Xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc: Ra tòa hay đánh thuế?

Hai phương án được trình xin ý kiến lần này gồm: thu hồi tài sản thông qua thủ tục xem xét, giải quyết tại tòa án và thông qua việc thu thuế thu nhập cá nhân.

Băn khoăn về tính khả thi

Báo cáo một số vấn đề lớn về dự án Luật PCTN (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội (QH) đã thảo luận và cho ý kiến lần thứ hai về dự án Luật PCTN. Riêng quy định về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc (Điều 57) vẫn còn có nhiều ý kiến khác nhau, UBTVQH giao cho Cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu để xây dựng 2 phương án gồm: Thu hồi thông qua thủ tục xem xét, giải quyết tại tòa án (phương án 1) và thu thuế thu nhập cá nhân (phương án 2) bảo đảm có căn cứ, phù hợp với thực tiễn.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên họp.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu rõ, theo phương án 1, đối với tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc, Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chuyển Kết luận xác minh và các tài liệu có liên quan để yêu cầu tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định về tính hợp lý của việc giải trình; Tòa án ra quyết định thu hồi tài sản, thu nhập tăng thêm nếu người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc hoặc bác yêu cầu của Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trong trường hợp người có nghĩa vụ kê khai đã giải trình hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm.

Đối với phương án 2, nếu Nhà nước không chứng minh được tài sản, thu nhập tăng thêm của người có nghĩa vụ kê khai do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có thì tạm coi đây là một khoản thu nhập phải chịu thuế, người kê khai phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên UBTVQH đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng, quyết tâm cao của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các bộ, ngành có liên quan trong việc hoàn thiện dự án Luật để trình QH thông qua. Quan tâm nhiều về nội dung xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc quy định tại Điều 57, nhiều đại biểu băn khoăn về tính khả thi của các phương án được lựa chọn.

Cho ý kiến về vấn đề này, Tổng Thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải ghi nhận những ưu điểm của phương án 1 - xem xét, giải quyết tại tòa án, cụ thể: theo phương án này, thủ tục xem xét, quyết định các biện pháp xử lý hành chính tại tòa án và phiên họp có sự tham gia của luật sư, người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên, bảo đảm dân chủ, thận trọng, khách quan, các bên có quyền khiếu nại quyết định giải quyết của tòa án...

Người dân quan tâm thu hồi tài sản tham nhũng ra sao

Liên quan đến quy định về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nêu quan điểm theo phương án thuế thu nhập cá nhân đồng thời nhấn mạnh với quy định về thuế thu nhập cá nhân hiện nay thì hoàn toàn xử lý được mà không cần phải ra toà. “Anh không chứng minh được thì chuyển sang cơ quan thuế, bắt nộp thuế và xử phạt, quy định từ thu thuế luỹ tiến từng phần, rồi mức phạt... đều có rồi. Nếu làm nghiêm thì cứ luật thuế mà xử, cần gì nặng nề chuyển sang tòa, sang viện với thủ tục rất rườm rà” - ông Phùng Quốc Hiển nói.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, với tài sản do tham nhũng mà có thì miễn bàn vì luật hiện hành đã có quy định. Riêng với tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai không giải thích hợp lý về nguồn gốc thì đến nay pháp lý chưa có quy định nào để xử lý, trong khi đó không loại trừ những loại tài sản này là bất hợp pháp. Chính vì vậy, dự luật đã được xem xét, bàn thảo thận trọng đến 3 kỳ họp.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, quyết tâm chính trị của chúng ta là phải minh bạch thu nhập, tài sản, PCTN. Thời gian qua cho thấy, rõ ràng có một số cán bộ, công viên chức có tài sản giá trị rất lớn nhưng không giải trình hợp lý nguồn gốc. Để PCTN hiệu quả và phù hợp với lòng dân, không chỉ là việc đối tượng tham nhũng ở tù bao nhiêu năm, người dân rất muốn biết vụ án tham nhũng đó đã thu hồi được tài sản tham nhũng chưa, được bao nhiêu? Đi tiếp xúc cử tri đều hỏi câu này” - Chủ tịch QH cho biết.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu nhấn mạnh, UBTVQH giao Ủy ban Tư pháp và Thanh tra Chính phủ tiếp tục hoàn thiện dự án Luật; báo cáo giải trình, tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý. Đảng Đoàn QH sẽ báo cáo Bộ Chính trị hai phương án về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc.

H. Phong