng các gói trà giảm cân, đông trùng hạ thảo, hoặc các gói bột nước trái cây có in các dòng chữ dễ gây nhầm lẫn như Crispy fruit, Crispy fruit grape, Mango hoặc "nước dâu," "nước vui", càphê "White Coffe," "CHALI."
Ngoài ra, còn có nhiều dạng ma túy “núp bóng” khác như bánh cần, bánh lười “lazy cakes” chứa cần sa; tinh dầu thuốc lá điện tử; nước nho Ribena chứa ketamine, trà chanh, nước giải khát chứa chất ma túy ketamine, MDMA; ma túy “đông trùng...”
Thời gian qua, truyền thông đưa tin về hàng loạt vụ việc sử dụng ma túy "núp bóng" bị phát hiện, điển hình là vụ bán bánh cần sa trên mạng Internet xảy ra trên địa bàn thành phố Hà Nội đã được cơ quan chức năng kịp thời phát hiện, triệt xóa tháng 12/2019;
Vụ nhóm học sinh tại Hoành Bồ (Quảng Ninh) sử dụng kẹo có chứa chất ma túy (THC- cần sa), bị ngộ độc phải cấp cứu tháng 10/2021.
Vụ bán “nước xoài” có chứa chất ma túy tại Thành phố Hồ Chí Minh tháng 10/2020; vụ bán “nước nho” có chứa chất ma túy tại quận Hải Châu (thành phố Đà Nẵng) tháng 4/2022.
Vụ sử dụng chocolate có chứa chất ma túy ADB-BUTINACA (thuộc danh mục IIC của Nghị định 57/2022/NĐ-CP ngày 25/8/2022 của Chính phủ) tại Đông Anh, Hà Nội tháng 6/2022.
Cơ quan Công an cho biết các loại ma túy này được vận chuyển về Việt Nam theo dạng hàng hóa xách tay, đường bộ, đường thủy, đường hàng không, được rao bán tại các shop online, các tụ điểm vui chơi giải trí, quán bar, pub…
Đáng lưu tâm là những kẻ xấu đang nhằm vào các cơ sở giáo dục, các trường đại học, trung học… để lôi kéo, dụ dỗ học sinh, sinh viên sử dụng chất ma túy.
Khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác
Trước tình hình ma túy “núp bóng” thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử… diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng, Bộ Công an đã chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, chủ động nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh với loại tội phạm này.
Cơ quan Công an cũng lưu ý, bên cạnh các phương thức, thủ đoạn truyền thống, tội phạm ma túy hiện triệt để sử dụng công nghệ thông tin, mạng Internet để trao đổi, mua bán và rút ngắn thời gian giao dịch với độ bảo mật cao, điển hình như lập các nhóm chát kín trên các nền tảng mạng xã hội của nước ngoài như Telegram, Viber…
Các đối tượng cũng thay đổi phương thức giao dịch, vận chuyển bằng cách sử dụng các đơn vị vận chuyển trung gian như Grab, Bee… để vận chuyển, mua bán ma túy nhằm đối phó sự phát hiện, điều tra, khám phá của cơ quan chức năng.
Những kẻ vận chuyển, tàng trữ, mua bán các loại ma túy "núp bóng" này khi bị bắt thường che giấu ý thức chủ quan, khai nhận không biết là ma túy nhằm chối tội.
Lực lượng Công an khuyến cáo khi người dân phát hiện các gói trà, nước trái cây, thực phẩm có đặc điểm như trên cần trình báo ngay với cơ quan công an; đồng thời, giáo dục con em nêu cao tinh thần cảnh giác, không sử dụng các loại thực phẩm, đồ uống lạ, không rõ nguồn gốc, xuất xứ để bảo vệ sức khỏe bản thân.
Đồng thời đề nghị người dân nêu cao tinh thần cảnh giác, thường xuyên cập nhật, theo dõi các thông tin tuyên truyền về tác hại của ma túy (đặc biệt là các loại ma túy mới); phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm về ma túy để nhận biết, phòng ngừa tránh các nguy cơ, rủi ro liên quan đến ma túy đối với bản thân, gia đình và xã hội.