Yếu tố nguy cơ gây loãng xương

Loãng xương, ai cần đo mật độ xương?

SKĐS - Loãng xương là một bệnh diễn biến âm thầm, ngày càng có xu hướng gia tăng và trở thành gánh nặng cho y tế cộng đồng. Bệnh có thể làm suy yếu sức mạnh của toàn khung xương, tăng tính dễ gãy của xương và nguy cơ gãy xương.

Các nguyên nhân chính của bệnh loãng xương

• Lối sống sinh hoạt không hợp lý, ít vận động.
• Thường xuyên mang vác các vật nặng, lao động vất vả.
• Có chế độ dinh dưỡng thiếu canxi.
• Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh loãng xương nhiều hơn nam giới.

Lượng canxi cho quá trình tạo xương lúc trẻ không được bổ sung đầy đủ, dẫn đến việc khi về già cùng với sự lão hóa, quá trình tạo xương giảm xuống và quá trình hủy xương diễn ra nhanh, mạnh, khiến cho mật độ xương giảm sút, làm cho xương giòn và yếu, giảm sức chịu lực và dễ gãy hơn.

Các yếu tố nguy cơ gây loãng xương có thể bao gồm các yếu tố không thể thay đổi được, các yếu tố về lối sống, về tình trạng y tế và thuốc liên quan đến loãng xương thứ phát.

Các yếu tố nguy cơ gây loãng xương không thể thay đổi

• Tuổi già 
• Giới tính nữ
• Tiền sử gia đình bị loãng xương
• Các gen ảnh hưởng đến mật độ khoáng của xương: VDR, COL1A1 và/hoặc ER-alpha).

Các yếu tố nguy cơ gây loãng xương có thể thay đổi

• Hút thuốc và uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ loãng xương. Uống nhiều được định nghĩa là > 2 đơn vị rượu/ngày đối với phụ nữ trưởng thành và > 3 đơn vị rượu/ngày đối với nam giới trưởng thành.
• Ít hoạt động thể chất làm giảm lực đè trọng lượng và lực co cơ có thể góp phần gây mất xương do tuổi tác.
• Dinh dưỡng cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của xương.

Các chế độ ăn uống sau có thể làm tăng nguy cơ loãng xương:

• Thiếu canxi.
• Dư vitamin A, đặc biệt ở những bệnh nhân bị thiếu vitamin D.
• Nhiều natri (muối).

Người có chỉ số khối cơ thể thấp hoặc giảm cân do chế độ ăn kiêng ở người lớn tuổi cũng có thể góp phần làm mất xương do:

• Giảm lực cơ học.
• Giảm trọng lượng nạc.
• Hạn chế các chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe của xương (chẳng hạn như protein, canxi hoặc vitamin D).
• Thay đổi nội tiết tố tuyến sinh dục và các yếu tố nội tiết.
• Thay đổi các yếu tố gây viêm.

Triệu chứng của loãng xương

Loãng xương thường không có triệu chứng cho đến khi có biến chứng gãy xương. Bệnh nhân có thể có các biểu hiện sau:

Đau nhức đầu xương: Một trong những triệu chứng loãng xương dễ nhận thấy nhất là cảm giác đau nhức các đầu xương, người bệnh sẽ cảm thấy mỏi dọc các xương dài, thậm chí đau nhức như bị kim chích toàn thân.

Đau ở vùng xương chịu gánh nặng của cơ thể thường xuyên như: Cột sống, thắt lưng, xương chậu, xương hông, đầu gối, những cơn đau lặp lại nhiều lần sau chấn thương, cơn đau thường âm ỉ và kéo dài lâu. Những cơn đau sẽ tăng lên khi vận động, đi lại, đứng ngồi lâu và sẽ thuyên giảm khi nằm nghỉ.

Đau ở cột sống, thắt lưng hoặc hai bên liên sườn, gây ảnh hưởng đến các dây thần kinh liên sườn, dây thần kinh đùi và thần kinh tọa. Những cơn đau trở nặng khi vận động mạnh hoặc bất ngờ thay đổi tư thế. Vì vậy, người có dấu hiệu bị loãng xương thường rất khó thực hiện những tư thế như cúi gập người hoặc xoay hẳn người.

Đối với những người ở lứa tuổi trung niên, loãng xương thường đi kèm với các dấu hiệu của bệnh giãn tĩnh mạch, thoái hóa khớp, cao huyết áp…

Giảm mật độ xương khiến xương ở cột sống có thể bị xẹp (còn gọi là gãy lún). Biểu hiện của tình trạng này bao gồm có cơn đau lưng cấp, giảm chiều cao, dáng đi khom và gù lưng.

Lời khuyên thầy thuốc

Dù chưa hay đang có nguy cơ loãng xương, thậm chí đang bị loãng xương thì việc chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị vẫn rất cần thiết.

Đo loãng xương định kỳ từ 3 – 6 tháng/lần để tầm soát nguy cơ loãng xương và bổ sung kịp thời canxi và vitamin D cho cơ thể nếu có nguy cơ.

Để phòng ngừa loãng xương cần chú ý tăng cường vận động thể lực, đi bộ ngoài trời, duy trì lối sống năng động.

Cung cấp canxi cho cơ thể: Hàm lượng canxi trong thời gian cho con bú luôn cao hơn bình thường, khoảng 1.500mg/ngày. Bạn có thể bổ sung canxi từ các thực phẩm giàu canxi như là sữa, đậu tương, lòng đỏ trứng, rau cải, cá tôm, cá hồi, đậu phụ…

Ăn nhiều rau quả để thu nạp magie và kali: Là hai chất khoáng quan trọng trong việc phòng chống loãng xương. Để đảm bảo đủ hàm lượng hai chất này cần ăn trung bình 5 phần rau quả/ngày.

Tắm nắng: Ngoài ra tắm nắng mỗi buổi sáng cũng là cách giúp cơ thể bạn tổng hợp vitamin D tốt đồng thời cũng giúp phòng ngừa loãng xương sau sinh.

Làm gì để tránh loãng xương?

SKĐS - Loãng xương là tình trạng rối loạn chuyển hóa xương, dẫn đến tổn thương sức mạnh của xương, làm tăng nguy cơ gãy xương.