Vào những ngày giá rét, sức đề kháng của cơ thể giảm, thường gây ra một số bệnh như cảm lạnh, đau bụng do lạnh hoặc phong thấp thể hàn, viêm đường hô hấp… nhất là ở người già và trẻ em... Để chữa trị các loại bệnh này, kinh nghiệm dân gian có nhiều bài thuốc dễ kiếm, dễ sử dụng mà rất hiệu quả. Xin giới thiệu một số thảo dược và món ăn trị chứng đau bụng do lạnh để bạn đọc tham khảo áp dụng.
Người bệnh bị đau bụng do lạnh thường có biểu hiện: bụng lạnh đau, đầy bụng, ăn uống không tiêu, đi cầu lỏng, đôi khi buồn nôn, nôn, tay chân lạnh, sợ lạnh. Dùng một trong các bài thuốc sau:
Gừng tươi 50 - 80g rửa sạch, xắt mỏng, sao chín vàng, giã nát, hòa với một tách nước sôi, uống ấm từng ngụm nhỏ. Có thể hòa với một ít mật ong hoặc đường để uống.
Cá diếc nấu gừng, vỏ quýt trị đau dạ dày do lạnh, tiêu hóa kém.
Gừng khô (gừng tươi hấp chín rồi đem phơi khô) 12g, củ riềng 15 - 20g. Hai vị đem nấu với 500ml nước, sắc còn 300ml, chia 2 lần, uống ấm trước bữa ăn.
Củ sả, lá tía tô, hoắc hương, mỗi thứ 12g; gừng khô 8g (hoặc gừng tươi 12g), nấu với 500ml nước, sắc còn 300ml, chia 2 lần uống ấm trước bữa ăn.
Hạt tiêu và gừng khô tán bột, mỗi thứ từ 2 - 4g. Đem hòa với nước cơm nóng để uống vào lúc đói bụng.
Ngoài uống thuốc, nên kết hợp với các món ăn để tăng hiệu quả điều trị:
Cháo thịt chó, chao đậu: thịt chó 250g, chao đậu 20g, gạo lức 100g, muối vừa đủ. Thịt chó rửa sạch cắt nhỏ, gạo vo sạch, cho vào nồi, đổ nước vừa đủ nấu cháo, cháo chín cho chao đậu và muối, đun sôi một lúc là được. Ngày ăn 2 lần. Công dụng: trị đau bụng do lạnh.
Cháo cá diếc đậu đỏ: cá diếc 250g, đậu đỏ 50g, gạo lức 100g, gừng hành rượu muối vừa đủ. Cá làm sạch cắt miếng, cho vào nồi, cho nước và các gia vị, nấu nhừ lọc lấy nước, bỏ xương. Đậu đỏ ngâm nước trong 4 giờ cho mềm. Cho đậu đỏ và gạo vào, đổ nước vừa đủ nấu cháo, cháo chín cho bột ngọt vào là được. Ăn trong ngày. Công dụng: trị bụng đau do lạnh, hay nôn, chân tay phù.
Canh gà nấu đẳng sâm: gà trống 1 con, nhục quế 5g, gừng khô 10g, đẳng sâm 30g, thảo quả 8g, trần bì 5g, hạt tiêu 10 hạt, xì dầu muối vừa đủ. Gà làm sạch cho vào nồi cùng các gia vị, đổ nước vừa đủ, ninh kỹ, lọc lấy nước. Ăn thịt, uống canh. Công dụng: Trị tỳ vị hư hàn bụng trướng đau.
Canh gà nấu đẳng sâm trị tỳ vị hư hàn, bụng trướng đau.
Canh cật dê: cật dê 4 cái, nhục thung dung 50g, thảo quả 10g, hạt tiêu 10g, mì sợi đủ dùng, xì dầu, hành, bột gia vị vừa đủ. Cật dê rửa sạch, bóc màng mỡ, thái mỏng. Nhục thung dung, thảo quả, hạt tiêu cho vào túi vải bỏ vào nồi, đổ nước vừa đủ, đun to lửa cho sôi rồi hạ nhỏ lửa, đun kỹ, cho cật dê vào, khi cật chín cho gia vị, mì sợi nấu chín, ăn trong ngày. Công dụng: trị tỳ vị hư hàn bụng đau, lưng gối đau yếu, nam giới suy giảm tình dục.
Canh thịt bò nấu cao lương khương: thịt bò 750g, cao lương khương 30g, gừng khô 30g, muối vừa đủ. Thịt rửa sạch, lọc gân, thái nhỏ. Cao lương khương rửa sạch. Cho các thứ vào nồi, đổ nước vừa đủ hầm chín kỹ, cho gia vị là được. Ăn kèm trong bữa ăn. Công dụng: trị bụng lạnh đau, viêm loét dạ dày tá tràng, ăn uống kém .
Canh cá diếc nấu gừng, vỏ quýt: cá diếc 1 con khoảng 250g, gừng tươi 30g, vỏ quýt 10g, hạt tiêu, bột gia vị vừa đủ. Cá làm sạch, bỏ ruột. Gừng, vỏ quýt rửa sạch thái nhỏ, cho vào bụng cá, đổ nước vừa đủ, ninh chín, cho gia vị là được. Ăn cá uống canh lúc bụng đói. Công dụng: ôn trung hòa vị lý khí, trị đau dạ dày do vị lạnh, tiêu hóa kém.
Có thể kết hợp xoa ấm vùng bụng quanh rốn, hoặc lấy bột lá ngải cứu quấn thành điếu, đốt cháy rồi hơ ấm lỗ rốn và vùng xung quanh chừng 5 - 10 phút. Khi ngủ, nên giữ ấm vùng bụng. Tránh ăn các thức ăn sống, lạnh như nghêu, sò, ốc, hến, rau sống, thức ăn để nguội qua đêm hoặc các đồ nguội chế biến sẵn.
Lương y Đình Thuấn
