Theo thống kê của BHXH Việt Nam, cộng dồn đến hết năm 2022 cả nước có 2,79 triệu lao động đang bị doanh nghiệp nợ đóng BHXH từ 1 tháng trở lên. Trong đó, có hơn 2,13 triệu lao động bị doanh nghiệp chậm đóng BHXH từ 1 đến dưới 3 tháng, 440.800 người bị nợ đóng từ 3 tháng trở lên và gần 213.400 người bị "treo" sổ tại các doanh nghiệp đã giải thể, ngừng hoạt động, nợ BHXH khó thu hồi.
Số người đang bị nợ BHXH chiếm 17,4% tổng số lao động tham gia BHXH bắt buộc. Việc chậm đóng BHXH diễn ra ở tất cả các loại hình doanh nghiệp với số tiền phải tính lãi hơn 13.150 tỷ đồng, chiếm 2,91% tổng số phải thu. So với năm 2021, tiền chậm đóng tính lãi tăng thêm hơn 660 tỷ đồng. Riêng tiền nợ khó thu hồi tại doanh nghiệp phá sản, giải thể, ngừng hoạt động, chủ bỏ trốn hơn 4.000 tỷ đồng.
Các doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH với người lao động, bởi vì người lao động đã đóng phần của họ, doanh nghiệp đã trích tiền lương của lao động thì phải hoàn thành nghĩa vụ. Ảnh minh họa
Hà Nội là địa phương dẫn đầu về tỷ lệ doanh nghiệp chậm đóng BHXH với 3.660 tỷ đồng; tiếp đến là TP. HCM hơn 3.400 tỷ; Hải Phòng 591 tỷ; Cà Mau 86 tỷ và Đăk Nông 44 tỷ đồng
Theo BHXH Việt Nam, trong số gần 213.400 lao động bị ảnh hưởng có trường hợp giải quyết BHXH một lần, có người đã hưởng hưu trí và phần lớn tiếp tục đóng bảo hiểm khi chuyển cơ quan. Số lao động này không thể chờ đợi doanh nghiệp hoạt động trở lại hay có nguồn chi nên đã chuyển việc sang doanh nghiệp khác để tiếp tục tham gia hệ thống BHXH. Với những trường hợp trên, sau này nếu doanh nghiệp có nguồn kinh phí đóng bù thì cơ quan BHXH sẽ cập nhật quãng thời gian bị nợ đóng để đảm bảo quyền lợi cho lao động.
BHXH Việt Nam đã có văn bản kiến nghị Bộ LĐ-TB&XH về hướng giải quyết với gần 213.400 lao động bị doanh nghiệp nợ BHXH khó thu hồi. Do lao động đang gặp nhiều khó khăn, có nhu cầu hưởng bảo hiểm và tự nguyện đóng nộp để hưởng chế độ nên cần giải quyết để đảm bảo quyền lợi, ổn định an ninh, trật tự địa phương.
Ngoài tăng cường kiểm tra doanh nghiệp chậm đóng, Bảo hiểm xã hội Việt Nam kiến nghị Quốc hội sớm ban hành nghị quyết về xử lý nợ BHXH với doanh nghiệp đã phá sản, giải thể, chủ là người nước ngoài bỏ trốn khỏi Việt Nam, doanh nghiệp dừng hoạt động, chờ giải thể, phá sản không còn khả năng trả nợ BHXH.
Trao đổi về chế tài xử lý nợ đọng BHXH, ông Nguyễn Tiến Tùng - Chánh thanh tra Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, các doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH với người lao động, bởi vì người lao động đã đóng phần của họ, doanh nghiệp đã trích tiền lương của lao động thì phải hoàn thành nghĩa vụ.
"Về phía Bộ LĐ-TB&XH,chúng tôi sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra kiến nghị xử lý thật nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Hoạt động thanh tra năm 2023 Bộ LĐ-TB&XH sẽ tập trung cao điểm vào thanh tra hoạt động đóng - hưởng BHXH trong các doanh nghiệp. Về phía người lao động, chúng tôi cũng cũng khuyến nghị nên tăng cường giám sát, kiểm tra tình trạng đóng BHXH trên ứng dụng VssID", Chánh thanh tra Bộ LĐ-TB&XH cho biết.
