Thông tin tại buổi họp báo diễn ra ngày 18/3, Bộ Y tế cho biết y tế cơ sở (YTCS) đóng vai trò quan trọng trong thực hiện mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân do đây là tuyến y tế trực tiếp gần dân nhất, bảo đảm cho mọi người dân được chăm sóc sức khỏe cơ bản với chi phí thấp, góp phần thực hiện công bằng xã hội. Mạng lưới y tế cơ sở ở Việt Nam không ngừng được củng cố qua các thời kỳ và đảm bảo được khoảng 70% nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân tại tuyến cơ sở.
Người dân được tiếp cận nhiều dịch vụ y tế ngay tại cơ sở
Theo Bộ Y tế, tại Việt Nam, mạng lưới y tế cơ sở bao gồm: y tế thôn, bản, xã, phường, quận, huyện, thị xã đã được kiện toàn, củng cố đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu. Trong các thời kỳ, YTCS Việt Nam luôn được xác định là nền tảng để thực hiện công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu. Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách về tài chính cho YTCS, bao gồm các chính sách tăng đầu tư ngân sách nhà nước cho y tế, phân bổ ngân sách qua các chương trình mục tiêu quốc gia cũng như ban hành Luật BHYT và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT để đảm bảo người dân được tiếp cận dịch vụ y tế khi có nhu cầu.
Trạm y tế xã là nơi đầu tiên người dân có thể tiếp cận khi ốm đau. Ảnh: TM
Tính đến năm 2012, trên cả nước có 622 bệnh viện tuyến huyện với tổng số 68.959 giường bệnh; 651 phòng khám đa khoa khu vực với 6.752 giường bệnh; 11.105 trạm y tế xã. Tỷ lệ trạm y tế xã có bác sĩ làm việc tại trạm chiếm 73,5%; 96,4% trạm y tế xã có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi; 73,4% xã đạt Chuẩn quốc gia về y tế xã giai đoạn 2001-2010. Tỷ lệ dân số tham gia BHYT chiếm 71,6%; khoảng 78,8% trạm y tế xã đã thực hiện khám chữa bệnh BHYT. Việc triển khai khám chữa bệnh BHYT tại trạm y tế xã làm tăng tính tiếp cận dịch vụ y tế của người dân ngay tại tuyến cơ sở. Tỷ lệ thẻ BHYT đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại trạm y tế xã chiếm 41% và tại bệnh viện huyện chiếm 45% tổng số thẻ đăng ký khám chữa bệnh ban đầu.
“Trên thực tế, công tác chăm sóc sức khỏe của Việt Nam cho thấy YTCS đã đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện thành công công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cũng như thực hiện các mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc trong lĩnh vực y tế, tăng tuổi thọ của người dân”- chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam nhấn mạnh tại buổi họp báo.
Góp phần đảm bảo an sinh xã hội
Trong hệ thống chăm sóc sức khỏe công lập, trạm y tế xã là nơi đầu tiên người dân có thể tiếp cận khi ốm đau. Nhiệm vụ của trạm y tế xã là thực hiện các dịch vụ kỹ thuật chăm sóc sức khoẻ ban đầu, phát hiện sớm và phòng chống dịch bệnh. Chính vì vậy, vai trò của trạm y tế xã là vô cùng lớn.
Bên cạnh đó, kết quả chăm sóc sức khỏe ban đầu, cốt lõi là việc chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em được bảo đảm tốt hơn. Công tác giám sát dịch bệnh ngày càng chặt chẽ, chẩn đoán và điều trị kịp thời khi người dân đến cơ sở y tế, góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do nhiều dịch bệnh nguy hiểm, đặc biệt giảm tỷ lệ tử vong sơ sinh, trẻ dưới 1 tuổi và bà mẹ mang thai. Nhiều bệnh thường gặp ở phụ nữ, trẻ em đã được giải quyết ngay từ tuyến cơ sở.
Mạng lưới y tế cơ sở đã góp phần thanh toán bệnh bại liệt từ năm 2000, uốn ván sơ sinh từ năm 2005 và đưa Việt Nam trở thành một trong 8/74 quốc gia đạt tiến độ thực hiện Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ về giảm tử vong trẻ em; một trong 9/74 quốc gia đạt tiến độ thực hiện về mục tiêu giảm tử vong mẹ; một trong 3 quốc gia đạt được mức độ giảm hơn 75% tỷ số tử vong mẹ trong giai đoạn từ 1990 - 2010.
Cán bộ y tế cơ sở tuy còn gặp nhiều khó khăn nhưng luôn bám sát địa bàn, phát hiện sớm và dập dịch ngay từ khi khởi phát nên đã hạn chế nhiều dịch bệnh nguy hiểm. Những đóng góp này rất có ý nghĩa trong việc góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định cuộc sống của nhân dân.
Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, nhưng hệ thống y tế nói chung và mạng lưới y tế cơ sở đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng cao, mô hình bệnh tật thay đổi với bệnh không lây nhiễm, tai nạn, thương tích ngày càng tăng, các dịch bệnh mới nổi diễn biến phức tạp, tình trạng già hóa dân số sẽ là thách thức đối với ngành y tế thời gian tới. Những thay đổi này đòi hỏi Đảng và Nhà nước cần tiếp tục có sự cam kết chính trị mạnh mẽ và phối hợp liên ngành trong ưu tiên đầu tư cho y tế cơ sở để công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân được thực hiện một cách hiệu quả.
Theo kế hoạch, từ ngày 24-25/3/2015 tại TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Ngân hàng Thế giới (WB) và Liên minh châu Âu (EU) tổ chức Hội nghị “Tăng cường y tế cơ sở cho chăm sóc sức khỏe ban đầu hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân” với sự tham dự của hơn 300 đại biểu. Ðây là Hội nghị quốc tế được tổ chức nhằm đánh giá vai trò của YTCS trong chăm sóc sức khỏe ban đầu và thực hiện bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân ở Việt Nam về những thành tựu, bài học kinh nghiệm, thách thức và định hướng trong thời gian tới cũng như chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong củng cố YTCS và thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.
Hội nghị là cơ hội để trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm về tăng cường y tế cơ sở, thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu của Việt Nam với quốc tế cũng như khẳng định sự cần thiết của việc đầu tư cho y tế cơ sở để thực hiện mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân ở Việt Nam.
Thái Bình
