Lật lại các báo cáo của Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắk gửi UBND tỉnh và Bộ NN&PTNT về vụ vỡ đường ống tại tiểu dự án DL05, đối chiếu nội dung các báo cáo này với kết luận của đoàn kiểm tra 3465 mới công bố cho thấy có nhiều vấn đề.
Phần lớn nội dung các báo cáo trước đây của chủ đầu tư, bên cạnh đưa ra các nguyên nhân chủ quan, khách quan thì lỗi dẫn đến vỡ ống thuộc trách nhiệm của nhà thầu thi công. Đơn cử, ngày 12/01/2022, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắk, ông Vũ Đức Côn ký văn bản số 201/SNN-CSHT gửi UBND tỉnh Đắk Lắk có đoạn khẳng định: "Về hồ sơ thiết kế, đã được các cơ quan chuyên môn, có thẩm quyền, có chức năng thẩm định, phê duyệt theo đúng trình tự, thủ tục pháp luật quy định. Khi phát sinh những tồn tại, khiếm khuyết trên tuyến ống D630 chủ đầu tư đã tổ chức kiểm định theo quy định của pháp luật, báo cáo cơ quan quản lý chuyên ngành cấp trên, được hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện các hoạt động cần thiết và được Bộ NN&PTNT thống nhất cho bổ sung 4 hạng mục công trình để công trình vận hành, khai thác bền vững hơn…".
Báo cáo của Sở NN&PTNT gửi UBND tỉnh Đắk Lắk ngày 12/01/2022.
"Việc vỡ ống, hư hỏng khớp nối trên tuyến ống D360 trong thời gian qua hoàn toàn do các nguyên nhân sau: (i) Thi công chưa đúng hồ sơ thiết kế (các nội dung cơ bản sai khác với thiết kế đã được các bên liên quan xác nhận); (ii) Có thể chất lượng ống xuất xưởng không đồng đều vì ống không được kiểm định trước khi đưa vào lắp đặt ở công trình; (iii) Ống đã bị hư hỏng, rạn nứt do quá trình vận chuyển, lắp ráp không đúng quy định; (iv) Chưa hoàn thành các hạng mục công trình trên tuyến ống theo thiết kế và chưa hoàn thành công tác kiểm tra, thử áp từng đoạn ống đã mở nước toàn tuyến ống.
Việc vỡ ống, hư hỏng khớp nối khi thử áp từng đoạn và khi mở nước toàn tuyến xảy ra khi áp lực thử chưa vượt 50% áp lực danh nghĩa của loại ống thiết kế và thấp hơn 50% cột nước tĩnh lớn nhất; việc vỡ ống không xảy ra ở các đoạn ống xung yếu, chịu áp lực lớn nhất. Khi ống vỡ, các thông số thử áp khác như lưu lượng, lưu tốc còn thấp hơn nhiều so với thông số thiết kế. Do đó, nguyên nhân vỡ ống, hư hỏng khớp nối chỉ có thể là do chất lượng đường ống, chất lượng thi công kém.
Công trình đã hoàn thành các khối lượng cơ bản; cần kiểm tra xác định và chấp nhận những sai khác so với thiết kế nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến sự làm việc an toàn và bền vững của công trình; với những sai khác không thể chấp nhận được, cần phải sửa chữa, khắc phục cho đúng thiết kế. Sau khi đảm bảo rằng công trình được thi công đúng thiết kế (kể cả thiết kế điều chỉnh khi thi công) mới chạy thử đơn động, liên động từng hạng mục và cả công trình; khi đó, nếu công trình còn hư hỏng, công trình không vận hành được thì đó là sự cố, mới có thể đánh giá thiết kế sai. Khi đó, Nhà thầu thi công sẽ không chịu trách nhiệm vì đã làm đúng hồ sơ thiết kế; Nhà thầu thiết kế, Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án và các cơ quan liên quan đến hồ sơ thiết kế chịu trách nhiệm trước pháp luật tùy theo chức năng, nhiệm vụ và phán quyết của cơ quan có thẩm quyền.
Dự án chậm so với kế hoạch gần 2 năm, người dân đang mỏi cổ chờ nước để tưới cho cây cà phê. Ảnh: Uy Nguyễn
Hồ sơ thiết kế đã được cơ quan kiểm định kiểm tra đánh giá thông qua các tính toán chuyên ngành, đối chiếu với tiêu chuẩn, quy chuẩn; Chuyên gia độc lập cũng đã chỉ ra các trường hợp bất lợi để Tư vấn thiết kế tính toán, kiểm tra lại và giải trình. Qua đó đã xác định thiết kế có một số thiếu sót, tồn tại nhưng chưa phải là nguyên nhân gây vỡ ống, hư hỏng khớp nối thời gian qua, đồng thời xác định giải pháp bổ sung 4 hạng mục để công trình an toàn, bền vững hơn khi quản lý, vận hành…".
Cũng tại dự án này, sau khi UBND tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo thành lập đoàn kiểm tra mang số hiệu 3465, đoàn này đã ra kết luận chỉ rõ nguyên nhân dẫn tới vỡ ống đến từ nhiều phía. Trong đó, việc thi công của nhà thầu là một phần nguyên nhân. Các nguyên nhân còn lại đến từ gốc rễ của vấn đề gồm: "Thiếu sót, tồn tại của đơn vị tư vấn giám sát"; "Khiếm khuyết, tồn tại của hồ sơ khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công"; "Công tác thử áp"; Công tác tư vấn thẩm tra, thẩm định hồ sơ thiết kế" và đặc biệt là "Công tác quản lý dự án".
Kết luận của đoàn 3465 có đoạn: "Như vậy, qua phân tích các thiếu sót của các đơn vị liên quan như đã nêu trên, Đoàn kiểm tra xác định nguyên nhân đối với sự việc vỡ ống, rò rỉ nước tại khớp nối tại tuyến ống trong quá trình thử áp và vận hành thử là do từ những tính toán, thiếu sót của thiết kế, cộng thêm việc triển khai thi công không đúng và thiếu một số cấu kiện so với hồ sơ thiết kế được duyệt. Trường hợp triển khai thi công đúng theo hồ sơ thiết kế được duyệt ban đầu, công trình cũng không thể đưa vào vận hành, khai thác đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng".
Từ các dữ liệu nêu trên cho thấy, phải chăng Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắk báo cáo thiếu nội dung lên UBND tỉnh, hoặc trình độ chuyên môn hạn chế nên không nhận ra các nguyên nhân khác đến từ công tác tư vấn, thiết kế, giám sát và quản lý dự án?
