Y tế từ xa: Lấy người bệnh làm trung tâm, rút ngắn khoảng cách địa lý, nâng cao năng lực của cơ sở

Ngày 11/12, tại Hà Nội, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế phối hợp với UNDP, KOFIH và Bệnh viện Kangbuk Samsung-Hàn Quốc tổ chức hội thảo Việt Nam-Hàn Quốc về y tế từ xa lần thứ 2.

Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ dự án "Ứng dụng y tế từ xa nhằm tăng cường tiếp cận dịch vụ y tế cho các nhóm yếu thế tại Việt Nam".

Y tế từ xa, cấu phần chiến lược trong tổ chức hệ thống y tế hiện đại

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia cho biết, y tế từ xa không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà là một phương thức tổ chức lại dịch vụ y tế theo hướng lấy người bệnh làm trung tâm, rút ngắn khoảng cách địa lý, chia sẻ tri thức chuyên môn và nâng cao năng lực của tuyến y tế gần dân nhất.

"Tại Việt Nam, y tế từ xa không còn là một giải pháp tình thế của giai đoạn dịch bệnh, mà đã trở thành một cấu phần chiến lược trong tổ chức hệ thống y tế hiện đại. Từ hơn một nghìn điểm cầu được thiết lập trong giai đoạn cao điểm của đại dịch COVID-19, đến nay mô hình khám chữa bệnh từ xa tiếp tục được duy trì, mở rộng và từng bước đi vào chiều sâu, phục vụ hàng vạn lượt người dân mỗi năm, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa và nhóm yếu thế"- Thứ trưởng Bộ Y tế thông tin.

Song hành với triển khai thực tiễn, Việt Nam đã từng bước hoàn thiện khung pháp lý cho lĩnh vực này. Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 cùng các nghị định và thông tư hướng dẫn đã chính thức thừa nhận, điều chỉnh và tạo hành lang pháp lý cho hoạt động khám chữa bệnh từ xa. 

Đây là một bước tiến quan trọng, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc đưa công nghệ vào phục vụ quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân một cách công bằng và an toàn.

Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, hiện Việt Nam đang đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ ba tiến trình lớn. Thứ nhất là chuyển đổi số quốc gia, trong đó y tế được xác định là một trong những lĩnh vực cần ưu tiên, có tác động trực tiếp đến chất lượng sống của người dân. Thứ hai là hoàn thiện thể chế cho các mô hình dịch vụ y tế mới, gắn với dữ liệu, công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Thứ ba là hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, thực chất và có chọn lọc.

Trong tinh thần đó, Bộ Chính trị Việt Nam đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng, tạo nền tảng chính trị vững chắc cho phát triển y tế số. Nghị quyết số 57-NQ/TW xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược. Nghị quyết 59-NQ/TW nhấn mạnh yêu cầu nâng cao chất lượng hội nhập quốc tế thông qua hợp tác tri thức, công nghệ và quản trị. 

Đặc biệt, Nghị quyết số 72 về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ Nhân dân đã đặt trọng tâm vào củng cố y tế cơ sở và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số trong cung ứng dịch vụ y tế,

"Y tế từ xa, trong bối cảnh đó, không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà là một phương thức tổ chức lại dịch vụ y tế theo hướng lấy người bệnh làm trung tâm, rút ngắn khoảng cách địa lý, chia sẻ tri thức chuyên môn và nâng cao năng lực của tuyến y tế gần dân nhất"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhận định.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá và điều chỉnh chính sách liên quan đến AI trong y tế

Ông Nguyễn Trường Nam, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Y tế Quốc gia cho biết, khoản 19 Điều 2 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định: "Khám bệnh, chữa bệnh từ xa là hình thức khám bệnh, chữa bệnh không trực tiếp tiếp xúc giữa người hành nghề và người bệnh mà việc khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện thông qua thiết bị, công nghệ thông tin".

Khám chữa bệnh từ xa làm tăng mức độ phụ thuộc vào hạ tầng số; dữ liệu y tế được tạo ra, truyền tải, xử lý liên tục qua môi trường mạng. Điều này khiến: Dữ liệu nhạy cảm cá nhân (tình trạng bệnh, kết quả xét nghiệm, hình ảnh nội soi, kết quả chẩn đoán…) dễ bị rò rỉ. Tương tác trực tuyến (video call, gửi ảnh/film, kết nối thiết bị đo từ xa) dễ bị đánh cắp, nghe lén. Việc kết nối giữa nhiều tuyến bệnh viện hoặc thiết bị IoMT (Internet of Medical Things) có nguy cơ bị tấn công.

Ông Nguyễn Trường Nam cho rằng, để sử dụng và quản lý trí tuệ nhân tạo trong y tế cần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý điều chỉnh việc sử dụng AI trong y tế. Theo đó, Bộ Y tế sẽ xây dựng các quy định về kiểm định, cấp phép và giám sát chất lượng AI trong khám, chữa bệnh, bảo đảm chỉ những hệ thống AI đạt tiêu chuẩn mới được triển khai trong thực tế lâm sàng.

Để tăng cường chất lượng dữ liệu y tế và bảo vệ dữ liệu người bệnh, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để bảo đảm các hệ thống Al tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật thông tin, tránh nguy cơ lộ lọt dữ liệu cá nhân.

Bộ Y tế sẽ ban hành các hướng dẫn đạo đức về AI trong y tế, quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan. Mọi quyết định điều trị cuối cùng phải có sự giám sát và xác nhận của bác sĩ, bảo đảm trách nhiệm chuyên môn và quyền lợi của người bệnh.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá và điều chỉnh chính sách liên quan đến AI trong y tế, bảo đảm các giải pháp công nghệ mới được ứng dụng hiệu quả, an toàn, phù hợp với hệ thống y tế Việt Nam, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn đạo đức trong khám, chữa bệnh. Theo đó, sẽ sử dụng các bộ tiêu chuẩn quốc tế để xây dựng bộ dữ liệu chuẩn hóa, phát triển chương trình giáo dục và đào tạo cho bác sĩ và nhân viên y tế để hiểu và sử dụng AI hiệu quả trọng công việc.

Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) việc chuẩn hóa dữ liệu khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế rất quan trọng để ứng dụng bệnh án điện tử phục vụ khám chữa bệnh từ xa.

Để góp phần thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc và cam kết "không để ai bị bỏ lại phía sau" tại Việt Nam, thông tin tại hội thảo cho thấy việc tăng cường chuyển đổi số trong y tế có ý nghĩa quan trọng nhằm góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tuyến cơ sở, bằng các nhóm nội dung cụ thể như: Nâng cấp phần mềm, hoàn thiện các giải pháp kỹ thuật số, cung cấp trang thiết bị công nghệ thông tin, đào tạo và hoàn thiện khung pháp lý về y tế từ xa...

Người dân vùng khó khăn được tăng cường tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng qua mô hình y tế từ xa

SKĐS - Đề án khám bệnh, chữa bệnh từ xa triển khai đã cứu sống được hàng nghìn người bệnh COVID-19 nặng, trong đó có cả các người bệnh quốc tế. Đến nay Đề án đang được tích cực triển khai với hàng vạn lượt người bệnh được tư vấn khám, chữa bệnh từ xa trên toàn quốc.