Vì sao chênh lệch giữa hợp đồng và kết quả kiểm toán dự án BOT?
Mở đầu phiên chất vấn các đại biểu: Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình); Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc); Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề nghị Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể làm rõ bất cập về số năm, vị trí đặt trạm thu phí BOT; trách nhiệm, giải pháp xử lý vấn đề chênh lệch cốt đường với nền nhà dân sau cải tạo; tiến độ thực hiện thu phí không dừng tại các trạm BOT; giải pháp phát triển giao thông vùng Tây Bắc;...
Trả lời những vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GTVT cho hay, về chênh lệch chi phí đầu tư và số năm thu phí giữa hợp đồng và kết quả kiểm toán đối với các dự án BOT, Bộ trưởng cho biết việc chênh lệch là do hợp đồng được ký ban đầu dựa trên tính toán về kinh phí đầu tư và kinh phí dự phòng; trước khi quyết toán Bộ GTVT đề nghị kiểm toán vào kiểm tra lại, dựa trên kết quả đó để điều chỉnh lại hợp đồng để đảm bảo quyền lợi chung của người dân, nhà nước và doanh nghiệp.
Về chênh lệch cao độ giữa đường và nhà dân sau khi nâng cấp, Bộ trưởng cho biết, luật pháp có quy định cốt, nền dự án giao thông ở đô thị, Bộ căn cứ vào đó để khống chế cốt tuyến đường. Tuy nhiên khu vực ngoài đô thị không quy định nên trong thời gian vừa qua có hiện tượng trên. Bộ trưởng thừa nhận có trách nhiệm của Bộ GTVT và trách nhiệm địa phương và cho biết về lâu dài Bộ sẽ tiến hành thực hiện giải pháp cào bóc mặt đường cũ, sau đó tiến hành thảm mới để không nâng cốt quá cao.
Về tiến độ thu phí không dừng, toàn bộ các trạm BOT sẽ phải hoàn thành thu phí tự động vào cuối năm 2019. Đây là giải pháp công khai minh bạch, Bộ đang quyết liệt chỉ đạo thực hiện để hoàn thành kế hoạch đề ra.
Về phát triển giao thông Tây Bắc, Bộ rất hiểu tình hình khó khăn của vùng này, Bộ trưởng cũng đã đi thực tế và tham mưu cho Chính phủ thực hiện các dự án, tuy nhiên do điều kiện ngân sách hạn chế, nên nhiều công trình, dự án chưa có điều kiện bố trí vốn. Bộ sẽ tiếp tục khảo sát thực tế để có giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Xử lý nghiêm tiêu cực trong các dự án BOT
Tiếp tục chất vấn, các ĐB Lý Tiết Hạnh (Bình Định), Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre); Nguyễn Lân Hiếu (An Giang) hỏi về giải pháp căn cơ để hoàn thiện thể chế BOT, giám sát thực hiện dự án để tránh sai phạm, hài hòa lợi ích? Tiến độ tái cơ cấu doanh nghiệp tàu thủy? Tiến độ nâng cấp Quốc lộ 1 đoạn qua Bình Định?
Về Quốc lộ 1 đoạn qua Bình Định hư hỏng nặng, chưa nâng cấp, Bộ trưởng cho biết việc đường xuống cấp là do ảnh hưởng nghiêm trọng của thiên tai, xe quá tải,... Bộ đã chỉ đạo duy tu, sửa chữa nâng cấp mặt đường, tuy nhiên do kinh phí duy tu chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu, nên việc cải tạo, nâng cấp mặt đường còn hạn chế. Bộ đang tiến hành rà soát, nghiên cứu để có giải pháp xử lý triệt để. Bộ trưởng cho biết, thời gian tới tiếp tục rà soát, sửa đổi để hoàn thiện các quy định liên quan đến BOT. Đồng thời kiên quyết xử lý nghiêm các sai phạm của cán bộ, công chức trong ngành nếu phát hiện các sai phạm liên quan đến BOT....
Bộ trưởng cho biết, việc tái cơ cấu Vinashine chưa hiệu quả, bộ đang tiến hành nhiều giải pháp để tiếp tục thực hiện. Còn đối với Vinaline, sau khi tái cơ cấu năm 2017 doanh nghiệp này đã có lãi trên 500 tỷ đồng, năm nay đặt kế hoạch lãi là 700 tỷ đồng, sắp tới sẽ thực hiện chào bán cổ phần ra công chúng,...
