Bệnh đau nửa đầu (BĐNĐ)là bệnh thường hay gặp với tỉ lệ là 5-10% dân số mắc phải và nữ mắc nhiều hơn nam. Bệnh gây ra những cơn đau nhức đầu dữ dội, thường ở một bên đầu và có thể kéo dài từ 2 giờ đến 2 ngày. Người bệnh bị rối loạn thị giác, buồn nôn, ói…
Hiện nay, y học vẫn chưa biết rõ nguyên nhân chính xác gây ra BĐNĐ, chỉ nhận thấy lượng Serotonin trong máu người bệnh bị sụt giảm đáng kể và bệnh thường có khuynh hướng gia đình.
Bệnh đau nửa đầu
Tuy nhiên, hiện nay người ta đã phát hiện ra một số yếu tố thuận lợi cho sự khởi phát BĐNĐ như:
- Yếu tố stress (căng thẳng, lo lắng, giận dữ...).
- Yếu tố thực phẩm: một số loại thực phẩm như chocolate, pho mát, sữa, rượu vang, cam, chanh...
- Yếu tố về môi trường sống như: tiếng động ồn ào, ánh sáng chói quá mức…
- Phụ nữ trong giai đoạn kinh nguyệt hay đang sử dụng thuốc ngừa thai.
BĐNĐ được chia làm 2 dạng: Dạng thông thường: cơn nhức đầu xuất hiện từ từ rồi tăng dần đến mức độ nghiêm trọng. Người bệnh cảm thấy có sự va đập mạnh ở đầu, kèm theo buồn nôn, ói.
Dạng cổ điển (hiếm gặp hơn): người bệnh cảm nhận những triệu chứng báo trước: mù lòa một phần hay tạm thời, sợ tiếng động, sợ ánh sáng… và tiếp theo mới đến cơn nhức đầu, buồn nôn, ói.
Thuốc điều trị bệnh đau nửa đầu
Tùy theo mục đích điều trị mà thuốc sử dụng trong điều trị bệnh này được chia làm 2 loại:
Nhóm thuốc cắt cơn:
Nhóm thuốc này được sử dụng để làm giảm cơn nhức đầu nghiêm trọng khi bệnh khởi phát và các thuốc được sử dụng gồm có:
- Thuốc giảm đau đơn thuần như paracetamol, aspirin hoặc thuốc kháng viêm NSAID như Ibuprofene, ketoprofene… thường được sử dụng để giảm cơn đau. Các loại thuốc này có thể phối hợp với codein hay cafein để tăng tác dụng giảm đau (như paracetamol codein).
- Khi người bệnh bị nôn ói, có thể phối hợp với các thuốc chống nôn như Metoclopramide, Domperidone…
- Dihydroergotamin và Ergotamin là những Alkaloid của nấm cựa gà có tác dụng duy trì sự cân bằng vận mạch ở não và kháng Serotonin nên được sử dụng trong điều trị cắt cơn đau ở BĐNĐ.
Cần lưu ý các thuốc này thường làm tăng rối loạn tiêu hóa, gây tai biến do thiếu máu cục bộ, loạn dưỡng cơ ở chi và chống chỉ định với phụ nữ có thai, đang cho con bú, người suy gan, thận, mạch vành…
- Nhóm thuốc Triptan với các thuốc như: sumatriptan (Imigran), Rizatriptan (maxalt)… thường được sử dụng khi các nhóm thuốc trên không mang lại hiệu quả điều trị giảm đau như mong muốn.
Nhóm thuốc này tác động như một chất chủ vận chọn lọc và đặc hiệu lên các thụ thể 5- T1B/1D (5-Hydroxytriptamine 1B/1D) ở các mạch máu não gây co mạch.
Cần lưu ý nhóm thuốc này không được sử dụng cho người cao huyết áp, đau thắt ngực, không dùng chung với thuốc Ergotamin, với nhóm thuốc IMAO (monoamine oxydase inhibitors).
Nhóm thuốc dự phòng:
Nhóm thuốc này được sử dụng trong điều trị dự phòng, khi BĐNĐ thường hay tái phát với tần suất từ 2 lần trở lên mỗi tháng hoặc ảnh hưởng nhiều đến công việc, học tập… của người bệnh. Các thuốc được sử dụng gồm có:
- Thuốc chẹn thụ thể beta như: propanolol, atenolol...
- Thuốc chẹn kênh canxi, như: nifedipin, verapamil, flunarizine... Hai loại thuốc trên là những thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh cao huyết áp.
- Thuốc chống trầm cảm 3 vòng, như: amitryptiline, nortryptiline...
- Thuốc chống co giật, (anticonvulsants) như: sodium valproate.
Cần lưu ý: với các thuốc trên thường có nhiều tác dụng phụ nên người bệnh không được tự ý sử dụng mà phải có sự chỉ định và theo dõi của các thầy thuốc.
Ngoài việc sử dụng thuốc trong điều trị BĐNĐ, chính việc thay đổi lối sống là phương pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả: người bệnh cần tập luyện thể dục, thể thao như đi bộ, bơi lội, tập yoga... và phòng tránh những yếu tố gây khởi phát bệnh!
DS. MAI XUÂN DŨNG