XBB.1.16 là hậu duệ của XBB tái tổ hợp (XBB vốn là sự kết hợp giữa hai dòng phụ của BA.2). Biến thể XBB.1.16 có biệt danh là Arcturus (tên ngôi sao sáng nhất ở Bắc bán cầu). Hiện tại, XBB.1.16 là biến thể chiếm chủ đạo ở Ấn Độ, chủ yếu gây ra các triệu chứng COVID-19 nhẹ. Biến thể XBB.1.16 đã được phát hiện ở 32 quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng liệu một biến thể có gây ra làn sóng COVID-19 ở một quốc gia hay không phụ thuộc rất nhiều vào khả năng miễn dịch cộng đồng trong dân số.
Biến thể XBB.1.16 có thêm 2 đột biến, trong đó có 1 đột biến ở protein gai nhọn của virus so với XBB.1.5 hiện đang chiếm chủ đạo các ca mắc COVID-19 ở nhiều nơi.
Theo chuyên gia Francois Balloux - Giám đốc Viện di truyền học Đại học College London, XBB.1.16 rất giống với biến thể XBB.1.5. Biến thể này có hai đột biến gene so với XBB.1.5, trong đó có đột biến ở protein gai nhọn.
WHO cho biết, ,dù biến thể này, lây lan nhanh hơn các biến thể trước đó và giúp virus lẩn tránh hàng rào miễn dịch chống lây nhiễm, ngay cả ở những người đã từng mắc XBB.1.5. Tuy nhiên, biến thể phụ XBB.1.16 không gây ra các triệu chứng COVID-19 nặng hơn so với các biến thể trước đó.
Tuần trước, biến thể phụ XBB.1.16 ước tính chiếm khoảng 10% số ca mắc COVID-19 trên toàn nước Mỹ. Theo CDC Mỹ, XBB.1.5 vẫn là nguyên nhân chính gây ra các ca nhiễm mới ở Mỹ.
WHO khuyến nghị các quốc gia chia sẻ thông tin về biến thể mới XBB.1.16, theo dõi các chỉ số về đánh giá mức độ của dịch COVID-19 khi biến thể phụ này lây lan.
