Gần 1.000 tỷ đồng của Nhà nước đã bị một số cán bộ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cấu kết với các doanh nghiệp khác để chiếm đoạt một cách trót lọt. Đây là một trong những vụ án trọng điểm được Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng yêu cầu sớm đưa ra xét xử; được dư luận quan tâm, bởi lẽ số tiền chiếm đoạt của Nhà nước cực lớn, có tính chất phức tạp...
Gần 1.000 tỷ đồng bị chiếm đoạt như thế nào?
Tòa án nhân dân TP.HCM đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án tham nhũng gây thiệt hại hơn 966 tỷ đồng tại Công ty Dệt kim Đông Phương và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh 6 tại TP. HCM (Agribank Chi nhánh 6). Cụ thể, các bị cáo Lê Thành Công (nguyên Tổng Giám đốc Công ty Dệt kim Đông Phương), Đỗ Trọng Nhân (nguyên Giám đốc Công ty Siêu mẫu Việt) bị buộc các tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Bị cáo Dương Thanh Cường (nguyên Tổng Giám đốc và Giám đốc Công ty Đầu tư xây dựng Tấn Phát) cùng các đồng phạm Lê Sơn Hùng, Phạm Hoàng Thọ (đều nguyên Phó Giám đốc Công ty Thanh Phát) bị buộc tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Về phía Agribank Chi nhánh 6, các bị cáo Hồ Đăng Trung (nguyên Giám đốc Chi nhánh), Hồ Văn Long (nguyên Trưởng phòng Tín dụng) và 3 nhân viên tín dụng là Trương Quốc Bảo, Trương Nhật Quang, Nguyễn Hoàng Quốc Thụy bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.
Theo cáo trạng, thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và UBND TP.HCM về việc di dời những nhà máy, xí nghiệp sản xuất gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố về các khu công nghiệp, Công ty Dệt kim Đông Phương đã ký hợp đồng với Công ty Phương Nam để hợp tác xây dựng Trung tâm Thương mại tại số 10 Âu Cơ. Sau đó, Công ty Phương Nam thông báo cho Công ty Dệt kim Đông Phương biết đã chuyển 80% cổ phần thực hiện dự án cho Công ty Bình Phát. Lợi dụng việc thực hiện dự án, từ tháng 10/2010, nhóm các doanh nghiệp và cán bộ ngân hàng Agribank Chi nhánh 6 đã có hàng loạt việc làm vi phạm pháp luật, gây thất thoát cho Nhà nước tổng số tiền lên tới hơn 966 tỷ đồng (tính đến thời điểm khởi tố vụ án vào 9/2012). Cụ thể, bị cáo Dương Thanh Cường, dù không có khả năng về tài chính nhưng đã thành lập nhiều công ty rồi thuê người làm giám đốc (Công ty Bình Phát, Công ty Tấn Phát, Công ty Thanh Phát), sau đó chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ để vay tiền tại Agribank Chi nhánh 6. Các nhân viên, cán bộ của Agribank Chi nhánh 6 dù biết rõ công ty của Cường mới thành lập và không có khả năng tài chính, giấy tờ thế chấp liên quan đến dự án số 10 Âu Cơ là không được thế chấp nhưng vẫn lập hồ sơ cho vay.
Trong vụ án này, bị can Hồ Đăng Trung, nguyên Giám đốc Agribank Chi nhánh 6 đã có hành vi quyết định cho Công ty Tấn Phát vay 170 tỷ đồng khi dự án chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt; tự ý cho vay vượt quyền phán quyết;... Đối với việc cho Công ty Thanh Phát vay 628 tỷ đồng, bị cáo Trung cũng có hành vi vi phạm tương tự.
Các bị cáo vẫn vòng vo biện minh
Tại phiên tòa, khi trả lời câu hỏi của Hội đồng xét xử, các bị cáo tại Agribank Chi nhánh 6 đã đổ thừa cho nhau để né tránh trách nhiệm. Xét hỏi bị cáo Hồ Đăng Trung (nguyên Giám đốc Ngân hàng Agribank Chi nhánh 6) về việc ký duyệt vay 170 tỷ đồng là vượt quá thẩm quyền? Việc thế chấp các quyền sử dụng đất lúc đó chỉ mang tính chất tạm thời, hồ sơ dự án chưa được cơ quan chức năng quản lý Nhà nước phê duyệt?... Bị cáo Trung đã đổ trách nhiệm cho thuộc cấp của mình và cho rằng bị cáo cũng là nạn nhân, bị cáo tin tưởng cấp dưới nên mới ký quyết định cho vay. Về việc cho Thanh Cường mượn lại các giấy chứng nhận sử dụng đất đã thế chấp, bị cáo Trung lý giải: “Bị cáo nhiều lần gặp Dương Thanh Cường đòi, nhưng bị cáo Cường nhiều lần hứa vì lý do chưa làm xong thủ tục, nên chưa trả lại cho Agribank Chi nhánh 6”. Khi bị chủ tọa truy hỏi vì sao khi không đòi được mà lại không khởi kiện ra tòa, đòi đến 11 lần nhưng không được thì im lặng, chờ đợi hay việc Thanh Cường mang các giấy tờ đó đi thế chấp ở ngân hàng khác mà không biết, không có động thái kiểm tra khi chỉ cần một cuộc điện thoại xác minh thì bị cáo Trung im lặng.
Bị cáo Hồ Văn Long (nguyên Trưởng phòng Tín dụng tại Ngân hàng Agribank Chi nhánh 6) khi đối diện với các câu hỏi của Hội đồng xét xử cũng vòng vo biện minh do được cấp trên giao phải làm và cũng là do quá tin tưởng vào cấp dưới chuyển hồ sơ lên. Long cũng lý giải trong việc làm hồ sơ cho Thanh Cường vay vốn, Long nhận chỉ đạo của Giám đốc Chi nhánh (tức bị cáo Trung) phải... ưu ái. Khi bị hỏi việc phê duyệt hàng trăm tỷ là vượt thẩm quyền, động thái không kiểm tra thực tế các bất động sản và tài sản thế chấp để vay vốn hay việc Long là người ký vào đề xuất cho đối tác vay mượn lại các tài sản thế chấp thì bị cáo Long lúng túng, không giải thích được.
Dự kiến phiên tòa sẽ diễn ra trong một tuần, đầu tuần tới, phiên xử sẽ tiếp tục xét hỏi đối với các bị cáo liên quan để làm rõ các tình tiết, sai phạm trong các hồ sơ vay vốn “khủng” nhằm chiếm đoạt tiền của Nhà nước.
Ngọc Đỗ - Anh Duy
