Phái đoàn EU tại Việt Nam mới công bố Sách xanh EU 2013, trong đó đưa ra các chính sách mới nhất về phát triển, nguồn vốn tài trợ và lĩnh vực hợp tác giữa EU và Việt Nam. Y tế vẫn thuộc lĩnh vực được ưu tiên trong hợp tác phát triển năm 2013.
Liên minh châu Âu (EU) vẫn là nhà tài trợ lớn nhất thế giới, cung cấp hơn 50% ODA toàn cầu trong năm 2012, đạt 55 tỷ euro giải ngân. Trong năm 2012, đã có 395 triệu Euro được giải ngân cho Việt Nam và 743 triệu Euro được cam kết tài trợ trong năm 2013. Số liệu phân tích cam kết tài trợ từ 2007 -2013 cho thấy EU vẫn đảm bảo thực hiện các cam kết dù bị ảnh hưởng bởi khủng khoảng kinh tế toàn cầu. Mục tiêu tới năm 2030, tầm nhìn 2050 trong khung chính sách phát triển EU hậu 2015 là “Một cuộc sống tươm tất cho tất cả mọi người- chấm dứt đói nghèo và mang lại cho thế giới một tương lai bền vững”.
Việt Nam là một quốc gia đối tác quan trọng trong ASEAN và đặc biệt là điều phối viên của ASEAN trong quan hệ với EU tới năm 2015. EU đang tìm cách tăng cường đối thoại và hợp tác với ASEAN, cũng như theo đuổi sự phối hợp chặt chẽ hơn các vấn đề khu vực và quốc tế. ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 3 của EU ngoài châu Âu (sau Mỹ và Trung Quốc) với hơn 206 tỷ euro thương mại hàng hoá và dịch vụ trong năm 2011.
Vào 27/6/2012, Hiệp định Đối tác và Hợp tác mới (PCA) Việt Nam-EU đưa ra một khuôn khổ toàn diện và đầy tham vọng nhằm thúc đẩy quan hệ song phương. Hiệp định Tự do Thương mại (FTA) Việt Nam- EU sẽ sớm hoàn thành các cuộc đàm phán vào cuối năm 2014. Vì EU và Việt Nam là các nền kinh tế mang tính bổ sung cho nhau, một FTA tham vọng của thế kỷ 21 sẽ tạo cơ hội mới cho các nhà nhập khẩu, xuất khẩu và người tiêu dùng cũng như góp phần tạo ra tăng trưởng cho cả hai nền kinh tế.
Viện trợ hợp tác phát triển (không hoàn lại) của Uỷ ban châu Âu (EC) cho Việt Nam giai đoạn 2007-2013 là 304 triệu euro, chủ yếu hỗ trợ các lĩnh vực y tế, tư pháp, thương mại và du lịch. Ngoài ra, các nước thành viên EU hoạt động tại Việt Nam thông qua các ngân sách phát triển riêng. Chỉ tính riêng trong năm 2012, EU và các nước thành viên đã cam kết viện trợ không hoàn lại hơn 745 triệu euro cho Việt Nam. Từ 2007-2012, EU giải ngân 3,15 tỷ euro ODA không hoàn lại và các khoản vay tại Việt Nam. Y tế chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách ODA không hoàn lại và cho vay của các nhà tài trợ giai đoạn 2007-2013: EU (59,5%); Áo (70%), Anh (34%), Hà Lan (38%), Luxembourg (24%), Đức (20%), như vậy tổng cộng gần 417 triệu euro cho y tế.
