"Văn hiến Bắc Ninh - Hội tụ và tỏa sáng" là chủ đề được chọn của Festival Bắc Ninh lần đầu tiên vừa diễn ra từ 14 - 18/4. Nhiều người mong rằng Festival này sẽ là cơ hội quảng bá rộng rãi về quê hương quan họ.
Văn hóa sẽ là đòn bẩy cho du lịch
Trong 5 ngày, tại khu trung tâm TP. Bắc Ninh đã diễn ra nhiều hoạt động như hội chợ thương mại và triển lãm thành tựu kinh tế xã hội tỉnh, triển lãm tranh, tượng, ảnh nghệ thuật, thi sinh vật cảnh, các giải thể thao: vật dân tộc, cầu lông, điền kinh. Các hoạt động văn hóa truyền thống cũng góp mặt với các cuộc thi hát quan họ, thi tổ tôm điếm, nấu cơm, chạy ró, biểu diễn rối nước, hát quan họ trên thuyền... Đêm khai mạc truyền hình trực tiếp trên VTV1 và bế mạc Festival đã được tổ chức khá hoành tráng, quy mô, tái hiện và tôn vinh văn hiến, con người Bắc Ninh - Kinh Bắc trong quá khứ, hiện tại và hướng đến tương lai. Trong đó có những điểm nhấn như lễ trao Bằng chứng nhận của UNESCO công nhận dân ca quan họ Bắc Ninh và ca trù là di sản phi vật thể thế giới, khai mạc Đại hội TDTT tỉnh lần thứ VI, tôn vinh 40 nghệ nhân quan họ được tỉnh công nhận đợt đầu.
 Ngai, bài vị và sắc phong được làm mới trong triển lãm cổ vật. |
Triển lãm "Di sản văn hóa thời Lý và cổ vật tiêu biểu ở tỉnh Bắc Ninh lần thứ II" mở tại bảo tàng tỉnh, thu hút gần 200 nhà sưu tầm trong tỉnh và một số địa phương như Hà Nội, TP. HCM, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Giang với số cổ vật trưng bày lên tới gần 2.000. Anh Nguyễn Văn Thạo - Trưởng ban kỹ thuật Hội cổ vật Bắc Ninh cho biết, lần trưng bày thứ nhất đã có hơn 100 hiện vật được tặng cho bảo tàng, lần này các nhà sưu tầm sẽ tiếp tục hiến tặng. Xu hướng xã hội hóa trong các hoạt động bảo tồn, giới thiệu di sản như thế này là rất đáng ủng hộ! Và hơn 100 hội viên cổ vật của tỉnh rất nhiệt tình hưởng ứng. Cuộc thi hát quan họ diễn ra tại Trung tâm văn hóa Kinh Bắc được coi là sự tăng vọt về số lượng so với hàng năm. 153 cặp đã đăng ký thi ở cơ sở, sau khi sơ loại, có 67 cặp vào chung kết để tiếp tục tranh tài ở các giải thi đối đáp 50 bài và 150 bài. Giám đốc Sở VHTT&DL Nguyễn Đăng Túc hy vọng: Festival đầu tiên của Bắc Ninh sau hơn 10 năm tái lập tỉnh sẽ là cơ hội quảng bá về văn hiến, tiềm năng kinh tế, văn hóa, xã hội cũng như đòn bẩy cho phát triển du lịch.
Những hạt sạn không đáng có
Những nỗ lực của nhiều thành phần, lực lượng tham gia hoạt động lớn của Bắc Ninh sau khi dân ca quan họ được UNESCO tôn vinh là rất đáng ghi nhận, khơi gợi niềm phấn khởi, tự hào về truyền thống và di sản văn hóa quê hương trong đông đảo những người chứng kiến. Tuy nhiên, cũng có một số điều cần thẳng thắn nhìn nhận để các hoạt động lớn khác sẽ được chu đáo, quy củ hơn, nhất là khi ông Giám đốc Sở VHTT&DL thể hiện mong muốn của địa phương là tổ chức được Festival theo định kỳ. Nhiều hoạt động, nội dung của Festival được phân bố trong các khu vực của Trung tâm văn hóa Kinh Bắc khá rộng rãi, thoáng đãng, tuy nhiên về cách thức trình bày, trang trí của từng khu vực trong tổng thể chung thực sự chưa được đẹp, có khi còn sơ sài, đơn điệu với vài chùm bóng buộc dây thả lơ lửng, chiếc cổng hình rồng loằng ngoằng và yếu ớt. Cảnh quan chung chưa toát lên được không khí của ngày hội lớn mà còn thêm rắc rối, vướng víu bởi việc phân luồng, ngăn đường và những điểm trông xe máy tràn lan trên lối đi chung, gây khó khăn cho đi lại. Âm thanh cũng là điều đáng bàn. Tuy không đến mức hỗn tạp nhưng vẫn có tình trạng "âm thanh loa đài cãi nhau" giữa các quầy hàng, kiốt và các khu vực. Một hạt sạn nhỏ rất không đáng có là những chiếc ngai và bài vị thờ các vị vua triều Lý nhưng được làm mới trưng bày trong triển lãm và được ghi là di sản và cổ vật (!?). Phía trên lại treo những tấm được ghi là sắc phong hẳn hoi nhưng hoàn toàn bằng chất liệu hiện đại được in mực màu. Nhiều hoạt động của Festival diễn ra từ 14 nhưng đến tối 17 mới có khai mạc và ngay tối 18 đã là bế mạc. Việc lý giải đây là hai tối ngày nghỉ và BTC không muốn làm ảnh hưởng đến những ngày khác có giờ làm việc xem ra thiếu thuyết phục.
Hy vọng sẽ có nhiều điều được rút kinh nghiệm cẩn thận để các hoạt động lớn trên quê hương di sản thế giới cũng phải tương xứng - tương xứng không phải ở quy mô lớn hay độ hoành tráng hay hình thức mang tính bề nổi mà ở phong cách và sự văn minh.
Lưu Nguyễn