Thị trường băng đĩa càng gần Tết càng nhộn nhịp. Trên các tấm biển gỗ quảng cáo bán hàng đâu đâu cũng thấy đề: Thúy Nga Paris, hài Vân Sơn, hài Xuân Hinh, hài Tết... Nhìn hấp dẫn đáo để, giá cũng không cao nên hầu như nhà nào cũng chọn mua dăm ba đĩa mang về nhà ăn Tết cho thêm phần rôm rả.
Đĩa hài Tết mới nhất được phát hành từ Hà Nội mang tên Tết để yêu thương do 3 nghệ sĩ Xuân Hinh, Hồng Vân, Thanh Thanh Hiền vào vai. Trong mấy ngày tới, các đĩa hài Tết từ nhiều trung tâm băng đĩa nhạc sẽ ra mắt khán giả cả nước. Không biết độ hot cho tiếng cười đầu năm của các băng đĩa khác ra sao chứ như Tết để yêu thương thì thật chẳng thà đừng trông đợi. Kịch đến đâu, quảng cáo chạy theo đến đó. Quảng cáo giữa các cảnh diễn. Quảng cáo ở cả trong cảnh diễn. Có cảnh nghệ sĩ Xuân Hinh trong vai ông chồng được vợ cho tiền đi trồng răng giả. Biển cửa hàng trung tâm nha khoa quốc tế rõ nét. Rõ cả địa chỉ. Tấm biển đề giảm giá 30% với răng sứ. Trong vở hài kịch này cũng có những câu nghe thật vui: “Bác cứ yên tâm. Với đội ngũ y bác sĩ của chúng tôi rất là kinh nghiệm, hệ thống máy móc rất hiện đại, xin mời bác vào...”. Quả là hài! Mà hài Việt Nam liệu đã hay đến mức có thể cho lẫn vào cả những câu trên cả hài như vậy?!
Cảnh trong video clip Tết để yêu thương.
Tôi đã có những cuộc trò chuyện về hài ta, hài tây với những người bạn từng xem rất nhiều phim hài. Và họ đã có những ý kiến thật bao quát:
Những vai hề trong các vở chèo kinh điển khiến người xem cười ra nước mắt. Tiếng cười sâu cay và cũng là sự bức xúc của tư tưởng kìm kẹp của xã hội thời phong kiến thối nát. Từng lời thoại, từng động tác... đều cô đọng và ấn tượng. Xem các đĩa hài thời nay thấy các đĩa hài của Việt Nam bây giờ chỉ là những sự nhíu mày nhăn trán, những câu nói tiếu lâm, và... bậy! Phong cách và ngôn ngữ hài chưa định hình. Đạo diễn chưa tới tầm có tư duy lớn, diễn viên chưa tới tầm của diễn đạt cảm xúc, biểu đạt nội dung. Quay phim, phục trang, hóa trang còn cẩu thả cũng làm giảm đi rất nhiều nội dung cần truyền tải. Ánh sáng, âm thanh, tiếng động cũng chưa ổn, thậm chí lệch nhau. Cái hài của ta hiện nay khác với cái hài của tây. Ta cứ gọi nôm na như thế. Hài của tây nhẹ nhàng, thâm thúy và sâu sắc. Nó có tầm tư tưởng lớn, phủ sóng và dung hòa văn hóa được hầu hết các nước trên thế giới. Ví như những phim hài của Chaplin: Gà trống nuôi con, Kẻ độc tài, Công xưởng... Những phim đó truyền tải một thông điệp rất lớn với cách thể hiện tinh tế, nhẹ nhàng. Ở phim Gà trống nuôi con đã phản ánh trung thực một giai đoạn xã hội, phản ánh diễn biến tình cảm, cảm xúc của con người theo đúng qui luật. Lớp lang, bài bản. Nó truyền tải một thông điệp về tình yêu, về những vấn đề xã hội. Nó khiến người ta xem vừa cười vừa khóc. Diễn viên thực sự đắm mình vào nhân vật mình thể hiện.
Còn với hài Việt hiện nay diễn viên tuy có tố chất hài tốt nhưng hầu hết các diễn viên không thực sự chau chuốt về chuyên môn. Vì mưu sinh, vì gia đình... Vì vậy, Việt Nam sẽ khó có một danh hài mang tầm quốc tế. Tuy nhiên, cũng có ý kiến, hài không nhất thiết phải truyền tải tư tưởng, chỉ cần vui và giải trí. Với quan điểm như thế thì đương nhiên vẫn luôn song hành hai khái niệm hài tây, hài ta chứ không thể xếp những đĩa hài Việt Nam vào các đĩa hài quốc tế để gọi chung một từ hài được. Và dù có xem hài của ai, của nước nào thì một sự giáo dục tốt về chân thiện mỹ cho lớp trẻ là chuyện rất cần thiết. Một phông văn hóa tốt và phong phú là cần cho tất cả mọi người. Và những người quản lý, những người làm văn hóa cũng phải là những người có nền văn hóa thật vững. Như vậy mới mong bớt được những hạt sạn trong các đĩa hài bán tràn lan trên thị trường băng đĩa hiện nay.
Tuyết Lan
