Đông y gọi mất ngủ là thất niên hoặc bất mị, là một trạng thái rối loạn giấc ngủ thể hiện ở ban đêm không có khả năng ngủ hoặc thiếu ngủ. Có thể mất ngủ lúc mới vào giấc ngủ, nằm trằn trọc mãi không ngủ được rồi thiếp đi; có thể mất ngủ vào giữa giấc ngủ, nghĩa là đang ngủ giữa đêm tỉnh dậy và không ngủ lại được; có thể mất ngủ vào cuối giấc ngủ, người bệnh dậy quá sớm và không ngủ lại được.
Nguyên nhân có thể là do suy nghĩ quá độ làm hại tỳ, tỳ yếu không sinh đủ huyết cho tâm làm cho cả tâm và tỳ đều hư gây nên (thể tâm tỳ hư). Hoặc do sợ hãi lo lắng quá (thần tàng tại tâm, hồn tàng tại can). Thứ ba là do trước khi ngủ ăn quá no, bụng đầy trướng không ngủ được (thể vị gia thực nghĩa là dạ dày quá đầy). Y học cổ truyền có nhiều cách chữa trị hiệu quả chứng bệnh này. Xin giới thiệu một số huyệt và cách xoa bóp có tác dụng an thần, ngủ tốt để bạn đọc có thể tự chữa bệnh cho mình.
Vị trí huyệt:
- Ấn đường: Huyệt nằm ở điểm giữa đường nối hai đầu lông mày.
Huyệt ấn đường
- Thái dương: Chỗ lõm giao điểm của đuôi lông mày với khoé ngoài mắt.
- Bách hội: Chỗ giao điểm của đường dọc qua giữa đỉnh đầu và đường nối 2 đỉnh của vành tai.
- Phong trì: Bờ xương chẩm, chỗ lõm sau tai.
- Thần môn: Trên ngấn cổ tay, bên cạnh gân khi co bàn tay..
- Thận du: Dưới mỏm gai đốt sống thắt lưng 2 sang ngang 1,5 tấc.
- Tam âm giao: Mắt cá trong đo thẳng lên 3 tấc, chỗ bờ trong xương chày.
Cách xoa bóp
- Dùng ngón tay cái day huyệt ấn đường sau đó vuốt từ ấn đường sang thái dương khoảng 30 lần.
- Xoa day huyệt bách hội 100 lần.
- Bấm day huyệt phong trì 30 lần.
- Bấm huyệt nội quan mỗi bên khoảng 1 phút.
- Bấm huyệt thần môn: Dùng ngón cái tay phải bấm vào huyệt thần môn tay trái, sau đó đổi bên bấm tiếp tay phải, mỗi bên bấm day 100 lần.
- Xoa bụng khoảng 2 phút.
- Xoa vùng thượng vị khoảng 3 phút.
- Xoa huyệt thận du: dùng hai gan bàn tay áp vào huyệt thận du xoa vòng lên xuống cho đến khi nóng lên thì thôi.
- Bấm day huyệt tam âm giao mỗi bên 30 lần.
Để phòng bệnh, có thể tự day ấn thường xuyên các huyệt trên mỗi ngày một đến hai lần. Cách này hiệu quả cao mà không gây hại. Ngoài ra cần tránh các nguyên nhân gây căng thẳng tinh thần, giữ cho đầu óc thảnh thơi trước khi đi ngủ. Về ăn uống cần kiêng chất kích thích như cà phê, trà đậm, thuốc lá, rượu bia...; nên ăn thức ăn thanh đạm, không ăn no trước khi ngủ. Nên tập các môn thể thao vừa sức hoặc đi bộ, vận động nhẹ nhàng. Trước khi đi ngủ nên ngâm chân vào nước ấm có pha muối. Kiên trì thực hiện sẽ có kết quả.
