Doanh nghiệp tiếp tục lãi
Sau khi giá xăng trong nước giảm gần 800 đồng/lít hôm 19.8, giá dầu thế giới tiếp tục lao dốc xuống còn 40 USD/thùng.
Kết thúc phiên giao dịch hôm qua, giá dầu ngọt nhẹ WTI của Mỹ giảm 1,8 USD (giảm 4,3%) xuống 40,7 USD/thùng, thấp nhất kể từ tháng 3.2009. Giá dầu Brent giảm 1,65 USD (giảm 3,4%) xuống 47,16 USD/thùng, thấp nhất kể từ tháng 1 năm nay.
Với giá dầu giảm mạnh, hiện giá xăng A92 nhập từ Singapore chỉ còn khoảng 62,76 USD/thùng, tương đương 8.858 đồng/lít (nếu tính theo tỷ giá USD bán ra tại ngân hàng Vietcombank ngày 20.8 là 22.440 đồng/USD). Như vậy, ngay sau khi điều chỉnh giá xăng dầu trong nước thì các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tiếp tục lãi lớn nhờ giá xăng dầu nhập khẩu giảm xuống mức thấp kỷ lục.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết, giá dầu thế giới đã giảm rất mạnh nhưng giá xăng dầu trong nước lại giảm quá ít. Theo ông Long, từ lâu các chuyên gia đã kiến nghị các cơ quan chức năng khi giá dầu giảm mạnh thì không nên thực hiện trích Quỹ bình ổn giá xăng dầu để lấy số tiền trích quỹ đó giảm vào giá bán xăng dầu cho người dân được lợi. Tuy nhiên, với những điều hành giá xăng dầu hiện nay, Quỹ bình ổn giá luôn được trích lập đầy đủ 300 đồng/lít bằng tiền của người dân.
“Lẽ ra, giá xăng hôm 19.8 đã có thể giảm thêm ít nhất là 300 đồng/lít, nhưng do số tiền này được trích vào Quỹ nên người tiêu dùng đã không được hưởng giá thấp. Với thực tế điều hành giá xăng dầu như hiện nay, các cơ quan quản lý Nhà nước đang làm một việc hết sức phi lý là sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu để tránh… giảm giá mạnh cho người tiêu dùng” - ông Long nhấn mạnh.
Cơ quan quản lý muốn “nắm hầu bao”
Trao đổi với báo chí, TS Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) cũng nêu rằng, Quỹ bình ổn giá xăng dầu chỉ hiệu quả khi thị trường lên xuống một cách nhịp nhàng trong chu kỳ ngắn và có thể dự báo được. Còn nếu thị trường diễn biến theo một chiều lên hoặc xuống trong thời gian dài và mức độ tăng, giảm lớn thì dùng bình ổn rất khó để giữ được sự bình ổn của thị trường. Mà bản chất thị trường là mang tính chất đầu cơ; khi lên thì rất nhanh - mạnh, xuống thì “không phanh”. Quỹ bình ổn chỉ làm chậm tiến trình điều chỉnh giá lại. Cho nên xét về mặt logic kinh tế thì quỹ nếu sử dụng trong trường hợp thị trường diễn biến theo một chiều trong nhiều tháng là không hợp lý.
“Như hiện nay, nếu giá xăng cứ tiếp tục đà giảm thì trích quỹ như vậy gây “hiệu quả ngược”. Nó dẫn đến tình huống người tiêu dùng bức xúc vì thấy, sao cứ trích quỹ nhiều và mãi như thế mà không được giảm giá nhiều” - ông Độ nói.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nêu thực tế, cho đến nay cơ quan quản lý vẫn muốn tồn tại Quỹ bình ổn giá xăng dầu là để “nắm hầu bao” và chủ động trong việc quản lý, điều hành giá xăng dầu với doanh nghiệp. Với doanh nghiệp, tất nhiên, lúc giá xăng dầu giảm mạnh theo một chiều như hiện nay họ sẽ không có phản ứng gì với việc việc trích lập quỹ, bởi ít nhất họ sẽ không phải giảm giá cho người tiêu dùng số tiền 300 đồng trích vào quỹ này. Chỉ có người tiêu dùng là chịu thiệt vì 300 đồng này là tiền của mình mà vẫn buộc phải “gửi” doanh nghiệp để bình ổn khi… giá giảm.
Trong bối cảnh giá xăng dầu giảm mạnh như hiện nay, ông Long cho rằng, “việc xem xét bãi bỏ Quỹ bình ổn xăng dầu đặt ra càng cấp thiết cả do tính hình thức nửa vời, phi thị trường, thiếu hiệu năng và dễ bị lạm dụng trong cơ chế hình thành và quy trình vận hành của nó”.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cũng nêu quan điểm: "Quỹ này trong thực tế là quỹ phân tán, sử dụng theo kiểu quyết toán nên tồn tại nhiều bất cập, gây mất lòng tin với người tiêu dùng". Theo ông Phong, người tiêu dùng cho đến nay vẫn không nắm được cách thức, nguyên tắc sử dụng quỹ vốn đang rất tù mù này. “Họ không đủ kiên nhẫn để thấy quỹ này cứ trích lập để cho giá của mình không được giảm phù hợp với diễn biến của giá thế giới” - ông Phong nói.
Ông Phong cho rằng, về bản chất, quỹ bình ổn xăng dầu là tiền của người dân đóng vào để “lúc giá xăng thấp thì họ phải mua với giá cao và khi giá cao thì được hạ xuống một tí nhưng sau đó lại bắt người dân nộp tiền bù vào qua giá xăng”.
“Theo tôi, đã đến lúc phải bỏ quỹ bình ổn xăng dầu vì không có tác dụng gì nhiều. Chưa kể nó còn làm nhiễu thị trường” - PGS.TS Nguyễn Minh Phong bày tỏ.
Trước đó, ngày 19.8 giá xăng dầu trong nước đã được điều chỉnh giảm: Xăng RON 92 được giảm 768 đồng/lít; xăng E5 giảm 768 đồng/lít; dầu diesel 0.05S giảm 441 đồng/lít; dầu hỏa giảm 703 đồng/lít; dầu mazut 180CST 3.5S giảm 736 đồng/kg.
Theo Bộ Công thương, bình quân giá thành phẩm xăng dầu thế giới trong 15 ngày kể từ 4.8 đến hết ngày 18.8 đối với xăng RON 92 là 65,694 USD/thùng; dầu diesel 0.05S là 58,484 USD/thùng; dầu hỏa là 58,364 USD/thùng; dầu mazut 180CST 3.5S là 264,926 USD/tấn.
Theo Mai Hương (Dân Việt)
