Tại Hội nghị chuyên đề về công tác môi trường y tế do Bộ Y tế tổ chức mới đây ở Hà Nội, vấn đề xử lý chất thải rắn y tế ở địa phương, đặc biệt là ở các trạm y tế xã, được nhiều đại biểu đề cập. Khó khăn về nguồn vốn đầu tư và khả năng vận hành lò đốt rác sau khi được đưa vào sử dụng…là những cái khó chưa biết giải để việc xử lý rác thải rắn tại y tế cơ sở được đi vào nề nếp.
Xử lý bằng công nghệ... đốt thủ công
Chúng tôi đến Trạm y tế (TYT) xã Bình Hòa, huyện Thuận An, Bình Dương vào đúng ngày TYT tổ chức tiêm phòng hằng tháng cho các cháu nhỏ. Vì đây là xã có số lượng người dân nhập cư khá đông nên đã hơn 10 giờ sáng nhưng số lượng các cháu chưa được tiêm phòng còn rất đông. Qua quan sát, chúng tôi nhận thấy sau khi tiêm phòng xong cho các cháu, các nhân viên y tế đều cẩn thận bỏ kim tiêm vào một cái thùng chuyên dụng còn lọ thuốc thì bỏ riêng ở thùng khác. Đi vòng ra phía sau TYT, chúng tôi nhìn thấy hai đống lọ thuốc được đựng vào 2 cái chậu chắc đã khá lâu, cạnh đó là một đống rác đã được đốt nhưng có lẽ do mùa mưa nên chưa cháy hết, trong đó còn khá nhiều lọ thuốc và kim tiêm.
Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ Nguyễn Thị Lệ Thu, Trưởng TYT xã Bình Hòa nói: “Từ trước tới giờ chúng tôi vẫn sử dụng phương pháp xử lý là đốt thủ công. Biết rằng, việc đốt thủ công sẽ không xử lý hiệu quả các rác thải y tế (RTYT) như kim tiêm, lọ thuốc và gây ô nhiễm môi trường... nhưng phải đành chịu. Bác sĩ Thu cho biết thêm, sắp tới TYT xã Bình Hòa sẽ nâng cấp thành Phòng khám đa khoa khu vực, trong thiết kế sẽ có xây lò đốt RTYT!
Còn BS.Tạ Công Thủy Tiên, Trưởng PKĐK khu vực Thuận Giao, huyện Thuận An, Bình Dương thì tỏ ra bức xúc khi trao đổi với chúng tôi: “Nhận thấy việc xử lý rác thải bằng việc đốt thủ công không hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường và cũng không thể đốt cháy hết các loại RTYT, tôi đã nhiều lần kiến nghị cho xây lò đốt đơn giản (khoảng 1 triệu đồng) thế nhưng vẫn chưa được chấp thuận nên hiện tại việc xử lý RTYT tại phòng khám cũng bằng phương pháp đốt thủ công”. Dẫn chúng tôi ra chỗ đốt rác thải, một hố rác nham nhở với mùi hôi thối bốc lên cộng với những RTYT cháy dở dang trong khi đó sát phía bên đường là nhà ở của người dân”.
 Rác thải y tế. |
Bỏ chung vào rác thải sinh hoạt
Theo báo cáo của ngành y tế, Bình Dương hiện có 17 bệnh viện tuyến tỉnh và tuyến huyện, 106 TYT và PKĐK tư nhân. Trong đó, nhiều phòng khám hoạt động như một bệnh viện thu nhỏ, thế nhưng việc xử lý RTYT tại các cơ sở này cũng chưa được thực hiện một cách nghiêm túc. Hậu quả là RTYT tại các phòng khám này phần lớn đều được trộn lẫn với rác thải sinh hoạt.
Đi chung với một người bạn đến khám bệnh tại PKĐK B. (phường Phú Cường, TX.TDM) trong lúc ngồi chờ chúng tôi thấy một nữ hộ lý xách 2 bịch nilông to từ phòng khám đi qua đường và vô tư bỏ vào thùng đựng rác thải.
Thạc sĩ Bùi Minh Hiền, Phó phòng Nghiệp vụ y, Sở Y tế Bình Dương cho biết: “Khi cấp giấy phép hoạt động cho các PKĐK, ngoài những yêu cầu về mặt chuyên môn, Sở Y tế còn yêu cầu các PKĐK phải có hợp đồng xử lý RTYT với doanh nghiệp được cấp giấy phép về xử lý RTYT. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động vì thiếu sự giám sát và do giá thành của việc xử lý RTYT khá cao nên nhiều PKĐK đã cố tình lờ đi và không thực hiện nghiêm túc. Theo ThS. Hiền thì Sở Y tế đã có chủ trương trong quý I/2011 sẽ rà soát tất cả các cơ sở y tế tư nhân và công lập để kiểm tra việc xử lý RTYT.
Cũng theo ThS. Hiền, Sở Y tế Bình Dương đã xây dựng xong đề án “Xây dựng hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế tại tỉnh Bình Dương giai đoạn 2010-2015”. Theo đề án này thì RTYT sẽ được xử lý theo khu vực, RTYT tại các TYT sẽ được thu gom tập trung tại lò đốt của bệnh viện huyện để xử lý. Các lò đốt cũng được tính toán xây dựng xa khu dân cư để hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường...
Bình Dương là tỉnh có nền kinh tế năng động và khá phát triển, đầu tư cho y tế cũng được tỉnh này quan tâm. Tuy nhiên, bên cạnh việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây mới các bệnh viện, cũng cần thiết phải có giám sát việc xử lý RTYT. Nếu buông lỏng và không giám sát chặt chẽ, rác thải y tế dễ thất thoát ra môi trường bên ngoài là điều rất dễ xảy ra.
Nhân Quang