Từ lời thề Hippocrates...
Có một hình ảnh đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của nghề nghiệp chúng ta: chiếc áo Blouse trắng. Đối với mỗi người thầy thuốc, chiếc áo blouse trắng không chỉ là đồng phục phục nghề nghiệp, mà còn là biểu tượng của niềm tin, của trách nhiệm và của sự tận tụy trước nỗi đau con người.
Qua bao thế hệ, hình ảnh người thầy thuốc luôn gắn liền với sự ân cần, lắng nghe và sẻ chia bên giường bệnh, nơi y đức được thể hiện bằng sự hiện diện trực tiếp của tình người.
Hôm nay, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên chuyển đổi số mạnh mẽ, không gian hành nghề của người thầy thuốc đã có nhiều thay đổi. Chúng ta có thể gặp người bệnh qua màn hình, tiếp cận tri thức y học qua dữ liệu số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán và điều trị.
Mỗi thầy thuốc trẻ, khi ngồi trước màn hình máy tính để nhập liệu hay đọc kết quả, hãy luôn nhớ dành những giây phút "rời mắt khỏi màn hình" để nhìn sâu vào mắt người bệnh...
Công cụ thay đổi, phương thức làm việc thay đổi, đặt ra cho thế hệ thầy thuốc trẻ một câu hỏi lớn: Liệu công nghệ và máy móc có ảnh hưởng đến trái tim người thầy thuốc hay không? Và trong thế giới của những con số 0 và 1 khô khan ấy, y đức sẽ tồn tại dưới hình hài nào?
Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, y đức vẫn luôn có một giá trị cốt lõi không thay đổi, đó là tình yêu thương con người và sự thấu cảm trước nỗi đau của người bệnh, đúng như lời dạy của Bác Hồ "Lương y như từ mẫu". Công nghệ chỉ là phương tiện. Chính con người mới là trung tâm quyết định giá trị của y học.
Những năm tháng đại dịch COVID-19 là minh chứng rõ nét cho điều đó. Khi giãn cách xã hội khiến khoảng cách giữa thầy thuốc và người bệnh trở nên xa hơn bao giờ hết, hơn 10.000 thầy thuốc trẻ đã đồng hành cùng người dân qua những cuộc gọi, những lời tư vấn từ xa.
Không có cái nắm tay trực tiếp, không có ánh mắt nhìn thấy tận mặt, nhưng bằng sự kiên nhẫn lắng nghe, bằng trách nhiệm và sự chân thành, nhiều người bệnh đã được động viên, được hướng dẫn và được tiếp thêm niềm tin để vượt qua giai đoạn khó khăn.
Thực tiễn ấy cho thấy, y đức không phụ thuộc vào khoảng cách hay công cụ, mà phụ thuộc vào tâm thế và trách nhiệm của người thầy thuốc.
... Đến "bác sĩ số"
Bước vào kỷ nguyên số, quán triệt tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá khoa học công nghệ và Nghị quyết số 72-NQ/TW về chăm sóc sức khỏe nhân dân, khái niệm y đức cần được nhìn nhận với những nội hàm mới.
Y đức hôm nay không chỉ là thái độ tận tâm hay lời nói nhẹ nhàng, mà còn là trách nhiệm không ngừng học tập, cập nhật tri thức và làm chủ công nghệ để phục vụ người bệnh tốt hơn.
Trong bối cảnh y học phát triển nhanh chóng, nếu người thầy thuốc không chủ động tiếp cận tiến bộ khoa học, để kiến thức lạc hậu, làm mất đi cơ hội chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả cho người bệnh, thì đó cũng là một biểu hiện thiếu trách nhiệm về mặt y đức. Làm chủ công nghệ chính là một cách thể hiện y đức trong thời đại mới.
Ứng dụng công nghệ số trong sàng lọc bệnh phổi hay chăm sóc sức khỏe từ xa, đã cho thấy giá trị rõ ràng của việc kết hợp y đức với khoa học công nghệ...
