“Những năm học cấp III, có người nói rằng, đó là những tháng năm đẹp nhất trong đời. Những kỷ niệm đó, những cảm xúc trong veo mới chớm nở trong tâm hồn đó... vừa tuyệt vời, vừa bỡ ngỡ... Nhưng riêng tôi, nếu bị hỏi thì tôi sẽ trả lời rằng, đó cũng là những ngày bình thường thôi... Bởi từ trước đến nay, tôi đã quen làm một kẻ hữu hình trong sổ điểm và vô hình với tất cả...”.
Đoạn văn trên là dòng cảm xúc trong một bài tập làm văn của nam sinh lớp 12 tôi tình cờ đọc được. Những con chữ này khiến tôi xao lòng. Câu hỏi mà tôi đặt ra, đây có phải là học sinh duy nhất nghĩ “tôi chỉ hữu hình với sổ điểm và vô hình với tất cả”, hay tình trạng này đang xảy ra với rất nhiều học sinh ngày đêm vùi đầu với sách vở, mà bỏ qua bao điều thú vị trong cuộc sống khi lứa tuổi các em cần có, cần được hưởng thụ và phải khám phá.
Bị ép học, nhiều trẻ sinh ra tính đối phó với học hành.
Xã hội ngày một phát triển, nhiều bậc cha mẹ lao theo vòng xoáy của những “ảo vọng” về thành tích nơi con cái. Trong quán cà phê, nơi công sở, trong những cuộc trò chuyện... một vài người khoe “con tôi đang học ở Mỹ”, hay “thằng út nhà tôi vừa đoạt giải...”, học kỳ rồi con bé nhà tôi thi bốn môn thì được bốn điểm 10... Những người xung quanh bắt đầu có cảm giác chột dạ. Một quyết tâm “âm ỉ” hình thành trong họ. Có người sau cuộc trò chuyện cũng qua đi, có người sáng suốt nhìn vào khả năng thực sự của con mình nên không nghĩ ngợi nhiều, nhưng có người thì tự nói với lòng “bằng mọi cách” cho con học để “bằng” con người ta. Người giáo viên nào chẳng là cha là mẹ, làm sao không hiểu tâm lý của cuộc canh tranh khốc liệt trong nền giáo dục ngày nay. Và thế là, giữa tháng 5, lễ tổng kết nhiều trường còn chưa được tổ chức, các lớp học thêm đã “khai giảng”. Vào năm học, con học kèm ở thầy giáo tin cậy rồi, mẹ vẫn lo không học thêm cô ở trường cô sẽ “ghét” nên chịu khó học cả hai nơi. Những năm cuối cấp, ba mẹ nghe giới thiệu đến 2, 3 thầy giỏi, chẳng muốn con bỏ qua cơ hội nào, nên một môn học cho con học thêm 2, 3 thầy cho chắc... Một ngày học thêm mấy suất, suất này cách suất kia từ 15 - 30 phút thì còn đâu tuổi trẻ được học mà chơi, chơi mà học như mọi người vẫn thường nói. Nhiều phụ huynh cứ thở dài, than rằng: “Nội chuyện chở con đi học cũng hết hơi” mà không biết rằng, chính họ đã đẩy tuổi thơ con mình xa tầm với của chúng. 12 năm học, liệu có được mùa hè nào trọn vẹn với các em? Đã có nhiều cuộc tọa đàm thảo luận về vấn đề này, không ít lần các bậc phụ huynh bị kết tội đã “đánh cắp tuổi thơ của con”. Liệu những kết luận này có thật sự đúng không? Đang giờ công sở, ba nhấp nhổm đứng ngồi, xem đồng hồ, vừa thu xếp công việc, vừa chờ đợi sự cảm thông của đồng nghiệp để tranh thủ đón rồi đưa con đi học. Nồi canh chưa sôi, mẹ phải tắt lửa vì đã đến giờ đưa, đón con. Thậm chí mùa đông giá lạnh, suất học của con bắt đầu từ 5 giờ sáng, mẹ phải cùng con thức dậy từ 4 giờ 30 phút, suất học chỉ 1 tiếng 15 phút, giờ đó mẹ trở về nhà cũng dở, ngồi lại cũng dở... Vậy thì, ba mẹ bị kết cho cái tội “đánh cắp” có quá khắc nghiệt không? Xót con, nhưng biết làm sao? Người ta nói dạy thêm học thêm đang là vấn nạn của ngành giáo dục, nhưng càng tìm cách giảm thì áp lực của tuổi thơ càng lớn hơn. Nhiều trường tăng thêm tiết học, buổi học để hạn chế học sinh đi học thêm, kết cục học thêm thì không hạn chế mà các em phải học thêm tiết thêm buổi ở trường. Vì sao? Rõ ràng kết quả của các bạn học thêm khả quan hơn những bạn không học thêm, ít nhất là trong sổ điểm!
Gần đây, tôi có dịp tiếp xúc với một phó giáo sư. Cuộc trò chuyện hôm đó không hiểu từ vấn đề gì đưa đẩy, để rồi cả buổi anh thổ lộ trăn trở của mình về câu chuyện “thừa thầy, thiếu thợ” đang tạo áp lực cho sinh viên ngày nay. Liên hệ với tác giả của bài văn trên, tôi càng thấy sự khập khiễng trong nền giáo dục của chúng ta. Học thì cứ học, học xong nhiều em cầm bằng đỏ cũng không tìm được việc, đó là chưa nói đến câu chuyện “phong bao phong bì” trong hành trình tìm việc.
Làm sao để tuổi thơ của con trẻ giảm được áp lực? Không chỉ cha mẹ đừng “cướp” tuổi thơ của con, mà cần có sự vào cuộc của toàn xã hội, từ gia đình, nhà trường đến cả sự công bằng của các cơ quan chức năng trong phân công công việc cho từng đối tượng. Để thực hiện điều này cần có thời gian, nhưng thời gian có dài chừng nào đi nữa, nếu ta có khởi đầu thì sớm muộn gì cũng đến đích.
Hương Lan
