Tại kỳ họp thứ 7, Bộ Nội vụ - cơ quan chủ trì soạn thảo đề xuất bổ sung nội dung cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu vẫn phải chịu trách nhiệm về vi phạm của mình trong thời gian công tác. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, họ phải chịu một trong những hình thức kỷ luật khiển trách, cảnh cáo, xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm tại thời điểm có vi phạm.
Dự thảo Luật cũng bỏ hình thức kỷ luật “giáng chức”, giữ lại 4 mức kỷ luật khác là khiển trách, cảnh cáo, cách chức, buộc thôi việc để tương thích với 4 hình thức kỷ luật theo quy định của Đảng (gồm khiển trách, cảnh cáo, cách chức, khai trừ).
Xử lý kỷ luật phải đi kèm hệ quả pháp lý
Liên quan đến hình thức kỷ luật “giáng chức”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy, hình thức kỷ luật “giáng chức” vừa có tính răn đe vừa phù hợp với tính chất và mức độ vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thực tế có trường hợp vi phạm pháp luật, công chức đã bị giáng chức từ giám đốc xuống phó giám đốc, từ trưởng phòng xuống phó trưởng phòng hoặc trong lực lượng vũ trang, việc kỷ luật hạ cấp bậc quân hàm đối với người đang có chức vụ đều có gắn với giáng chức hoặc cách chức. Ngoài ra, khi thực hiện chế độ tiền lương mới gắn với việc thực hiện trả lương theo vị trí việc làm thì việc áp dụng hình thức kỷ luật giáng chức (có thể bị giáng chức xuống một hoặc nhiều bậc theo đó bị hạ lương) càng mang tính răn đe cao. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin được giữ quy định về hình thức kỷ luật “giáng chức” trong Luật như đa số ý kiến ĐBQH
Bên cạnh việc tán thành bổ sung quy định về xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu, nhiều ĐBQH đề nghị quy định rõ hình thức kỷ luật phải đi kèm theo hệ quả pháp lý nhất định về vật chất, tinh thần mà người bị xử lý kỷ luật phải chịu.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày báo cáo tại hội trường.
Trên cơ sở đó, dự thảo luật đã bổ sung nguyên tắc gắn hình thức xử lý kỷ luật với hệ quả pháp lý tương ứng để làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết. “Đối với từng hình thức xử lý kỷ luật “cảnh cáo”, “khiển trách”, “xóa tư cách” thì cán bộ, công chức còn phải chịu hệ quả kèm theo, ví dụ như cắt một số quyền lợi về vật chất mà người đó được hưởng”, báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết.
Nên hay không “xóa tư cách chức vụ” ?
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, nhiều đại biểu tán thành bổ sung quy định kỷ luật đối với cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu và bị phát hiện có vi phạm trong thời gian công tác.Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng dự án Luật phải quy định rõ việc kỷ luật kèm theo hệ quả pháp lý về vật chất, tinh thần.
Tiếp thu ý kiến trên, dự thảo Luật đã bổ sung nguyên tắc gắn xử lý kỷ luật với hệ quả pháp lý tương ứng để làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết. “Đối với từng hình thức kỷ luật cảnh cáo, khiển trách hay xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm tại thời điểm có vi phạm thì cán bộ, công chức còn phải chịu hệ quả kèm theo, ví dụ như cắt một số quyền lợi về vật chất mà người đó được hưởng”, ông Định nói.
Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Văn Hiển - Viện trưởng Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định nêu trên chưa thật hợp lý. Vì về mặt pháp lý, rất khó giải thích thế nào là “tư cách chức vụ”; ngoài ra hình thức kỷ luật này không tương thích với quy định về trách nhiệm hình sự. Đơn cử, theo Luật Hình sự, nếu một cán bộ cấp cao bị xử đi tù thì họ vẫn không bị xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm. Tương tự, nếu cán bộ, công chức bị kỷ luật ở mức cao nhất là buộc thôi việc thì họ cũng không bị xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm trước đó.
Đại biểu Hiển phân tích: “Điều này tạo ra bất hợp lý là người gây hậu quả nghiêm trọng, phải đi tù thì không bị xóa tư cách chức vụ trước đó, còn người khác dù có vi phạm nhưng chưa bị đi tù thì lại bị xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm”.
Ngoài ra, theo Đại biểu Hiển, quy định trên còn tạo sự tranh cãi không cần thiết về hệ quả pháp lý của việc “xóa tư cách chức vụ”, đó là những văn bản, quyết định người này ký trước đây có còn hiệu lực không? Đại biểu Hiển đề nghị không nên quy định xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm của cán bộ, mà xử lý theo hướng tước bỏ hoặc cắt giảm chế độ chính sách đang được hưởng gồm lương hưu, danh hiệu, danh xưng, huân huy chương.
Đại biểu Nguyễn Hồng Vân - Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên cũng băn khoăn khi cho rằng quy định “xóa tư cách chức vụ” sẽ dẫn đến hệ luỵ pháp lý là những quyết định, bằng cấp người đó ký khi đương chức thì có bị “xóa hiệu lực” hay không? “Chỗ này còn vướng mắc, ban soạn thảo nên xem xét dành hẳn một chương riêng trong Luật để quy định rõ”, Đại biểu Hồng Vân đề nghị.
Dự kiến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức được trình xin ý kiến Quốc hội; sẽ thông qua vào ngày 25/11.