Phát hiện thông thầu sẽ xử lý nghiêm
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) chất vấn Bộ trưởng và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng: Doanh nghiệp phản ánh tình trạng ở một số địa phương chỉ có một, hai doanh nghiệp được chỉ định thầu hoặc đấu thầu có dàn xếp các dự án giao thông, doanh nghiệp bên ngoài không "chen chân vào được", dẫn đến tình trạng đội vốn đầu tư, một số nhà đầu tư không đủ năng lực, kéo dài dự án,... vậy có tình trạng này hay không, giải pháp khắc phục như thế nào?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, theo quy định mọi dự án BOT đều được tổ chức đấu thầu và thông báo mời thầu công khai trên mạng. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, có thể nhiều nhà đầu tư chưa rõ thủ tục hoặc ít quan tâm,... nên dẫn đến có những dự án BOT dù đã kéo dài thời gian thông báo mời thầu nhưng chỉ chỉ có 1 nhà thầu tham gia,... nên không thể tổ chức đấu thầu (ít nhất có 2 nhà thầu đăng ký trở lên), buộc Bộ GTVT phải chỉ định thầu theo quy định.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng khẳng định việc đấu thầu được tổ chức chặt chẽ theo quy định của pháp luật. Nếu phát hiện trường hợp thông thầu, Bộ sẽ xử lý nghiêm theo quy định. Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng mời Bộ Xây dựng thẩm tra các dự án của Bộ GTVT, từ vị trí đặt trạm, mức thu phí và quá trình triển khai dự án đều có sự giám sát chặt chẽ.
Tranh luận lại với Bộ trưởng, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị Bộ trưởng nêu rõ là "có hay không có?" nếu có thì xử lý như thế nào?
Bộ nhận trách nhiệm "tham mưu kém" về đường sắt
Đại biểu Tô Thị Bích Châu (TPHCM), Dương Trung Quốc (Đồng Nai) chất vấn về giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải đường sắt và giải pháp giảm tai nạn giao thông đường sắt;...
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng cho biết, giao thông đường sắt là tuyến đường quan trọng của đất nước, nếu giải quyết tốt sẽ giảm tải cho đường bộ rất nhiều, tuy nhiên ngành GTVT "tham mưu kém" nên chưa có giải pháp hình thành tuyến đường sắt Bắc - Nam đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật. Bộ nhận trách nhiệm của ngành trong công tác tham mưu.
Về tai nạn giao thông đường sắt, bộ trưởng cho biết, hiện vẫn còn hơn 5719 đường giao cắt, trong đó 1519 giao cắt do Tổng công ty Đường sắt quản lý có bố trí có gác chắn, còn hơn 4200 đường dân sinh tự mở không có gác chắn, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông. Bộ đã làm việc với các địa phương để có giải pháp gắn trách nhiệm cụ thể của ngành, của địa phương trong thực hiện các giải pháp nhằm kéo giảm tai nạn giao thông đường sắt như: Dứt khoát không phát sinh thêm đường giao cắt mới, tăng cường cảnh báo tự động, tuyên truyền cho người dân nâng cao ý thức giao thông...
Bộ trưởng khẳng định, đường sắt là loại hình vận tải đặc biệt, cần quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn, tuy nhiên thời gian qua, do tình hình khó khăn nên chúng ta chưa có giải pháp căn cơ để đảm bảo tuyệt đối an toàn giao thông đường sắt. Về lâu dài, để nâng cao chất lượng vận tải đường sắt, Bộ đã xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam trình các cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt để đầu tư nâng cấp hệ thống đường sắt trong thời gian tới.
Tranh luận lại với Bộ trưởng, đại biểu Bích Châu cho rằng, Bộ chưa quan tâm đến đường sắt vì trong báo cáo rất sơ sài, bên cạnh đó, Bộ trưởng chưa có giải pháp cụ thể để ngăn chặn tình trạng tai nạn giao thông đường sắt xảy ra liên tục như những ngày vừa qua. Đại biểu Dương Trung Quốc cho rằng không phải do Bộ "tham mưu kém" mà hầu như "bỏ rơi" đầu tư cho đường sắt vì đầu tư cho đường bộ dễ chia sẻ lợi ích hơn....