Hóc dị vật đường thở là một tai nạn thường gặp, đặc biệt là ở trẻ dưới 3 tuổi do giai đoạn này trẻ hay tò mò, nuốt ngay đồ vật, thức ăn trong khi phản xạ nuốt chưa tốt, do người chăm sóc cho trẻ ăn uống không đúng phương pháp,… Trước một trường hợp trẻ hóc dị vật, cần phải sơ cứu rất nhanh và đúng cách, nếu không dị vật sẽ gây tắc đường thở có thể khiến trẻ tử vong do suy hô hấp.
Biểu hiện khi trẻ bị hóc dị vật đường thở
Khi có dị vật vào đường thở, trẻ thường có phản xạ ho sặc sụa, tím tái, trào nước mắt nước mũi, không phát âm hoặc không thể khóc thành tiếng. Nếu dị vật bít một phần đường thở trẻ sẽ thở rít kèm theo ho rũ rượi, cơn ho dồn dập, mặt đỏ gay. Tình hình nguy cấp hơn nếu môi và lưỡi trẻ bắt đầu tím tái, có thể bất tỉnh nếu dị vật không lấy được ra kịp thời. Cần phải lập tức tìm mọi cách tống dị vật ra khỏi đường thở của trẻ hoặc ít nhất cũng đảm bảo cho trẻ không bị ngạt trước khi đưa đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
Cách xử trí nhanh
Trước tiên cha mẹ cần phải thật bình tĩnh để đánh giá tình trạng của trẻ. Nếu nghi ngờ trẻ bị dị vật đường thở phải nhanh chóng tống xuất dị vật ra khỏi đường thở của trẻ bằng cách:
Vỗ lưng, ấn ngực (đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi): Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái và giữ chặt đầu và cổ bằng bàn tay trái. Dùng bàn tay phải vỗ năm cái thật mạnh vào lưng trẻ ở giữa khoảng hai bả vai. Sau đó lật ngửa trẻ lại, nếu thấy trẻ còn khó thở, dùng hai ngón tay trái ấn năm cái ở vùng nửa dưới xương ức hoặc dưới đường nối hai vú (lực ấn vừa phải). Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực (khoảng 5 - 6 lần) cho tới khi dị vật được tống ra khỏi đường thở.
Thủ thuật Heimlich với trẻ lớn.
Dùng thủ thuật Heimlich (đối với trẻ lớn): Đứng sau lưng trẻ, vòng hai tay ôm lấy thắt lưng trẻ, nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức phía trên rốn. Ấn năm cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6 - 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật được tống ra khỏi đường thở.
Khẩn trương đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất để các bác sĩ chuyên khoa tiến hành cấp cứu lấy bỏ dị vật trong đường thở trẻ hoặc kiểm tra, phát hiện nguy cơ biến chứng như xẹp phổi, viêm phổi… để điều trị kịp thời.
Lưu ý: Khi trẻ bị hóc dị vật, tuyệt đối không cố dùng tay móc họng trẻ, vô tình gây kích thích phản xạ co thắt thanh quản, có thể làm dị vật vào sâu hơn, gây tắc nghẽn đường thở hoàn toàn hay có thể làm trầy xước, chấn thương vùng hầu họng của trẻ.
Bác sĩ. Nguyễn Văn Đức
