Thế nào là xuất huyết dưới kết mạc?
Kết mạc là một màng mỏng, trong suốt và ẩm ướt che phủ lên phần lòng trắng của nhãn cầu (phần củng mạc) và bên trong của mi mắt. Như vậy kết mạc chính là lớp màng ngoài cùng bao bọc nhãn cầu. Nó chứa nhiều sợi thần kinh và các mạch máu nhỏ. Bình thường rất khó quan sát các mạch máu này vì chúng rất nhỏ. Chỉ khi có viêm nhiễm khiến các mạch máu giãn nở ra người ta mới quan sát được chúng. Các mạch máu đôi khi bị vỡ do cấu trúc rất thanh mảnh, gây ra hiện tượng xuất huyết dưới kết mạc. Vùng xuất huyết là đám có màu đỏ rực hoặc đỏ nâu trên nền củng mạc màu trắng sứ. Khác với vết thương ngoài da, máu ở kết mạc khi chảy ra khỏi lòng mạch không tạo dòng hay nhỏ giọt ra ngoài không khí. Máu của xuất huyết dưới kết mạc len vào khoảng không giữa kết mạc và củng mạc tạo một vệt như vết dầu loang hoặc đội vồng kết mạc lên. Lượng máu mất đi gần như không đáng kể, tối đa khoảng 2ml. Quá trình tiêu máu tự nhiên sẽ làm vùng xuất huyết thu gọn và thay đổi màu sắc. Vết đỏ rực sẽ đổi sang màu xanh, sau đó là vàng và biến mất trong 2 tuần.
Biểu hiện của xuất huyết kết mạc.
Nguyên nhân
Mắt có thể xuất huyết do những nguyên nhân sau: Chấn thương mắt, chấn thương vùng đầu mặt; Các bệnh lý rối loạn đông máu bẩm sinh hay mắc phải; Tai biến sau lặn sâu, lặn biển đi kèm quá trình giảm áp hay tăng áp đột ngột của đường thở; Bệnh tăng huyết áp; Sau phẫu thuật có dùng dụng cụ cố định mắt bằng áp lực âm; Viêm kết mạc do Enterovirus 70 và Coxsackie A, nhiễm Leptospira (một loại xoắn khuẩn); Tăng áp lực hệ thống tĩnh mạch vùng đầu mặt trong đó có mắt (nôn, ho, hắt hơi, xì mũi, gắng sức do mang vác, rặn đẻ...); Thiếu vitamin C, thiếu yếu tố đông máu XIII, thiếu vitamin K; Đang dùng các thuốc chống đông máu cho các bệnh tim mạch như aspirin, wafarin...
Ai có nguy cơ bị xuất huyết dưới kết mạc?
Người bệnh đái tháo đường hoặc tăng huyết áp dễ bị hơn. Có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh do dễ bị nhạy cảm khi thay đổi áp lực lúc đẻ. Sử dụng thuốc chống đông máu như warfarin và aspirin có thể làm tăng nguy cơ. Ngoài ra, một số thành phần thảo dược cũng có thể làm tăng nguy cơ tiềm tàng chảy máu trong mắt.
Để chẩn đoán bệnh, cách tốt nhất là quan sát mắt, không cần phải làm xét nghiệm gì khác. Tuy nhiên, bác sĩ điều trị có thể hỏi thêm một số vấn đề về sức khỏe toàn thân, tình trạng huyết áp và làm xét nghiệm máu thông thường để chắc chắn người bệnh không có rối loạn đông máu tiềm ẩn.
Hướng xử trí
Xuất huyết dưới kết mạc thường là lành tính, tự khỏi mà không cần điều trị gì trừ khi đi kèm với viêm nhiễm hay chấn thương. Người bệnh nên gặp các bác sĩ nội khoa để dừng, giảm liều, hay chuyển đổi các thuốc chống đông đang sử dụng. Một số người dùng nước mắt nhân tạo, ngày nhỏ 6 lần, để cho dễ chịu chứ không phải để tan máu nhanh. Nếu tự phát hiện được rất sớm xuất huyết thì không nên day dụi, có thể chườm đá, băng ép mắt để vết xuất huyết khỏi lan rộng, rút ngắn được thời gian điều trị. Thông thường sau khoảng 10 - 14 ngày xuất huyết sẽ tan. Rất có thể xuất huyết sẽ quay lại cũng ở vị trí cũ nếu điều kiện thuận lợi được lập lại.
Khi nào cần đi khám?
Khi bị chấn thương mắt, vùng đầu mặt, nếu không có bất kỳ chấn thương nào mà thấy vết đỏ tươi xuất hiện trong mắt, hãy đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa mắt khám để chắc chắn là không có vấn đề gì nghiêm trọng hơn xuất huyết dưới kết mạc. Nếu tình trạng xuất huyết dưới kết mạc tái phát nhiều lần hoặc bị chảy máu ở chỗ khác thì nên nói với bác sĩ để có hướng xử trí thích hợp.