Thị trường Việt Nam mới xuất hiện một loại màn hình khá "đặc biệt" mà người mua hiện chỉ dùng để chứa album gia đình, chưa khai thác hết tính năng. Chỉ cần treo màn hình này tại phòng khách, chúng ta có thể có cả ngàn bức tranh trong một khung thay phiên nhau hiện ra nhìn không... chán mắt. Đó chính là nghệ thuật digital art.
Tác phẩm mỹ thuật digital art cũng là độc bản
Digital art được hiểu là những tác phẩm mỹ thuật sáng tạo trên máy vi tính thay vì dùng cách thức truyền thống. Digital art đã khá phổ biến trên thế giới, nhưng ở Việt Nam chỉ mới sơ khai, nhất là trong giới họa sĩ truyền thống. Nhiều họa sĩ vẫn "bảo thủ" khăng khăng rằng đã là hội họa thì phải dùng cọ vẽ hay khắc trên đồng, đá, gỗ... còn digital art là máy vẽ chứ không phải người vẽ. Chính vì sáng tác trên máy tính nên nhiều người tỏ ra nghi ngờ, còn lờ mờ về tính nghệ thuật là do... máy làm ra chứ không phải người. Nhưng thực tế trên thị trường hiện nay có rất nhiều phần mềm để vẽ tranh, có phần mềm cho người vẽ cảm giác đang cầm cọ, pha màu... y như thật.
 Một tác phẩm nghệ thuật digital art. |
Xét về nghệ thuật thì digital art không có gì khác so với những tác phẩm được sáng tạo theo phương thức truyền thống. Cái khác ở đây là vẽ bằng vi tính có thể cho ta thay đổi hàng trăm lần những bản vẽ trong vài giây, trong khi các phương tiện khác không thể, sự biến hóa theo trí tưởng tượng của người sáng tạo cũng được thể hiện nhanh hơn. Tính ưu việt của digital art là tiến theo nhịp phát triển của công nghệ hiện đại. Chất lượng của tác phẩm không hề thua kém và thậm chí còn cho người thưởng thức những không gian sắc màu, hình ảnh phong phú, đa dạng.
Mỗi bức tranh vẽ trên máy vi tính là độc bản, vì có muốn vẽ lại cũng không thể đạt được đường nét, sắc màu như vẽ lần đầu. Muốn bản thứ hai chỉ còn một cách là copy chính bản thứ nhất. Một tác phẩm nghệ thuật (tranh, tượng) nhất định phải độc bản. Những bản sao còn lại chỉ thể hiện sức lan tỏa của tác phẩm.
Có nhiều ý kiến cho rằng, digital art "sinh ra" phần lớn dành riêng cho lớp họa sĩ trẻ mà thôi. Với các phần mềm kỹ thuật như hiện nay, ai rành về máy tính cũng có thể trở thành họa sĩ, nhà điêu khắc? Nhưng theo họa sĩ Lê Kinh Tài (vừa bán được loạt tranh gần 5 tỷ đồng giữa thời khó khăn này), chia sẻ: Ý tưởng, thẩm mỹ và cảm xúc của người vẽ quan trọng hơn là vẽ trên phương tiện, chất liệu gì. Họ có thể tự tạo những bức tranh để treo ở nhà, nhưng để có một tác phẩm hội họa theo đúng nghĩa, thì phải là một người biết thể hiện giỏi trên các chất liệu khác. Vi tính chỉ là sự thay đổi phương tiện, chứ không thể thay được tài năng.
Digital art cũng là nghệ thuật chính thống
Vừa qua đã có cuộc triển lãm ra mắt CLB Nghệ thuật kỹ thuật số (digital art) đầu tiên tại Hội Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh mang tên Không gian ảo. Cuộc triển lãm trưng bày 34 tác phẩm tiêu biểu đã cho thấy phong cách riêng của từng họa sĩ. Cuộc triển lãm tập hợp hơn chục hoạ sĩ với nhiều phong cách sử dụng digital art, nhưng có thể tạm chia thành 2 nhóm chính: nhóm tự vẽ bằng các phần mềm và nhóm cải biên lại từ ảnh chụp và dùng kỹ xảo biến hoá.
Thực ra máy vi tính cũng chỉ là công cụ như bút vẽ. Bản thân hội họa đã là thế giới ảo theo sự tưởng tượng của con người. Vi tính cũng là một thế giới ảo nhưng không thay thế được sự sáng tạo của con người. Nếu để làm một bức tượng, người ta phải chặt một cái cây hay đẽo một khối đá... Trong khi cũng làm tượng gỗ, tượng đá hay đồng... trên máy tính, hiệu ứng nghệ thuật vẫn như vậy, song không tốn kém và không ảnh hưởng gì đến môi trường. Thế giới đã phát triển loại hình nghệ thuật này rất mạnh. Vì vậy, chúng ta cần có những nhận thức đúng đắn về nghệ thuật digital art, xem nó như là một trong các loại hình nghệ thuật chính thống.
Thanh Nga