Vì lý do chậm đăng ký giấy phép kinh doanh 5 ngày và chưa kịp bổ sung Giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, chủ quán bán cà phê và phở bị khởi tố về hành vi “kinh doanh trái phép”. Sáng ngày 21/4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo lãnh đạo UBND TP.HCM yêu cầu xem xét dừng khởi tố vụ án, trả lại hồ sơ để làm rõ trách nhiệm những người liên quan.
Làm rõ trách nhiệm sai phạm của cá nhân, tập thể
Đó là trường hợp của ông Nguyễn Văn Tấn (49 tuổi, ngụ tại quận Bình Tân, TP.HCM), chủ quán cà phê Xin Chào tại địa chỉ C12/26 KP.3, thị trấn Tân Túc, huyện Bình Chánh, TP.HCM, đang khiến dư luận xôn xao. Liên quan đến vụ việc trên, ông Mai Tiến Dũng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cho biết, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM trả hồ sơ để xem xét lại vụ án từ đầu; làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tập thể có liên quan. Nếu có sai phạm phải có hình thức xử lý phù hợp; nếu có vướng mắc Chủ tịch TP.HCM cần báo cáo kịp thời để xử lý, giải quyết.
Ông Nguyễn Văn Tấn bên cạnh quán cà phê Xin Chào. Ảnh: Internet
Vì muốn chọn ngày tốt khai trương nên dù chưa có giấy phép kinh doanh, ông Tấn đã khai trương và hoạt động vào ngày 8/8/2015. Đến ngày 13/8/2015, Công an huyện Bình Chánh đến kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính về việc cơ sở kinh doanh không có giấy phép, ông Tấn đã cung cấp biên lai hẹn cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của UBND huyện Bình Chánh vào ngày 19/8/2015. Tuy nhiên, ngày 18/8/2015, Công an huyện Bình Chánh vẫn ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 5 lỗi vi phạm với số tiền phạt 17 triệu đồng. Ông Tấn cho biết, đã đóng số tiền phạt trên.
Ngày 20/4, cơ quan tố tụng cấp trên và các cơ quan có liên quan đã có động thái chỉ đạo, yêu cầu xử lý đúng, nhanh vụ việc ông Nguyễn Văn Tấn (49 tuổi, ngụ tại quận Bình Tân), chủ quán cà phê Xin Chào bị công an và Viện KSND huyện Bình Chánh khởi tố về tội “kinh doanh trái phép” vì chậm đăng ký giấy phép kinh doanh 5 ngày và chưa kịp bổ sung Giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Về việc này, Chánh văn phòng Viện KSND TP Trần Kiến Xương cho biết, phòng nghiệp vụ đã nhận được hồ sơ kiểm sát do Viện KSND huyện Bình Chánh chuyển lên và hiện các kiểm sát viên đang nghiên cứu, thẩm định. “Viện KSND TP sẽ thông tin kết quả thẩm định sớm nhất”. Còn thẩm phán Trần Hữu Ngôn, chủ tọa phiên tòa xét xử vụ này cũng cho biết, theo lịch, vụ án vẫn được đưa ra xét xử vào ngày 28/4, HĐXX sẽ xét xử độc lập, công khai dựa trên quy định của pháp luật.
Chưa đủ chứng cứ đã kết tội
Trong Kết luận điều tra số 76/KLĐT (KT-CV) ngày 25/1/2016, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CQĐT) Công an huyện Bình Chánh cho rằng hộ kinh doanh ông Nguyễn Văn Tấn đã vi phạm: Điểm b, Khoản 1, Điều 34, Chương V Luật An toàn thực phẩm và Khoản 2, Điều 5, Thông tư 47/2014/TT-BYT. Sau đó họ kết luận hành vi của bị can Nguyễn Văn Tấn phạm vào tội “kinh doanh trái phép” được quy định tại Điều 159 Bộ luật Hình sự 1999 (BLHS) nước CHXHCN Việt Nam. Điều 159 BLHS 1999 quy định: Người nào kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật quy định phải có giấy phép thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm.
Tuy nhiên vấn đề đặt ra là muốn buộc tội ông Tấn theo Điều 159 thì ít nhất phải chứng minh ông Tấn có một trong các hành vi “kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật quy định phải có giấy phép”. Từ tiến trình của vụ việc cho thấy việc ông Tấn bị khởi tố về tội “kinh doanh trái phép” trong khi CQĐT chưa đưa ra được cơ sở buộc tội chặt chẽ dường như đang bị hình sự hóa vấn đề?
Về vấn đề này, luật sư Vũ Quang Đức (Đoàn Luật sư TP.HCM) khẳng định, không có dấu hiệu hình sự trong vụ án này. “Hành vi không có Giấy phép kinh doanh và hành vi không có Giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh ATTP là 2 hành vi hoàn toàn khác nhau, không thể coi là tái phạm rồi xử lý hình sự. Hơn nữa, sự quan tâm của công an đối với ông Tấn là không bình thường, quá dồn dập, căn ke. Thay vì giáo dục, hướng dẫn người dân thì công an lại dồn họ vào thế bí dù người dân đã tích cực bổ sung các giấy tờ liên quan”, luật sư Đức chia sẻ.
Còn theo luật sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn Luật sư TP.HCM), hành vi vi phạm của ông Tấn đơn thuần chỉ là vi phạm hành chính, không có sự tái phạm trên cùng một hành vi nên chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Cho nên việc công an, Viện Kiểm sát xử lý hình sự ông Tấn là trái quy định pháp luật.
Trong một diễn biến khác, tại buổi họp báo được tổ chức vào sáng ngày 21/4, Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc Công an TP.HCM cho biết, có cơ sở pháp lý để khởi tố ông Nguyễn Văn Tấn, nhưng mức độ không nguy hiểm. Ông Minh cho rằng, việc xử lý của Công an Bình Chánh là hơi cứng nhắc, nôn nóng, vội vàng, chưa xem xét toàn diện vụ việc đã vội kết luận và chưa đủ căn cứ pháp lý.