WHO phê duyệt bộ xét nghiệm nhanh phát hiện đồng thời HIV, viêm gan B và giang mai

Tại sao bộ xét nghiệm tích hợp HIV,  viêm gan B và giang mai lại quan trọng?

Theo WHO, HIV, viêm gan B và giang mai là những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong có thể phòng ngừa được. Điểm đáng lưu ý là cả ba đều có khả năng lây truyền dọc từ mẹ sang con trong thai kỳ, khi sinh hoặc trong thời kỳ cho con bú. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, hậu quả có thể dẫn đến sẩy thai, thai chết lưu, sinh non, hoặc trẻ sơ sinh mắc bệnh nặng, thậm chí tử vong.

WHO khuyến cáo tất cả phụ nữ mang thai nên được xét nghiệm ít nhất một lần đối với cả ba bệnh này, càng sớm càng tốt trong thai kỳ. Việc phát hiện sớm giúp người mẹ có thể tiếp cận điều trị, dự phòng và chăm sóc y tế phù hợp, từ đó giảm đáng kể nguy cơ biến chứng cũng như khả năng lây truyền cho trẻ.

Bộ kit vừa được WHO tiền thẩm định mang tên Determine™ Antenatal Care Panel. Sản phẩm được thiết kế cho phụ nữ mang thai, sử dụng mẫu máu lấy từ đầu ngón tay.

Công cụ này cho phép phát hiện đồng thời:

• Kháng thể HIV-1/2 và kháng nguyên HIV-1 p24 (giúp phát hiện sớm HIV).
• Kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg).
• Kháng thể Treponema pallidum – tác nhân gây giang mai.

Tất cả xét nghiệm đều mang tính định tính, đọc kết quả trực quan và thực hiện tại chỗ bởi nhân viên y tế đã qua đào tạo. Đây được xem là giải pháp đơn giản, hiệu quả và đặc biệt hữu ích cho hệ thống y tế cơ sở, nơi khả năng tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm phức tạp còn hạn chế.

Tiến sĩ Rogério Gaspar, Giám đốc Ban Tiền thẩm định và Quản lý Thuốc & Sản phẩm Y tế của WHO, nhấn mạnh: "Việc đảm bảo tiếp cận nhanh chóng các xét nghiệm chẩn đoán chất lượng cao là điều thiết yếu để bảo vệ nhóm dân số dễ bị tổn thương, đặc biệt là phụ nữ mang thai. Cột mốc này phản ánh cam kết liên tục của WHO trong việc đẩy nhanh cung cấp các công cụ y tế an toàn, hiệu quả đến những nơi cần thiết nhất".

Tiến sĩ Meg Doherty, Giám đốc Chương trình HIV, Viêm gan và Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) Toàn cầu của WHO, cho rằng sự kiện này mở ra một giai đoạn mới trong chẩn đoán: "Các xét nghiệm đa chức năng nhanh có tiềm năng chuyển đổi dịch vụ y tế và cải thiện sức khỏe cộng đồng. Bằng cách kết hợp tiền thẩm định sản phẩm với hướng dẫn kỹ thuật, WHO hỗ trợ các quốc gia triển khai các sáng kiến thông minh hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn".

Bối cảnh toàn cầu và chiến lược tích hợp

Trước đó, WHO đã thẩm định nhiều xét nghiệm nhanh kép HIV/giang mai và khuyến khích sử dụng như một phần của chiến lược sàng lọc trước sinh tích hợp. Bộ xét nghiệm ba bệnh vừa được phê duyệt là sự mở rộng hợp lý, dựa trên những thành công trước đó.

Theo WHO, trong bối cảnh nguồn lực y tế ngày càng hạn chế, các công cụ chẩn đoán đa chức năng mang lại nhiều lợi ích:

• Đơn giản hóa dịch vụ y tế, tránh phải lấy nhiều mẫu máu và nhiều lần xét nghiệm.
• Tiết kiệm chi phí, giúp tăng khả năng tiếp cận cho cộng đồng.
• Mở rộng phạm vi sàng lọc, đặc biệt tại các quốc gia có gánh nặng bệnh tật cao và cơ sở hạ tầng y tế hạn chế.

WHO hiện đang xây dựng hướng dẫn toàn cầu về xét nghiệm đa chức năng, đưa ra khuyến nghị dựa trên bằng chứng về thời điểm, địa điểm và cách thức áp dụng để đạt hiệu quả tối ưu. Tài liệu này cũng xem xét tính khả thi của hình thức tự xét nghiệm đa chức năng trong tương lai gần.

Ý nghĩa đối với sức khỏe cộng đồng

Việc WHO phê duyệt bộ xét nghiệm HIV – HBV – giang mai không chỉ là thành tựu khoa học – y tế, mà còn là bước đi chiến lược trong y tế toàn cầu:

• Đối với phụ nữ mang thai, đây là cơ hội được chẩn đoán sớm và tiếp cận điều trị kịp thời, góp phần bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và con.
• Đối với hệ thống y tế, đây là công cụ tiết kiệm, dễ triển khai, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa.
• Đối với cộng đồng, đây là minh chứng cho nỗ lực loại trừ ba bệnh lây truyền từ mẹ sang con – mục tiêu WHO và nhiều quốc gia đang theo đuổi đến năm 2030.

Sự kiện này cũng phản ánh tinh thần hợp tác chặt chẽ giữa Chương trình HIV, Viêm gan và STI Toàn cầu với Cục Tiền thẩm định & Quản lý Sản phẩm Y tế của WHO, nhằm đảm bảo các công cụ y tế thiết yếu được đưa đến đúng nơi, đúng đối tượng, đúng thời điểm.

Bộ xét nghiệm nhanh Determine™ Antenatal Care Panel do WHO tiền thẩm định mới đây là bước ngoặt trong công tác y tế dự phòng. Bằng việc phát hiện đồng thời HIV, viêm gan B và giang mai, bộ kit này giúp tăng cường sàng lọc trước sinh, bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh, đồng thời góp phần thúc đẩy mục tiêu loại trừ ba bệnh lây truyền từ mẹ sang con trên toàn cầu.

Theo WHO, việc phổ biến rộng rãi các công cụ chẩn đoán đa chức năng sẽ là chìa khóa để các quốc gia tiến nhanh hơn trên con đường chấm dứt các dịch bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa vào những thập kỷ tới.

Mời bạn đọc xem thêm:

WHO ban hành hướng dẫn đầu tiên loại trừ lây truyền HIV, giang mai và viêm gan B từ mẹ sang con

SKĐS - Cộng đồng quốc tế đã thống nhất cam kết loại trừ ba bệnh lây truyền từ mẹ sang con gồm HIV, giang mai và viêm gan B (HBV), coi đây là một ưu tiên quan trọng về y tế công cộng.