“Chúng tôi tin tưởng rằng hỗ trợ song phương cho Việt Nam sẽ góp phần thúc đẩy quá trình cải cách chính sách trong nhiều lĩnh vực như các quy định pháp luật, quản lý tài chính công và y tế. Chúng tôi cũng hỗ trợ Việt Nam hội nhập vào khu vực, hỗ trợ trực tiếp xã hội dân sự và tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, du lịch, biến đối khí hậu và môi trường. EU hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam cải thiện chất lượng sản phẩm, chú trọng tới vệ sinh an toàn thực phẩm, nâng cao tiêu chuẩn, phòng chống cúm gia cầm, hỗ trợ Bộ Y tế dập dịch tốt hơn để đạt phát triển nông nghiệp bền vững. EU hỗ trợ y tế cho Việt Nam, trọng tâm nhằm vào phổ cập chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho các vùng xa xôi, đồng bào dân tộc thiểu số. EU hỗ trợ nâng cấp hệ thống y tế và đào tạo y tế để nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Bản thân tôi đã tới thăm các dự án y tế, các trạm y tế xã và gặp gỡ các y tá, nữ hộ sinh và thấy được sự chuyển biến dịch vụ ở những nơi đây. Tới thăm Điện Biên, tôi nhận thấy mạng lưới nhân viên y tế đã được tăng cường và cảm thấy rất mừng vì nhiều bệnh nhân đồng bào dân tộc thiểu số được thăm khám. |
-tai-buoi-hop-bao-cong-bo-Sach-Xanh-EU-2013-46e64.JPG "Y tế- một trong những ưu tiên hợp tác phát triển EU- Việt Nam 1")
Tôi đánh giá hợp tác Việt Nam- EU trong lĩnh vực y tế rất hiệu quả, phát huy tối đa các nguồn lực nhờ tài trợ qua ngân sách và qua hệ thống y tế của Việt Nam do đó tiết kiệm chi phí đồng thời lại giúp hệ thống phát triển bền vững. Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực y tế và tiến tới đạt các MDG. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải đối mặt với chênh lệch các chỉ số sức khoẻ bà mẹ và trẻ em, chẳng hạn như giữa các khu vực Tây Bắc và Tây Nguyên, những vùng nghèo nhất đất nước với phần cư dân còn lại. Uỷ ban châu Âu (EC) phân bổ 40% (trên 120 triệu euro) ngân sách hợp tác phát triển 2007-2013 cho những can thiệp trong lĩnh vực y tế. EU có hai dự án hỗ trợ cho lĩnh vực y tế bao gồm 2 dự án: Hỗ trợ chăm sóc sức khoẻ cho người nghèo ở vùng núi Tây Bắc và ở Tây Nguyên (HEMA- hoàn tất vào tháng 12/2012) và Nâng cao Năng lực y tế (SCSP) với tổng số vốn gần 33 triệu euro. Ngoài ra, EU cũng đóng góp gần 40 triệu euro thông qua hỗ trợ ngân sách cho ngành y tế, và là nhà tài trợ lớn nhất cho Quỹ Toàn cầu phòng chống lao, AIDS và sốt rét (GFTAM), mà Việt Nam thụ hưởng 9 dự án với tổng ngân sách 95 triệu euro. Giai đoạn 2 hỗ trợ ngân sách ngành cho ngành y tế chương trình 2013 có tổng giá trị 114 triệu Euro. Để chia sẻ về hệ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu ở châu Âu, có thể nói khá khác so với Việt Nam. Ở châu Âu, thường thì khi người dân bị bệnh, họ không tới bệnh viện mà dùng dịch vụ tư nhân hay bác sỹ gia đình. Tuy nhiên, các dịch vụ này đều được bảo hiểm y tế (BHYT) nhà nước chi trả. Do vậy, tiết kiệm ngân sách vì tiết kiệm được chi phí bệnh viện mà lại không gây quá tải bệnh viện. Các nước phát triển ở EU cũng tự hào vì có hệ thống BHYT rất tốt, bao phủ rộng khắp và chi trả cho nhiều loại bệnh chi phí đắt tiền. Cải cách hệ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại Việt Nam cũng là một nội dung được các chuyên gia y tế của EU và Việt Nam đang bàn thảo, tìm hướng đi cho Việt Nam. |
Bích Vân