Hội thảo nhằm chia sẻ kinh nghiệm, tham vấn ý kiến của các chuyên gia quốc tế trong việc ứng dụng phân nhóm các trường hợp bệnh theo nhóm chuẩn đoán (DRG) trong phân bổ kinh phí và thanh toán BHYT theo DRG; kết quả đánh giá tác động của chính sách thông tuyến theo Luật BHYT đối với việc triển khai phương thức thanh toán định suất. Ông Nguyễn Đức Hoà - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam chủ trì hội thảo.
Ông Nguyễn Đức Hòa - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam phát biểu tại hội thảo.
Phương thức thanh toán chi phí KCB BHYT nào phổ biến tại Việt Nam?
Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Đức Hoà thay mặt lãnh đạo BHXH Việt Nam gửi lời cảm ơn tới các đối tác và tổ chức quốc tế đã có nhiều đóng góp, hỗ trợ BHXH Việt Nam trong việc xây dựng chính sách, đổi mới phương thức thanh toán, đánh giá tác động chính sách BHYT, trong đó, có sự hỗ trợ, đóng góp đặc biệt quan trọng của USAID.
Thực hiện biên bản ghi nhớ hợp tác về hỗ trợ thực hiện BHYT năm 2020, USAID đã phối hợp, hỗ trợ BHXH Việt Nam xây dựng phần mềm quản lý cung ứng và thanh toán thuốc từ nguồn quỹ BHYT; hỗ trợ, đào tạo khai thác dữ liệu trên phần mềm quản lý, cung ứng và thanh toán thuốc từ nguồn quỹ BHYT; đồng thời, nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ KCB BHYT, thông qua các hoạt động như: Chia sẻ kinh nghiệm theo dõi, giám sát cũng như hợp đồng khám chữa bệnh khi áp dụng phương thức chi trả theo nhóm chẩn đoán (DRG); đưa ra những khuyến nghị phù hợp với thực tiễn Việt Nam; Hỗ trợ kỹ thuật đưa ra đề xuất chỉnh sửa chính sách thông tuyến để tăng cường hiệu quả sử dụng quỹ BHYT.
Ông Nguyễn Đức Hoà cho biết, phương thức thanh toán theo định suất, thanh toán theo nhóm chẩn đoán liên quan (DRG) và phương thức thanh toán theo giá dịch vụ là 3 phương thức thanh toán được Luật BHYT quy định khi thanh toán chi phí KCB giữa cơ quan BHXH với cơ sở KCB BHYT từ năm 2009. Tuy nhiên, với trên 30 năm thực hiện chính sách BHYT, Việt Nam hiện vẫn chủ yếu áp dụng phương thức thanh toán chi phí KCB BHYT theo giá dịch vụ.
Phương thức thanh toán theo DRG được khởi động từ năm 2014, tuy nhiên giai đoạn từ 2014-2019, cơ sở dữ liệu chưa đủ điều kiện để triển khai thí điểm. Thời gian qua, Ngân hàng thế giới (WB) đã trợ giúp Việt Nam xây dựng Kế hoạch hành động xây dựng và triển khai thanh toán khám chữa bệnh DRG tại Việt Nam gồm 8 bước. Trong đó, một số bước đã tương đối sẵn sàng, như hoàn thiện cơ sở dữ liệu KCB BHYT, xây dựng, điều chỉnh phần mềm ghép nhóm chẩn đoán DRG trên cơ sở áp dụng thuật toán logic của DRG Thái Lan…
Khẳng định tính ưu việt dự án Phát triển bền vững hệ thống y tế (LHSS) của USAID, Phó Tổng Giám đốc cho rằng, thông qua Dự án đã hỗ trợ BHXH Việt Nam nghiên cứu đánh giá kinh nghiệm quốc tế về hợp đồng và các chỉ số Giám sát & Đánh giá đối với thanh toán DRG cũng như phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá nhanh tác động của chính sách "thông tuyến" theo quy định của Luật BHYT. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm để hoàn thiện và triển khai áp dụng DRG trong thực tế.
Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Đức Hoà tin tưởng rằng, với các ý kiến đóng góp, bài học kinh nghiệm của một số quốc gia được chia sẻ từ các chuyên gia của các tổ chức WHO và WB sẽ giúp BHXH Việt Nam và các đơn vị liên quan xây dựng chính sách BHYT ngày một hoàn thiện, hướng tới bảo đảm quyền lợi tuyệt đối cho người tham gia BHYT.
