Theo y học cổ truyền, vừng đen tính bình, vị ngọt, lợi về kinh gan, thận, đại tràng. Có tác dụng bổ gan, bổ thận, bổ huyết, nhuận tràng. Dùng trong trường hợp đau đầu, hoa mắt, ù, lãng tai, tóc bạc sớm, da khô, huyết hư, phế âm hư tổn.
Chữa nhức đầu, hoa mắt, tóc bạc sớm, đại tiện táo: vừng đen 15g, hà thủ ô 15g, câu kỷ tử 15g, cúc hoa 9g. Sắc uống.
Chữa suy nhược thần kinh, rụng tóc, chứng hay quên: vừng đen 250g, hạnh đào nhân 250g, đường phèn 0,5kg. Vừng đen và hạnh nhân rang chín. Đường phèn đun nóng cho vừng và hạnh nhân vào trộn đều đổ ra đĩa, chờ nguội có thể cắt thành từng miếng nhỏ ăn cách ngày.
Chữa thận hư, ho, suyễn, đại tiện táo kết: vừng đen 25g, hạnh nhân 25g, rượu trắng 500ml. Ngâm 15- 30 ngày là dùng được. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 15ml.
Chữa hen suyễn, suy nhược cơ thể: vừng đen 250g, mật ong, đường phèn, nước gừng tươi đều 100g. Nghiền vừng đen (hoặc cho vừng vào máy xay sinh tố) thành bột lỏng, cho nước gừng, mật ong, đường phèn trộn đều, đun cách thủy 60 phút. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20ml.
Tăng cường thể lực, phòng chống được bệnh tật: vừng đen 20g, phục linh 25g, bột mì, mật ong vừa đủ. Phục linh và vừng đen giã nát trộn bột mì và mật ong vào, hấp chín.
Chữa gan thận bất túc, đầu váng, mắt hoa, lưng đau, gối mỏi da khô, huyết hư: vừng đen 20g, gạo lứt 50g. Vừng đen rang chín nấu cháo gạo lứt, thêm đường ăn nóng
Chữa ho khan lâu ngày, phế âm hư tổn: vừng đen 125g, đường phèn 30g. Nghiền chung thành bột. Mỗi lần uống 20g.
Thuốc bổ gan thận, nhuận ngũ tạng: vừng đen 1kg, bổ cốt chỉ 30g, nhục đậu khấu 20g, ngũ vị tử 20g, táo tàu 35g, gừng tươi 100g, ngô thù du 10g. Tất cả (vừng đen sao thơm; bổ cốt chỉ, nhục đậu khấu, ngũ vị tử, ngô thù du: bỏ hạt) xay khô, tán bột, trộn đều, đựng vào lọ kín. Khi dùng cho nước ấm khuấy tan, thêm đường, hấp cách thủy.
