Biểu hiện người mẹ mặt đỏ, bứt rứt, miệng khô, đại tiện táo, phát sốt, vú đau, sưng tấy, sờ vào có cục cứng, ấn vào đau. Đau lan ra các khớp, rêu lưỡi trắng, mạch phù khẩn.
Tắc tia sữa cần được can thiệp kịp thời, bệnh nặng hơn có thể gây ra viêm tuyến vú, áp-xe vú rất nguy hiểm cho thai phụ. Trong Đông y, tắc tia sữa được trị liệu bằng rất nhiều biện pháp. Đơn giản nhất là thực hành liệu pháp xoa bóp như sau:
Để người bệnh ở tư thế phù hợp, thường là nằm ngửa.
Xoa lên vùng bị đau một lớp hoạt thạch mỏng hoặc phấn rôm.
Dùng tay xoa nhẹ nhàng khối cứng.
Một tay đỡ vú, dùng ngón giữa hoặc ngón trỏ tay kia ấn day từ đầu vú đến khối cứng và rồi lại ấn day từ khối cứng ngược trở lại đầu vú. Làm như vậy nhiều lần và sau cùng nặn đầu vú cho sữa chảy ra.
Day huyệt kiên tỉnh là một cách chữa tắc tia sữa.
Tiếp tục một tay đỡ vú, dùng ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa tay kia bóp từ nhẹ đến mạnh từ gốc vú xuống tận đầu vú. Vừa làm vừa theo dõi sức chịu đựng của người bệnh để lựa chọn cường độ tác động cho phù hợp. Nếu có hiệu quả sữa sẽ dần dần chảy ra, khối cứng mềm đi và tiêu dần.
Day ấn huyệt đản trung trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Tiếp đó dùng hai ngón tay cái miết ra hai bên đến cạnh vú 10 lần. Vị trí huyệt đản trung: nằm ở điểm giữa đường nối hai đầu núm vú.
Day ấn huyệt hợp cốc trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Vị trí huyệt hợp cốc: xòe rộng ngón tay cái, huyệt nằm ở mu bàn tay, giữa hai xương bàn tay thứ nhất (ngón cái) và xương bàn tay thứ hai (ngón trỏ) gần điểm giữa của xương bàn tay thứ hai, khi ấn có cảm giác tê tức lan về phía ngón tay út.
Day ấn huyệt kiên tỉnh trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Vị trí huyệt kiên tỉnh: bảo người bệnh cúi đầu, xác định đốt sống cổ gồ cao nhất, huyệt nằm ở điểm giữa đường nối khe dưới đốt sống này và mỏm cùng vai.
Day ấn huyệt túc tam lý trong 2 phút. Vị trí huyệt túc tam lý: vuốt bờ trước xương ống chân (mào chày) từ dưới cổ chân ngược lên, đến gần khớp gối ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó là lồi củ trước xương chày, từ đây đo ngang ra ngoài một khoát ngón tay là vị trí của huyệt, khi ấn có cảm giác tê tức lan xuống bàn chân.
Hiện tượng tắc tia sữa cần được phát hiện sớm và xoa bóp tích cực thường có kết quả tốt. Cùng với thủ thuật xoa bóp có thể kết hợp dùng thêm một trong những bài thuốc Nam đơn giản như sau:
Bài 1: Lá bồ công anh hoăc quả đu đủ non rửa sạch, giã nát, sao với một chút rượu trắng rồi đắp lên khối cứng.
Bài 2: Bồ công anh 30g, kim ngân hoa 30g, sắc uống.
Bài 3: Đậu đen sống rửa sạch, giã nát, sao với giấm chua rồi đắp lên tổn thương.
Bài 4: Bạch cập 30g, tán bột, trộn với dầu vừng, đắp vào chỗ sưng đau.