Những chương trình mà Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam triển khai trong nhiệm kỳ qua, như ứng dụng công nghệ số trong sàng lọc bệnh phổi hay chăm sóc sức khỏe từ xa, đã cho thấy giá trị rõ ràng của việc kết hợp y đức với khoa học công nghệ.
Nhờ mạnh dạn áp dụng các giải pháp số, nhiều người dân đã được tiếp cận dịch vụ y tế sớm hơn, thuận tiện hơn, với chi phí xã hội thấp hơn. Đó không chỉ là hiệu quả về mặt kỹ thuật, mà còn là sự lan tỏa của tinh thần nhân văn trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Những trăn trở giữa dòng chảy dữ liệu
Thời đại kỷ nguyên số cũng đặt ra những thách thức đạo đức rất mới và rất nhạy cảm. Khi thông tin sức khỏe được số hóa, bảo mật dữ liệu và tôn trọng quyền riêng tư của người bệnh trở thành một yêu cầu đạo đức không thể xem nhẹ. Chỉ một sự bất cẩn nhỏ trong chia sẻ hay sử dụng dữ liệu cũng có thể gây ra những tổn thương tinh thần cho người bệnh và gia đình họ.
Y đức của người thầy thuốc trẻ hôm nay đòi hỏi một sự cẩn trọng cao độ trong môi trường số. Bảo vệ thông tin sức khỏe cá nhân không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là biểu hiện của sự tôn trọng người bệnh. Cùng với đó, mỗi thầy thuốc trẻ cần xây dựng văn hóa ứng xử chuẩn mực trên không gian mạng, không sử dụng hình ảnh, câu chuyện của người bệnh cho mục đích cá nhân, dù dưới bất kỳ hình thức nào.
Lời gửi gắm trước thềm Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam lần thứ V
Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam triển khai nhiều hoạt động hướng về cộng đồng có ý nghĩa...
Vậy làm thế nào để chúng ta rèn luyện được "trái tim nóng" giữa một "dòng dữ liệu lạnh"? Giải pháp nằm ở chính sự cân bằng giữa máy móc và con người trong mỗi chúng ta. Tôi mong rằng mỗi thầy thuốc trẻ, khi ngồi trước màn hình máy tính để nhập liệu hay đọc kết quả, hãy luôn nhớ dành những giây phút "rời mắt khỏi màn hình" để nhìn sâu vào mắt người bệnh.
Đừng để chiếc máy tính trở thành bức tường vô hình ngăn cách giữa thầy thuốc và người bệnh. Hãy để công nghệ làm phần việc khó khăn của tính toán, để chúng ta có thêm thời gian quý giá dành cho việc lắng nghe, thấu hiểu và chia sẻ những lo âu của người bệnh...
Bên cạnh đó, học tập suốt đời và rèn luyện kỹ năng số cần được xem là một phần của quá trình rèn luyện y đức. Học không phải để chạy theo xu hướng, mà để có đủ năng lực phục vụ người bệnh tốt hơn trong một môi trường y tế ngày càng hiện đại và phức tạp.
Thế hệ thầy thuốc trẻ Việt Nam chúng ta đang đứng trước vận hội lớn để vươn mình, tự tin hội nhập toàn cầu. Đó là vinh dự, nhưng cũng là trọng trách nặng nề mà lịch sử giao phó.
Tôi xin được kết thúc bài viết của mình bằng một thông điệp nhỏ gửi tới các đồng nghiệp: "Công nghệ có thể giúp chúng ta đi nhanh hơn, chẩn đoán chính xác hơn, nhưng chỉ có Y đức - tình yêu thương chân thành - mới giúp chúng ta đi sâu hơn vào trái tim người bệnh và đi xa hơn trên con đường nghề nghiệp cao quý này". Chúng ta hãy cùng nhau dùng công nghệ để chữa bệnh, nhưng hãy dùng cả trái tim để chữa lành!
