300 năm trước, khi đến gần hòn đảo hoang Aguas Buenas (sau này được đổi tên thành đảo Robinson Crusoe) ở Thái Bình Dương, cách bờ biển Chile 650 km, thuyền trưởng con tàu Anh "Duck"đã nhìn thấy những ngọn khói đang bốc lên trên đảo. Ông bèn phái một số thuỷ thủ lên bờ. Khi trở về tàu họ dắt theo một sinh vật trông như người rừng, râu tóc rối bù, mình khoác những tấm da thú. Sinh vật này tự xưng là công dân Anh, tên là Alexander Selkirk, anh ta đã sống một mình trên đảo tròn 4 năm 4 tháng. Về sau anh ta trở nên nổi tiếng khi trở thành nguyên mẫu của nhân vật Robinson Crusoe trong cuốn tiểu thuyết của nhà văn Daniel Defoe. Gần đây một bài báo được công bố trên tạp chí Post-Medieval Archaeology đã chứng minh điều đó.
Ông David Caldwell, nhà khảo cổ học và người bảo quản các hiện vật tại Bảo tàng quốc gia Scotland, đã kể lại câu chuyện về cuộc đời Robinson thật. Ông chính là người tham gia nhóm khai quật quốc tế trên đảo cùng với hai nhà khoa học Chile, cùng nhà khảo cổ Nhật Bản Daisuke Takahashi, và đã phát hiện ra dấu vết chỗ trú ẩn của một thuỷ thủ người châu Âu hồi đầu thế kỷ 18, có nhiều khả năng chính là Alexander Selkirk.
 Một góc đảo Aguas Buenas. |
Ông David Caldwell kể: Tìm dấu vết của một người đã sống ở đấy 300 năm trước không phải là đơn giản. Chúng tôi tuân theo những suy luận logic. Thứ nhất, Alexander không muốn lộ nơi trú ẩn của mình trên đảo hoang để khỏi bị các thủy thủ Tây Ban Nha bắt làm tù binh. Vì vậy, lều cỏ của anh ta được giấu kỹ để từ bờ biển không ai nhìn thấy. Thứ hai, phần lớn thời gian trong ngày anh ta nhìn ra biển xem có con tàu nào của người Anh xuất hiện không? Nghĩa là, chỗ trú ẩn của anh ta phải ở trên đỉnh núi cao nhất. Thứ ba, trên đảo không nhiều những chỗ bằng phẳng, nơi có thể dựng một cái trại nhỏ và dưới lớp đất đá chúng tôi đã khai quật được cái cần tìm - những dấu vết của một cái lán trại đầu thế kỷ XVIII thuộc về một người châu Âu. Theo ý kiến chúng tôi, đó là Alexander.
Về tiểu sử của Alexander Silkirk trước lúc ra đảo, nhà khảo cổ David Caldwell kể: Alexander sinh ra tại một thị trấn biển của Lower Largo, Scotland năm 1676. Là con út của một thợ làm giày, anh ta bị cuốn vào cuộc sống biển từ khi còn rất bé. Dòng họ Selkirk suốt mấy thế hệ nổi tiếng là hay gây rối và phá hoại trật tự xã hội. Cũng có giả thuyết cho rằng Alexander đi biển với mục đích chạy trốn sự trừng phạt, sau khi có âm mưu giết hại người cha nghiện rượu.
Vốn là người thông minh, Alexander nhanh chóng trở thành nhà đi biển thực thụ. Anh ta làm việc trên những chiếc tàu cướp biển. Tuy nhiên, tính tình nóng nảy của Alexander chính là nguyên nhân của việc bị bỏ lại trên đảo hoang. Anh ta thường cãi nhau với thuyền trưởng. Khi con tàu ghé vào đảo để lấy nước ngọt, Alexander chứng minh cho thuyền trưởng rằng con tàu của họ bị hỏng nặng và cần phải được sửa chữa mới có thể đi tiếp. Nhưng thuyền trưởng đã nhổ neo mà không có Alexander. Và quả thật, trên đường trở về nó đã bị đắm. Nói chung anh chàng Alexander ngang bướng không có ý định trở thành Robinson Crusoe. Anh ta biết rất rõ vùng biển này, rằng nhiều con tàu sẽ ghé vào đây, rằng hòn đảo tuy bị bỏ hoang, nhưng dù sao trên đó có nước ngọt và thú săn. Nhưng suốt thời gian đó chỉ có những con tàu của Tây Ban Nha đi qua bờ biển của hòn đảo này. Mà thời bấy giờ Anh và Tây Ban Nha là hai quốc gia thù địch. Vì vậy, rơi vào tay người Tây Ban Nha cũng đồng nghĩa với cái chết. Phải mất 52 tháng sau Alexander mới nhìn thấy những lá cờ Anh bay phấp phới trên cột buồm...
Những gì nhóm khai quật quốc tế đã phát hiện được cho phép rút ra kết luận rằng kẻ đã sống ở đấy là một người Scotland. Bởi vì những chiếc lều cỏ ở đây giống lều cỏ những người chăn súc vật Scotland làm thời bấy giờ. Ngay cả việc tồn tại hai lều cỏ cũng nói lên rằng sống ở đây là một người Scotland. Những người chăn súc vật Scotland bao giờ cũng có hai lều cỏ. Một cái được dùng làm chỗ ngủ, còn cái kia xa hơn một chút, dùng làm bếp. Nhóm tìm thấy cả những bằng chứng về việc Alexander đã nuôi những con dê hoang vốn sinh sôi nảy nở rất nhiều trên đảo. Việc tồn tại những con dê trên đảo là một trong những điều phù hợp chủ yếu giữa nguyên mẫu và nhân vật của cuốn sách. Còn chi tiết Robinson tự đóng thuyền và rời khỏi đảo là hoàn toàn hư cấu. Tại vùng biển ở đây nước chảy rất xiết và thường xuyên đổi chiều. Một mình không thể chèo chống được. Còn Thứ Sáu, xin nói, là nhân vật có thật, tuy nhiên anh ta không phải là bạn của Alexander, mà là của một kẻ ẩn dật khác, đã sống ở đấy trước đó.
Trở về nước Anh, Alexander trở thành một người rất nổi tiếng. Anh ta có thể an cư lạc nghiệp và sống sung túc suốt cả đời. Nhưng "Ngựa quen đường cũ", chẳng bao lâu anh ta quay lại nghề cướp biển, mặc dù tính cách anh ta đã thay đổi. Alexander Selkirk qua đời năm 45 tuổi vì bệnh sốt vàng tại một trong những chiếc tàu của mình cách bờ biển Tây Phi không xa vào năm 1721. Theo phong tục của những người thủy thủ anh ta được thủy táng. Thời điểm đó cuốn "Robinson Crusoe" đã trở thành tác phẩm được đọc nhiều nhất trên quốc đảo Sương mù.
Trần Hậu (Theo Kp.ru)