Ngày 27/6, Viện Chiến lược và Chính sách y tế cùng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Y tế đã tổ chức Hội thảo “Tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu và củng cố mạng lưới y tế cơ sở”. Hội thảo có sự tham dự và chia sẻ kinh nghiệm từ các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Ngân hàng Thế giới (WB) và Chương trình Y tế quốc tế của Thái Lan.
73% lượt khám chữa bệnh ở y tế cơ sở
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Quang Cường khẳng định: Mạng lưới y tế cơ sở với 561 bệnh viện huyện, 686 phòng khám đa khoa khu vực, 11.112 trạm y tế xã và 96.534 nhân viên y tế thôn bản bao phủ rộng khắp cả nước, đang đảm trách việc cung cấp các dịch vụ y tế cơ bản, tối cần thiết cho người dân. 73% lượt khám chữa bệnh được thực hiện tại tuyến huyện và xã; các hoạt động y tế dự phòng và nâng cao sức khỏe được thực hiện chủ yếu tại tuyến y tế cơ sở. Như vậy, y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng và là nền tảng trong công tác chăm sóc sức khỏe nói chung và đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.
 Hệ thống y tế cơ sở là nền tảng trong công tác chăm sóc sức khỏe. Ảnh: V.A |
Tuy nhiên, thời gian qua, hoạt động của y tế cơ sở cũng còn nhiều khó khăn cần phải giải quyết để từng bước đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Giải pháp nào để nâng chất lượng khám chữa bệnh tuyến cơ sở? Thuyết phục người dân tin tưởng vào dịch vụ y tế của tuyến xã và tuyến huyện từng bước giảm tình trạng quá tải cho bệnh viện tuyến tỉnh và Trung ương là những vấn đề được nêu tại hội thảo... Qua hội thảo, nhiều ý kiến được trao đổi, làm rõ các vấn đề khó khăn, bất cập trong thực trạng chăm sóc sức khỏe ban đầu và hoạt động y tế cơ sở ở Việt Nam; phân tích các nguyên nhân và đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường và củng cố y tế cơ sở... TS. Trần Thị Mai Oanh, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế cho biết, theo báo cáo về thực trạng y tế cơ sở trong chăm sóc sức khỏe ban đầu ở Việt Nam cho thấy, 43,7% cán bộ y tế cơ sở có kiến thức về điều trị tiêu chảy, 17,3% có kiến thức về sơ cấp cứu chống độc, 44,6% chẩn đoán được bệnh hô hấp ở trẻ em, 16,9% biết các dấu hiệu nguy hiểm ở phụ nữ mang thai... Tại các trạm y tế chỉ có 30% số thuốc thuộc nhóm thuốc cho hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu; 26,5% trạm y tế xã chưa được cấp đủ kinh phí cho hoạt động thường xuyên; thiếu cơ chế gắn kết và phối hợp hoạt động giữa lĩnh vực y tế dự phòng và điều trị...
Đổi mới về chăm sóc sức khỏe ban đầu
Hoạt động trong điều kiện khó khăn như trên nhưng đóng góp của y tế cơ sở bao gồm tuyến huyện và xã là những thành tựu không thể phủ nhận và là điểm sáng của y tế Việt Nam đã được các chuyên gia đến từ WHO và WB đánh giá cao. TS. Kari Hurt đến từ WB chia sẻ, tuổi thọ của người dân Việt Nam được nâng lên, các chỉ số về sức khỏe như giảm tỷ suất chết mẹ, chết trẻ em dưới 1 tuổi, dưới 5 tuổi và suy dinh dưỡng. Phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa được ưu tiên khám chữa bệnh tại trạm y tế miễn phí 100%, miễn phí 95% khi điều trị tại các bệnh viện công lập, trẻ em dưới 6 tuổi được thanh toán BHYT 100% khi khám chữa bệnh. Bên cạnh đó, ngành y tế Việt Nam nói chung và y tế cơ sở nói riêng nhận được sự cam kết ủng hộ mạnh mẽ từ các cấp lãnh đạo cao nhất cho đến chính quyền địa phương đó là những cơ sở để y tế Việt Nam đủ điều kiện để phục vụ người dân được tốt hơn.
Đến từ đất nước Thái Lan, một nước có nhiều yếu tố tương đồng với điều kiện của Việt Nam, các chuyên gia của Chương trình Y tế quốc tế đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm bổ ích trong phát triển hệ thống y tế cơ sở. TS. Viroj Tangcharoensathien cho biết, ngân sách dành cho y tế của Thái Lan năm 2011 chiếm 14% tổng ngân sách nhà nước. Để y tế cơ sở của Thái Lan được người dân chấp nhận, có giai đoạn 5 năm liền, Chính phủ Thái Lan không đầu tư vào y tế khu vực thành thị mà dành ngân sách đầu tư xây dựng cơ sở y tế nông thôn và nhân lực cho y tế. Thái Lan cũng dành 10 năm để phát triển các trung tâm y tế trong toàn đất nước, coi trung tâm y tế là đơn vị chăm sóc sức khỏe ban đầu. Về nhân lực y tế, bạn cũng chú trọng phát triển đội ngũ tình nguyện viên y tế tại cộng đồng. Nét đặc biệt là bạn rất chú ý tăng cường năng lực về chăm sóc điều dưỡng để chủ động đưa dịch vụ y tế đến với cộng đồng như chăm sóc, thăm khám tại nhà...
Đứng trước yêu cầu mới và nhu cầu đòi hỏi được chăm sóc sức khỏe ban đầu được tốt hơn của người dân, TS. Nguyễn Hoàng Long, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Y tế phát biểu tại hội thảo cho biết sẽ có những đổi mới mạnh mẽ về chăm sóc sức khỏe ban đầu tại nước ta như trước đây đối tượng hướng đến của chăm sóc sức khỏe ban đầu là ưu tiên chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, vùng nông thôn thì thời gian tới chăm sóc sức khỏe ban đầu trong tình hình mới sẽ là mọi đối tượng trong cộng đồng, hướng đến bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân, trong đó quan tâm đối tượng người nghèo, cận nghèo, trẻ em, đồng bào dân tộc thiểu số, người sống ở nông thôn, miền núi... TS. Long cho biết, Bộ Y tế đang được giao soạn thảo dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về củng cố mạng lưới y tế cơ sở, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh...
Thanh Huyền