Không phù hợp với các quy định thương mại toàn cầu
Ủy ban chuyên gia do Cơ quan Giải quyết tranh chấp của WTO thành lập đã phán quyết rằng các mức thuế mà Mỹ áp đặt đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trong năm 2018, trị giá 400 tỉ USD là “không phù hợp” với các quy định thương mại toàn cầu, đồng thời “khuyến cáo Mỹ cần đưa ra các biện pháp nhằm thực hiện các cam kết của mình”.
Phán quyết của WTO nêu rõ, các hành động của Washington không chỉ đi ngược lại các quy định do WTO đặt ra mà Mỹ còn không biện minh đầy đủ cho các biện pháp kinh tế áp đặt đối với Bắc Kinh theo quy tắc của tổ chức này. Mỹ đã không sử dụng cơ chế Giải quyết Tranh chấp để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quan hệ thương mại với Trung Quốc.
“Điều 3.7 Quy tắc giải quyết tranh chấp trong WTO (DSU) nhấn mạnh, mục đích của quy tắc là đạt được một giải pháp tích cực cho tranh chấp, Ban Hội thẩm khuyến khích các bên nỗ lực theo đuổi quy tắc này hơn nữa để đạt được một giải pháp thỏa đáng cho cả hai bên”, trích phán quyết.
Được biết, Mỹ đã sử dụng điều khoản 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974 nhằm đơn phương khởi động tranh chấp thương mại chống Trung Quốc với cáo buộc nước này vi phạm Luật Sở hữu trí tuệ và áp đặt các chính sách cưỡng ép chuyển giao công nghệ. Điều khoản trên cho phép Tổng thống Mỹ áp thuế và các biện pháp hạn chế nhập khẩu khác khi một nước thực hiện các quy tắc thương mại không công bằng, gây ảnh hưởng đến hoạt động thương mại của Mỹ.
Tuy nhiên, Trung Quốc cho rằng các mức thuế nói trên vi phạm quy định tối huệ quốc của WTO vì các biện pháp trên không được áp dụng tương tự với các nước khác. Trung Quốc cũng cáo buộc rằng các mức thuế trên đã vi phạm quy định chủ chốt trong giải quyết tranh chấp, đòi hỏi các nước phải khiếu nại lên WTO trước khi áp đặt các biện pháp trả đũa chống một nước khác.
Trong 2 năm qua, Tổng thống Trump từng đe dọa đánh thuế đối với gần như toàn bộ hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc (hơn 500 tỉ USD) trước khi hai nước ký Thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1 trong tháng 1/2020. Các mức thuế bổ sung của Mỹ vẫn được áp dụng đối với hàng hóa Trung Quốc trị giá tới 370 tỉ USD và 62,16 tỉ USD tiền thuế đã được thu kể từ tháng 7/2018, theo số liệu của Cơ quan Hải quan Mỹ.
WTO ra phán quyết về mức thuế mà Mỹ áp đặt đối với Trung Quốc.
Tổng thống Trump tuyên bố sẽ có hành động
Theo quy định, Washington có thể phủ quyết quyết định trên của WTO bằng cách đưa ra kháng cáo trong vòng 60 ngày tới.
Trong một phản ứng đầu tiên, Mỹ tuyên bố phán quyết trên là không công bằng và WTO đã thiên vị Trung Quốc. Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nêu rõ, Mỹ “phải được quyền tự vệ trước những quy tắc thương mại không công bằng và chính quyền của Tổng thống Trump sẽ không để Trung Quốc lợi dụng WTO để có lợi thế hơn công nhân, doanh nghiệp, nông dân và chủ trang trại Mỹ”.
Còn Tổng thống Donald Trump cho biết, ông chưa đọc nội dung phán quyết của WTO nhưng chắc chắn sẽ cân nhắc các biện pháp trả đũa vì ông cho rằng WTO đang cố tình “chạy tội” cho Trung Quốc. Ông cũng khẳng định: “Chúng ta sẽ phải làm gì đó với WTO vì họ đã để Trung Quốc thoát tội. Chúng tôi sẽ xem xét điều đó. Tôi không phải người hâm mộ của WTO mặc dù có thể họ đã giúp đỡ chúng tôi nhiều, đó là điều tôi có thể nói ngay lúc này”, Tổng thống Trump tuyên bố.
Được biết, quyết định trên của WTO sẽ không có ảnh hưởng ngay lập tức đối với thuế quan của Mỹ. Đây chỉ là bước khởi đầu của một quy trình pháp lý có thể kéo dài nhiều năm, cuối cùng dẫn đến việc WTO thông qua các biện pháp đáp trả nếu phán quyết được thực thi.