Xe máy điện và xe đạp điện ngày càng phổ biến trên cả nước, đặc biệt ở các thành phố lớn. Ưu điểm của loại phương tiện này là gọn nhẹ, không cần bằng lái, chi phí sử dụng và bảo dưỡng thấp, không cần các giấy tờ như xe máy chạy bằng xăng. Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, tại Việt Nam trong số xe chạy điện đang lưu thông, có 70% là xe máy điện và chỉ 30% là xe đạp điện.
Sức phát triển ồ ạt khiến loại phương tiện này trở nên khó kiểm soát, do đó Bộ Công an đã ban hành thông tư 15 có hiệu lực từ 1/6/2014 quy định, xe máy điện bắt buộc đăng ký biển kiểm soát mới được phép lưu thông.
Tuy nhiên, thực tế việc đăng ký cho xe máy điện chưa tiến hành triệt để, phần lớn người sử dụng vẫn chạy xe hàng ngày trên đường phố mà không cần biển kiểm soát. Dương Thảo, sinh viên năm cuối Học viện Tài chính cho biết, cô mua xe từ tháng 8/2014, nhưng tới nay vẫn lưu hành bình thường, không thấy bị xử phạt hay tịch thu, bản thân cô cũng không biết tới quy định này, khi mua xe cũng không được chủ cửa hàng nhắc nhở hay hướng dẫn gì.
Để kiểm soát chặt chẽ hơn, mới đây Bộ Tài chính có văn bản gửi Cục Thuế các tỉnh, thành về việc tiến thành thu phí trước bạ với xe máy điện, áp dụng cho các xe đăng ký từ ngày 1/7 trở đi.
Ở phía ngược lại, đại tá Nguyễn Ngọc Tuấn, Cục phó Cảnh sát giao thông cho rằng việc thực hiện thu phí trước bạ đối với xe máy điện hiện nay là rất khó khăn, bởi lẽ hầu hết loại phương tiện này đang lưu thông đều có nguồn gốc từ Trung Quốc, về Việt Nam qua đường không chính ngạch, không đầy đủ giấy tờ mua bán và chứng minh xuất xứ, nên không thể có căn cứ để thu loại phí trước bạ.
Do đó, trong văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Công an cũng đề xuất kéo dài thời gian bắt buộc nộp phí trước bạ với xe máy điện đến thời điểm 31/12/2015. Tuy nhiên, dù được miễn hay phải nộp phí trước bạ, thì cũng chỉ cần hóa đơn mua hàng là đủ cơ sở. Vấn đề mấu chốt lại không nằm ở phí trước bạ, mà ở phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng của Cục đăng kiểm cấp. Nếu không có giấy tờ này, người dân sẽ không thể đăng ký cho chiếc xe của mình đã mua, do đó có nguy cơ 'nằm xó'.
Theo đại diện cục CSGT, nếu xe máy điện không có BKS thì không được phép lưu thông trên đường, tương tự nhưng các phương tiện cơ giới khác. Nếu vi phạm, sẽ xử phạt theo nghị định 171.
Anh Nguyễn Sơn, người kinh doanh xe máy điện lâu năm tại Hà Nội cho biết, cửa hàng của anh vẫn tấp nập người ra vào, thậm chí doanh số còn tăng cao vào dịp nghỉ lễ vừa rồi. Tất cả khách hàng của anh vẫn nghĩ, mua xe máy điện về là chạy được ngay, không cần phải đăng ký, mặc dù mua từ cửa hàng của anh, mọi giấy tờ đều đầy đủ.
Dọc các phố buôn bán nhiều xe máy điện tại Hà Nội như Tôn Đức Thắng, phố Huế, các chủ cửa hàng vẫn giữ tâm thế bình thản, cho rằng những quy định này rồi sẽ không được thực hiện triệt để như trước đây. Thậm chí, nhiều chủ cửa hàng còn nhanh chóng trả lời "không biết", hoặc phủ định "làm gì có".
"Người dân không quan tâm bởi lẽ họ chưa bị phạt hay tịch thu gì cả, một vài ngày đầu có phạt vài cháu học sinh mấy chục nghìn làm mẫu thôi", anh Sơn chia sẻ. Cũng theo anh, chưa thấy chiếc xe máy điện nào ở Hà Nội có biển kiểm soát.
Cùng suy nghĩ này, chị Hương, nhân viên văn phòng vừa sắm xe máy điện cho biết nhà chị có vài chiếc, chạy cả năm nay, không biển số, không mũ bảo hiểm, nhưng cũng không thấy cơ quan nào xử lý.
"Tôi đâu có nghe loa phường hay tivi tuyên truyền gì đâu, báo thì thỉnh thoảng mới đọc chính luận, tôi chỉ thích tin nội trợ, làm đẹp là chính".
Tuy nhiên, bản thân anh Sơn cũng như những người kinh doanh xe máy điện chính ngạch đều mong muốn người dân sẽ mua xe tại những cửa hàng có đầy đủ giấy tờ, giúp ngành kinh doanh này quy mô và minh bạch hơn.
Lời khuyên của cơ quan CSGT cũng như những người kinh doanh xe máy điện là người dân nên mua hàng ở nơi có đầy đủ các giấy tờ hợp lệ, nhất là hóa đơn mua hàng và phiếu chứng nhận chất lượng xuất xưởng. Khách hàng nên chủ động yêu cầu người bán cung cấp đủ các loại giấy tờ, nếu không thì từ chối mua hàng.
"Nếu cứ phớt lờ không đủ giấy tờ để đăng ký, đến lúc bị tịch thu thì biết trách ai", anh Sơn bày tỏ.
Còn số xe không có giấy tờ đúng theo quy định hiện lên tới hàng triệu và nếu không tìm được phương án giải quyết thì nhiều tỷ đồng có nguy cơ bị lãng phí vì không thể sử dụng.
Đức Huy