Đồng quan điểm với Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Đức Hòa, ông Randolph Augustin- Giám đốc chương trình Y tế, USAID đánh giá: Việt Nam đang nỗ lực hướng tới hiệu quả trong thực hiện chính sách BHXH bao gồm cải cách thanh toán. Với vai trò là đối tác chính với Chính phủ Việt Nam để đạt mục tiêu BHYT toàn dân, USAID thông qua dự án LHSS sẽ không chỉ chia sẻ kết quả nghiên cứu, mà còn đưa ra những khuyến nghị phù hợp với thực tiễn Việt Nam, hỗ trợ kỹ thuật nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ KCB BHYT.
Cách nào để có một hệ thống tài chính y tế bền vững cho chăm sóc sức khoẻ nhân dân?
Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về "Áp dụng phân loại các DRG vào phân bổ ngân sách bệnh viện", "Hợp đồng trong hệ thống chi trả theo DRG"...
Toàn cảnh hội thảo.
Để Việt Nam có một hệ thống tài chính y tế bền vững, chuyên gia của WHO gợi ý một số câu hỏi cần phải có được đặc biệt quan tâm trong quản lý giá: Việc xác định giá được xây dựng theo hình thức từng dịch vụ riêng lẻ/từng viên thuốc, hay thanh toán gộp, trọn gói (theo định suất hoặc/và theo ca bệnh)? Việc xác định giá và điều hành giá là một công việc liên tục, hằng năm, nên cần xác định quy trình thể chế và cơ quan đầu mối dẫn dắt quy trình này...
Nhấn mạnh việc xác định giá và điều hành giá dịch vụ y tế là mắt xích quan trọng hàng đầu và là công cụ chính sách để đạt được các mục tiêu chính sách về sức khỏe, TS Annie Chu- điều phối viên hệ thống y tế (Tổ chức Y tế Thế giới- WHO) cũng chia sẻ một số kinh nghiệm quốc tế và gợi ý cho Việt Nam.
Theo bà, việc xác định giá và đạt được sự đồng thuận giữa các bên liên quan là một quá trình phức tạp. Mỗi quốc gia cần chỉ định một cơ quan/đơn vị chịu trách nhiệm dẫn dắt, điều phối quy trình kỹ thuật và thương lượng.
Một điểm chung từ kinh nghiệm một số nước được nghiên cứu (Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Úc, Pháp, Đức) là tổ chức xác định giá có thể là một cơ quan của Chính phủ (đóng vai trò là một đơn vị giữa quỹ chính- cơ quan trả tiền) hoặc là một tổ chức kỹ thuật độc lập được tài trợ bởi ngân sách hoặc/và quỹ BHYT, và phục vụ cho lợi ích công. Ở hầu hết các nước này, mức giá dịch vụ có liên hệ trực tiếp đến tổng số lượng dịch vụ được cung ứng với nguyên tắc "nếu tổng số lượng dịch vụ cung ứng vượt quá một mức trần nhất định, giá đơn vị sẽ được điều chỉnh giảm", qua đó kiểm soát tổng chi phí KCB BHYT.
Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá trong thực hiện DRG, TS. Sarah Bales- Chuyên gia độc lập, Dự án phát triển hệ thống y tế bền vững (USAID) nhận định: Trong cải cách cách thức thanh toán của quỹ BHYT, khi Việt Nam chuyển từ hệ thống thanh toán theo dịch vụ sang thanh toán DRG cho điều trị nội trú cấp tỉnh, khuôn khổ giám sát và đánh giá (M&E) cần phải đáp ứng các nhu cầu đa dạng của các bên liên quan khác nhau.
Theo đó, việc xây dựng hệ thống thanh toán DRG bao gồm các yếu tố: Các chỉ số phù hợp để hướng dẫn thiết kế chính sách DRG, giám sát và thông báo việc thực hiện DRG, theo dõi hiệu quả hoạt động của bệnh viện và giảm thiểu các hành vi có khả năng gây bất lợi của các nhà cung cấp.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm.
Bà Sarah Bales nhận định, khung pháp lý của Việt Nam đã cho phép sử dụng hình thức chi trả theo trường hợp bệnh từ năm 2009 và đã đạt được những tiến bộ kỹ thuật đáng kể; tuy nhiên, một số vấn đề về thể chế đã ảnh hưởng không nhỏ sự phát triển của chính sách thanh toán DRG.
Nhóm chuyên gia khuyến nghị, tại Việt Nam, hệ thống thanh toán DRG và các thành tố chính chưa được triển khai, nên cần ưu tiên các chỉ số có thể tính toán và mang lại lợi ích. Các chỉ số ưu tiên gồm: phát triển báo cáo chất lượng mã hóa tự động, giám sát chỉ định nhập viện không phù hợp... Sau khi các thuật toán phân nhóm DRG và hệ thống thanh toán được phê duyệt, có thể tập trung vào việc tính toán các tham số thanh toán DRG cơ bản, phát triển các chỉ số để thúc đẩy chuyển đổi sang thanh toán DRG...