Liên quan đến việc Công ty Formosa Hà Tĩnh ký hợp đồng vận chuyển, xử lý chất thải với Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng quản lý môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh, để rồi Công ty Formosa đưa 100 tấn chất thải về chôn lấp tại trang trại của ông Lê Quang Hòa, tại phường Kỳ Trinh (thị xã Kỳ Anh), Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh đã chỉ ra nhiều sai phạm trong vụ việc này.
Vi phạm pháp luật về môi trường
Theo ông Võ Tá Đinh, Giám đốc Sở TN&MT Hà Tĩnh, Sở TN&MT đã chủ trì phối hợp với lãnh đạo Sở Xây dựng, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, UBND thị xã Kỳ Anh, UBND phường Kỳ Trinh kiểm tra tại khu vực chôn lấp, lấy mẫu bùn thải tại khu vực phát sinh chất thải của Formosa. Tại buổi làm việc với Công ty Formosa, công ty cho biết ký hợp đồng với Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng Quản lý môi trường đô thị (CPTVXDQLMTĐT) Kỳ Anh để vận chuyển, xử lý bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp, thời gian từ tháng 4/2016 đến nay. Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh đã tiếp nhận, vận chuyển xử lý 267,83 tấn bùn thải từ Công ty Formosa. Trong đó, bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt 77,39 tấn, bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải công nghiệp 189,44 tấn. Giá thành vận chuyển và xử lý nước thải sinh hoạt là 1.000 đồng/kg, còn nước thải công nghiệp là 800 đồng/kg. “Qua kiểm tra cho thấy việc Formosa ký hợp đồng vận chuyển xử lý bùn thải với Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh là đơn vị không có chức năng xử lý chất thải công nghiệp là vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh không chuyển giao số bùn thải đã tiếp nhận từ Công ty Formosa cho đơn vị có chức năng xử lý mà tự chôn lấp chất thải không đúng nơi quy định là vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường”, ông Võ Tá Đinh khẳng định.
Đoàn kiểm tra “khai quật” số chất thải được chôn lấp rồi phủ đất để ngụy trang.
Một vấn đề khác cũng được Giám đốc Sở TN&MT chỉ ra là theo hợp đồng đã ký kết giữa hai bên thì Công ty Formosa phải giám sát vị trí mà Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh xử lý bùn thải nhưng đơn vị này chưa thực hiện.
Để chấn chỉnh việc vận chuyển và xử lý bùn thải đã tiếp nhận từ Formosa, Sở TN&MT đã yêu cầu Formosa chấp hành nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động; chấm dứt hợp đồng vận chuyển, xử lý bùn thải đã ký với Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh; Hợp đồng với đơn vị có chức năng để xử lý bùn thải phát sinh tại công ty theo đúng quy định của pháp luật. Yêu cầu Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh chấm dứt việc đổ thải, giữ nguyên hiện trạng tại khu vực đã chôn lấp chất thải, sau khi có kết quả phân tích mẫu bùn thải thì các cơ quan chức năng sẽ thống nhất phương án xử lý đối với lượng bùn thải đã chôn lấp không đúng quy định. Ngoài ra, Sở TN&MT đã giao Chánh Thanh tra sở phối hợp với Phòng Cảnh sát môi trường và các đơn vị liên quan tiếp tục làm việc với 2 công ty trên để xử lý theo quy định của pháp luật.
Lấy mẫu xét nghiệm độc lập
Liên quan đến vụ việc này, ngày 13/7, đoàn công tác của Bộ TN&MT đã tiến hành kiểm tra việc chôn lấp rác thải của Formosa tại trang trại của Giám đốc Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh. Tại hiện trường hố chôn chất thải, ông Nguyễn Thượng Hiền - Cục trưởng Cục Quản lý chất thải Bộ TN&MT cho biết, đoàn của Bộ vào để kiểm tra, xác minh xem chất thải có phải là bùn thải từ sinh hoạt hay bùn thải từ công nghiệp của Formosa. Sau đó đoàn sẽ sớm xác định rõ các hàm lượng, thông số ô nhiễm bao nhiêu so với quy chuẩn cho phép. Nếu đó là chất thải độc hại thì sẽ có giải pháp xử lý. Cùng đó, xem xét đơn vị xử lý nguồn thải có chức năng xử lý chất thải của Formosa hay không. Nếu trường hợp có thì việc chôn lấp chất thải như thế là không đúng quy định. Ngoài ra, phải làm rõ trách nhiệm của chủ nguồn thải (Formosa), đó là xem chủ nguồn thải ký hợp đồng với đơn vị xử lý chất thải có chức năng xử lý không. Nếu đơn vị xử lý chất thải không có chức năng thì chủ nguồn thải phải chịu trách nhiệm liên đới. Bộ sẽ tiến hành lấy mẫu đánh giá độc lập. Cùng ngày, đoàn của Bộ TN&MT đã làm việc với một số cơ quan chức năng Hà Tĩnh, nghe báo cáo tình hình về vụ chôn lấp chất thải. Theo đó, yêu cầu trước mắt địa phương này phải khoanh vùng và cô lập điểm chôn chất thải, nếu có vấn đề gì thì phải nhanh chóng bốc chất thải đi nơi khác để xử lý.
Trước đó, vào ngày 12/7, Đoàn kiểm tra do Sở TN&MT Hà Tĩnh chủ trì yêu cầu phía Công ty CPTVXDQLMTĐT Kỳ Anh đào kiểm tra tại một số vị trí khác nhau. Kết quả cho thấy có số lượng bùn đen được chôn lấp tại nhiều vị trí trong khu đất và đã phủ lớp đất lên trên. Tại buổi kiểm tra, đoàn đã tổ chức lấy mẫu bùn thải và gửi Viện Công nghệ Môi trường thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam để phân tích xác định thành phần và lập biên bản đối với các tổ chức có liên quan.