Phiên tòa xét xử 20 bị cáo, trong đó, có 7 bị cáo nguyên là lãnh đạo Bộ GTVT và các đơn vị trực thuộc, gồm: Đinh La Thăng (nguyên Bộ trưởng Bộ GTVT từ tháng 8/2011 đến tháng 2/2016); Nguyễn Hồng Trường (nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT); Nguyễn Chí Thành (nguyên Phó vụ trưởng Vụ Tài chính Bộ GTVT); Lê Trung Cường (chuyên viên Vụ Tài chính); Dương Tuấn Minh; Dương Thị Trâm Anh (nguyên Tổng giám đốc và Giám đốc Tổng công ty Cửu Long); Nguyễn Thu Trang (nguyên Phó phòng Đầu tư và quản lý đấu thầu Tổng công ty Cửu Long) đều bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Bị cáo Đinh La Thăng đến tòa sáng 14/12.
Đinh Ngọc Hệ (tức Út “trọc”, nguyên Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thái Sơn - Bộ Quốc phòng) bị truy tố hai tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”. 12 bị cáo còn lại bị truy tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Hội đồng xét xử xác định bị hại trong vụ án này là Bộ GTVT và đã triệu tập 14 pháp nhân, 11 cá nhân tới tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Theo Cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Dự án đường cao tốc TP. HCM - Trung Lương được hình thành từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. Do vậy, việc bán quyền thu phí là bán tài sản nhà nước. Bộ GTVT được Thủ tướng Chính phủ giao là đơn vị chủ trì xây dựng đề án bán quyền thu phí, thực hiện chuyển giao quyền thu phí để hoàn trả ngân sách nhà nước đã đầu tư cho dự án. Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện, bị cáo Thăng, khi đó là Bộ trưởng Bộ GTVT, xuất phát từ động cơ cá nhân, thông qua mối quan hệ quen biết từ trước, đã có những chỉ đạo bất thường cho cấp dưới. Cụ thể, bị cáo Thăng đã giới thiệu, đưa bị cáo Đinh Ngọc Hệ vào tiếp cận đề án, sau đó tạo điều kiện cho công ty của Út “trọc” trúng đấu giá quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương, mặc dù biết công ty của Đinh Ngọc Hệ đang kinh doanh thua lỗ, không có năng lực tài chính để mua quyền thu phí.
Bị cáo Nguyễn Hồng Trường được xác định đã ký quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán đấu giá quyền thu phí không thông qua hội đồng xác định giá hoặc thuê tổ chức thẩm định giá; ký quyết định cho phép Hội đồng bán chỉ định khi chỉ có một người tham gia đấu giá và trả giá bằng giá khởi điểm; ký văn bản thông báo Công ty Yên Khánh và Công ty Khánh An của Đinh Ngọc Hệ đủ điều kiện tham gia đấu giá, từ đó dẫn đến hậu quả những công ty này không đủ năng lực nhưng vẫn được tham gia đấu giá và trúng đấu giá.
Về bị cáo Đinh Ngọc Hệ, cáo trạng xác định, bị cáo có mục đích chiếm đoạt quyền thu phí nên ngay từ đầu đã có thủ đoạn gian dối, chỉ đạo nhân viên làm giả báo cáo tài chính từ lỗ thành lãi và làm giả xác nhận của đơn vị kiểm toán trong báo cáo tài chính các năm 2001, 2002. Từ đó, công ty của bị cáo đủ điều kiện tham gia đấu giá, mặc dù tình hình kinh doanh đang thua lỗ. Sau khi trúng đấu giá, do không có năng lực tài chính để trả theo hợp đồng, bị cáo Đinh Ngọc Hệ đã kéo dài thời gian thanh toán tiền mua quyền thu phí. Quá trình thu phí, bị cáo tiếp tục có hành vi gian dối, chỉ đạo mua và sử dụng phần mềm che giấu doanh thu, báo cáo không đúng thực tế. Từ các hành vi gian dối này, bị cáo Đinh Ngọc Hệ với sự giúp sức của các đồng phạm chiếm đoạt hơn 725 tỉ đồng của Nhà nước.
Tài liệu truy tố các bị cáo trong vụ án xác định, bị cáo Đinh La Thăng phải chịu trách nhiệm chính về toàn bộ các sai phạm của các cán bộ tại Bộ GTVT trong việc tổ chức bán quyền thu phí đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương cho Công ty Yên Khánh của Đinh Ngọc Hệ gây hậu quả đặc biệt lớn, thất thoát hơn 725 tỉ đồng.
Trong vụ án, cáo trạng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cũng xác định, còn có nhiều người liên quan có sai phạm của bị cáo Đinh La Thăng nhưng chưa tới mức phải xử lý hình sự, trong đó có ông Nguyễn Văn Thể - Bộ trưởng GTVT.
Phiên tòa sơ thẩm dự kiến sẽ diễn ra từ ngày 14 - 25/12/2020.