Kể từ thời điểm bắt đầu thực hiện chia tách hệ thống y tế dự phòng ra khỏi trung tâm y tế tuyến huyện đến nay đã được 5 năm nhưng hệ thống y tế dự phòng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh vẫn phải “ăn nhờ, ở đậu” cơ sở vật chất của bệnh viện tuyến huyện. Thực tế này đang ảnh hưởng không nhỏ đến công tác y tế dự phòng tại các địa phương của tỉnh.
Từ cơ sở vật chất
Từ năm 2008, được sự đồng ý của Bộ Y tế và UBND tỉnh Quảng Ninh, y tế tỉnh Quảng Ninh đã quyết định tách 8 trung tâm y tế (TTYT) tuyến huyện để thành lập Bệnh viện đa khoa huyện và TTYT dự phòng tuyến huyện. Gồm các huyện: Hải Hà, Móng Cái, Vân Đồn, Đông Triều, Tiên Yên, Quảng Yên, Cẩm Phả, Hoành Bồ. Riêng TTYT thành phố Hạ Long và TTYT thành phố Uông Bí vốn hoạt động từ trước theo mô hình không giường bệnh nên vẫn giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ của mình. Còn TTYT các huyện Cô Tô, Bình Liêu, Ba Chẽ, Đầm Hà do điều kiện về nhân lực, cơ sở vật chất và nhu cầu của nhân dân trên địa bàn nên không tách riêng mà vẫn hoạt động theo mô hình cũ - lồng ghép khối điều trị với khối dự phòng.
Dù thời gian chia tách cũng đã gần 5 năm, thế nhưng hiện nay chỉ có duy nhất TTYT huyện Vân Đồn có trụ sở độc lập, nhờ được tiếp nhận 1/2 cơ sở cũ của Bệnh viện đa khoa huyện Vân Đồn. 7 đơn vị còn lại đều trong tình trạng được bố trí ở nhờ cơ sở vật chất của bệnh viện huyện. Những địa điểm ở nhờ này phần lớn đã xuống cấp, phòng làm việc chật chội gây khó khăn cho hoạt động chung của trung tâm. Ông Trần Văn Chi, Giám đốc TTYT dự phòng huyện Hải Hà, Quảng Ninh chia sẻ: Sau khi chia tách, trung tâm vẫn hoạt động nhờ 5 phòng làm việc thuộc cơ sở của BVĐK huyện, với đội ngũ y bác sĩ của trung tâm là 29 người, do không có trụ sở độc lập nên trung tâm gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai các hoạt động.
Đó là tình trạng chung của các TTYT dự phòng tuyến huyện được chia tách, còn 3 đơn vị dự phòng tuyến huyện không chia tách, điều kiện cũng không khá hơn là mấy. Chẳng hạn như trụ sở TTYT dự phòng TP. Hạ Long có 4 tầng, được xây dựng từ năm 2004. Nhưng trụ sở này trước kia được thiết kế cho Phòng GD-ĐT thành phố nên các phòng ốc đều chật hẹp. Còn trụ sở TTYT thành phố Uông Bí được xây dựng từ năm 1999 cho phòng khám đa khoa nhưng nay ghép thêm cả trung tâm vào cùng hoạt động. Hay như TTYT dự phòng Vân Đồn cũng chỉ là nhà cấp 4, mái ngói, trần nhựa, trước kia được thiết kế cho khoa ngoại sản, nội nhi, truyền nhiễm của bệnh viện huyện nên khi tiếp nhận cũng không phù hợp với hoạt động của trung tâm. Trong điều kiện cơ sở vật chất thiếu thốn như vậy nên hầu hết khu chuyên môn và công cộng ở các TTYT tuyến huyện đều không đảm bảo về yêu cầu kỹ thuật; việc đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác phòng chống dịch cũng gặp rất nhiều khó khăn.
Đến con người
Trang thiết bị của các trung tâm y tế tuyến huyện hiện nay phần lớn là những thiết bị cũ của đội dự phòng, đội sinh đẻ, kế hoạch hóa gia đình trước đây. Ngoài ra, tùy vào từng đơn vị bằng nguồn kinh phí của mình, họ tự trang bị thiết bị hàng năm. Không chỉ vậy, ngay cả nhân lực bác sĩ tại các trung tâm y tế tuyến huyện cũng rất khó khăn. Ông Phạm Văn Kha, Giám đốc TTYT dự phòng huyện Vân Đồn cho biết: Tại trung tâm có 30 cán bộ, nhân viên với 5 khoa, phòng chức năng. Hàng ngày những cán bộ của trung tâm vừa phải triển khai các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật về phòng chống dịch, dinh dưỡng cộng đồng, vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường... Khối lượng công việc nhiều, nhưng do ít có nguồn thu như khối điều trị nên thu nhập của cán bộ, nhân viên y tế tại trung tâm rất thấp. Bởi vậy, với khối lượng công việc lớn, cần thêm bác sĩ nhưng việc thu hút bác sĩ về làm việc tại trung tâm lại rất khó khăn.
Đây cũng là tình trạng chung của các trung tâm y tế tuyến huyện. Công việc nhiều, nhân lực thiếu, trang thiết bị không đầy đủ đang là những rào cản khiến các trung tâm y tế dự phòng tuyến huyện của Quảng Ninh hoạt động khó khăn. Hy vọng những khó khăn này sẽ sớm được khắc phục để các đơn vị dự phòng tuyến huyện phát huy vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình, đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của người dân trên địa bàn tỉnh.
Bài, ảnh: Nguyễn Thanh