Hoàn thiện chân dung văn học Xuân Quỳnh
Để lại niềm tiếc thương vô hạn khi đột ngột ra đi sau một tai nạn giao thông vào tháng 8/1988, Xuân Quỳnh dường như chưa hề đi khỏi cuộc đời. Các tác phẩm của bà vẫn còn vẹn nguyên giá trị và làm lay động hàng triệu trái tim bạn đọc.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày sinh của nhà thơ Xuân Quỳnh (6/10/1942- 6/10/2022), gia đình đã ủy thác cho NXB Kim Đồng xuất bản tập thơ - văn "Trời xanh của mỗi người", góp phần hoàn thiện chân dung văn học của nữ thi sĩ, nhắc nhớ những cống hiến của bà với văn học thiếu nhi.
“Trời xanh của mỗi người” là dấu mốc kỷ niệm 80 năm ngày sinh thi sĩ Xuân Quỳnh.
Nhắc đến Xuân Quỳnh độc giả thường nhớ đến một nữ thi sĩ với những bài thơ tình nồng nàn, tha thiết. Với “Trời xanh của mỗi người”, chúng ta sẽ được tiếp cận gia tài văn học trọn vẹn của Xuân Quỳnh với mảng đề tài viết cho thiếu nhi mà nữ thi sĩ đã gửi gắm tình yêu, nhiệt huyết sáng tạo.
“Trời xanh của mỗi người” gồm 3 phần: Phần truyện với 16 truyện ngắn, Phần thơ với 20 bài thơ và Phần phụ lục rất đặc biệt với những sáng tác của bé Mí - Lưu Quỳnh Thơ và những bài viết về em, tặng em của những người thân yêu.
Cuốn sách còn dành một phần trang trọng để tưởng nhớ Lưu Quỳnh Thơ - em Mí của mẹ Quỳnh.
Nhà nghiên cứu văn học Lưu Khánh Thơ có chia sẻ, tên khai sinh bé Mí là Lưu Quỳnh Thơ do ông nội Mí (nhà viết kịch Lưu Quang Thuận) đặt với nghĩa: Bài thơ của Quỳnh. Sau nhiều thăng trầm của cuộc sống, Xuân Quỳnh có lẽ đã được hưởng niềm hạnh phúc viên mãn nhất khi là mẹ của bé Mí - cậu bé tài hoa.
Bé Mí đã cùng bố mẹ đi một chặng đường ngắn nhưng trọn vẹn trong tình yêu thương, xót xa của những người ở lại. Trong tuyển tập kỷ niệm 80 năm ngày sinh Xuân Quỳnh, “Trời xanh của mỗi người” dành một phần trang trọng để tưởng nhớ về em Mí của mẹ Quỳnh.
Trong đó, bạn đọc sẽ được đọc những bài thơ và truyện ngắn do Lưu Quỳnh Thơ viết. Ngoài thơ mẹ Quỳnh, còn có thơ bố Vũ (Lưu Quang Vũ) viết cho em, nhà văn Tô Hoài kể kỷ niệm của ông với chú bé Mí thích chơi tem. Những người thân trong gia đình cô Lưu Khánh Thơ, anh Lưu Tuấn Anh… viết về Mí.
Lưu Quỳnh Thơ - tên gọi ở nhà là Mí, năm lên 3.
Bên cạnh đó, “Trời xanh của mỗi người” còn ghi dấu ấn nghệ thuật với hơn 40 bức tranh màu của họa sĩ Vũ Xuân Hoàn. Mỗi bức tranh là một đối thoại của họa sĩ với tác giả, những ý tưởng của Xuân Quỳnh trong truyện, trong thơ tiếp tục được người họa sĩ sáng tạo bằng hình sắc. Mỗi trang sách được chăm chút tỉ mỉ với phần viết tay tên sách, tên truyện, tên bài thơ, mỗi chỗ ngừng, nghỉ cho mắt và cảm xúc đều được đội ngũ thiết kế cân nhắc phù hợp.
Khi chất thi sĩ đặt cạnh bản năng người mẹ
Viết cho thiếu nhi là mảng đề tài lớn trong sự nghiệp của bà. Xuân Quỳnh viết rất nhiều cho các em và bà viết thử nghiệm trên tất cả các thể loại. Với Xuân Quỳnh, viết cho thiếu nhi đầu tiên là viết cho con, viết vì con, viết về con. Những sáng tác đó trở thành món quà chung cho các em.
Nhà thơ Xuân Quỳnh lấy cảm hứng từ chất liệu cổ tích dân gian, thế giới đồng dao và khéo léo lồng ghép vào các nhân vật gần gũi thường ngày như ông nội, người bà, thầy giáo, chú hề... để sáng tạo ra những tác phẩm thơ, văn dành cho thiếu nhi.
Những sáng tác thơ và truyện của Xuân Quỳnh dành cho thiếu nhi đều gửi gắm những bài học đầy yêu thương.
Với truyện, Xuân Quỳnh thể hiện khả năng quan sát tỉ mỉ, tinh tế, đọc từ vẻ bề ngoài những sâu sắc bên trong, gạn lọc để thấy được tầng sâu lắng, chìm khuất. Qua mỗi truyện, Xuân Quỳnh gửi gắm hạt giống yêu thương vào tâm hồn non nớt của các em, hướng các em sống sâu sắc hơn và có trách nhiệm với những người xung quanh.
Nhà thơ, tiến sĩ Giáo dục học Nguyễn Thụy Anh nhận xét: "Chất thi sĩ trong con người nữ sĩ Xuân Quỳnh tồn tại mạnh mẽ bên cạnh bản năng người mẹ làm nên chất thơ bay bổng, tài hoa, thấm đẫm yêu thương mà không nôm na đơn giản, không thật thà minh họa cuộc sống". 20 bài thơ đặc sắc được chọn lọc trong “Trời xanh của mỗi người” là 20 tiếng cười khúc khích, tràn ngập hạnh phúc của mẹ con bà. Vũ trụ thơ của mẹ và con chứa đầy sự tò mò, niềm vui, tình yêu của Xuân Quỳnh dành cho con và tình yêu của con dành cho mẹ Quỳnh. Có rất nhiều bài được độc giả nhiều thế hệ thuộc nằm lòng như: Chuyện cổ tích về loài người, Bầu trời trong quả trứng, Tiếng gà trưa…
Phần minh họa của họa sĩ Vũ Xuân Hoàn trong cuốn sách "Trời xanh của mỗi người".
Giống như một bà mẹ nhân hậu, Xuân Quỳnh không bao giờ bắt lỗi, bà tin ở bản năng hướng thiện của trẻ em. Vậy nên, các nhân vật trong tác phẩm của bà đều tràn ngập tình yêu thương, từ "Cá chuối con" không ích kỷ, vô tâm trước sự hy sinh của người mẹ đến những cô cậu học trò hiểu chuyện trong "Thầy giáo dạy vẽ", "Người làm đồ chơi", "Đứa trẻ nhút nhát", "Con sáo của Hoàn"…
Với “Trời xanh của mỗi người”, độc giả được ngắm nhìn trời xanh của riêng Xuân Quỳnh và các con của bà. Và bầu trời xanh ấy giờ được gửi đến cho mọi người. Đây cũng là sự trân trọng của mọi người dành cho nữ thi sĩ Xuân Quỳnh và để những thế hệ sau biết rằng trong nền văn học nước nhà đã từng có một nhà thơ nữ mang một trái tim ấm áp, đôn hậu như thế.
