Một bài xã luận được đăng trên tạp chí y khoa Anh quốc (BMJ) vừa đưa ra lời cáo buộc nặng nề với các học giả, các nhà nghiên cứu thuộc Hiệp hội Phòng chống loãng xương quốc gia là đã nhận tài trợ của các nhà sản xuất để quảng bá sai lệch về công dụng của vitamin D và canxi (calcium) trong điều trị loãng xương bất chấp những chứng cứ từ năm 2002 rằng chúng không có hiệu quả tích cực đối với bệnh nhân trung niên, thậm chí còn có thể gây hại.
Doanh thu khủng
Tác giả bài xã luận trên là của hai bác sĩ chuyên khoa nội tiết - Andrew Grey và Mark polland của Đại học Auckland Newzealand đã xuất hiện trong mục tin mới nhất của báo.
Có thực sự vitamin D và canxi có tác dụng trong phòng chống loãng xương?
Calcium và vitamin D là thương vụ lớn với doanh số thường niên toàn cầu của calcium ước tính 6 tỷ USD và doanh số vitamin D tại Mỹ đã chạm mốc 748 triệu USD vào năm 2012. Tại Australia thì con số sử dụng vitamin D đã gia tăng 800 ngàn vào năm 2010 đến hơn 71 triệu USD vào năm 2011.
Thực hư về tác dụng
Mục tiêu chính trong khống chế bệnh loãng xương là ngăn chặn sự rạn, nứt xương. Từ năm 2012, chứng cứ trong những thử nghiệm ngẫu nhiên đã bắt đầu nhận thấy việc bổ sung calcium hoặc vitamin D hoặc kết hợp hai loại này không giúp làm giảm nguy cơ loãng xương.
Trước đây đã có vài cuộc thử nghiệm khuyến cáo dùng oestrogen, calcitonin, flouride cho điều trị loãng xương đã bị loại vì những chứng cứ cho thấy chúng kém hiệu quả, thậm chí có thể tác hại nghiêm trọng... Và sau đó, calcium và vitamin D vẫn tiếp tục được cảnh báo trở lại.
Vào cuối năm 2010, có 14 nghiên cứu lớn với hơn 1.000 lượt người tham gia, trong đó có 9 nghiên cứu thấy calcium và vitamin D không hiệu quả trong điều trị loãng xương, 2 nghiên cứu làm gia tăng loãng xương và có 3 nghiên cứu có làm giảm nguy cơ này... Trong 24 thử nghiệm ngẫu nhiên khác với quy mô nhỏ hơn thì có tới 21 nghiên cứu cũng cho thấy việc sử dụng calcium và vitamin D là không có hiệu quả trong điều trị loãng xương.
Những chứng cứ về tác hại của nó cũng được ghi nhận từ nhiều bệnh viện về các bệnh như hội chứng dạ dày, ruột, sỏi thận, suy sụp, ảnh hưởng cơ tim và đột quỵ. Tại Mỹ, từ năm 2013, Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng đã khuyến cáo chống lại việc bổ sung calcium và vitamin D để ngăn ngừa loãng xương.
Vì sao thuốc vẫn được lưu hành?
Tuy nhiên, các Trung tâm phòng chống loãng xương tại Mỹ (NOF) và châu Âu (IOF) lại là những tổ chức ủng hộ mạnh mẽ, tích cực nhất trong việc sử dụng các sản phẩm vitamin D và calcium trong điều trị loãng xương và họ tiếp tục đẩy mạnh những sản phẩm này... Ít người biết rằng tài trợ kinh tế cho họ chính là những công ty sản xuất thực phẩm chức năng, công ty sản xuất thiết bị thử nghiệm vitamin D và các trung tâm dinh dưỡng... những nơi mà họ tự cho mình là nhà sản xuất và là nhà cung ứng thực phẩm chức năng hàng đầu.
Các tác giả cho rằng điều này có liên quan tới lợi nhuận của ngành công nghiệp dược, của những tổ chức ủng hộ và của các nhà học thuật. Trong ba bản báo cáo tường trình gần đây mà đồng tác giả là những chuyên gia và giới học viện về xương khớp, 43 tác giả đã công bố một báo cáo tổng kết với 270 sự mâu thuẫn về lợi nhuận tài chính giữa các công ty dược và các tổ chức hay cá nhân ủng hộ.
Các tác giả của tạp chí BMJ Anh quốc cảnh báo các công ty dược đã chi tiền cho bác sĩ để mở rộng việc sản xuất thực phẩm chức năng, họ cho rằng các chuyên gia, các tổ chức ủng hộ nên dừng liên kết với các nhà tài trợ, các nhà học thuật không nên hứa hẹn với các tổ chức cho đến khi những ràng buộc về tài chính như thế phải được công khai minh bạch.
Trong cuộc tiếp xúc giữa các nhà thương mại, các tổ chức ủng hộ, các nhà học thuật... các bên dường như đều có lợi: Công nghiệp dược thì đạt được sự tín nhiệm của giới khoa học để bảo vệ và tăng cường cho sản phẩm của họ và các sản phẩm này được tiếp thị một cách gián tiếp thông qua các nhóm ủng hộ, các tổ chức và các chuyên gia thì được nhận hoa hồng và các nhà học thuật thì tìm kiếm lợi nhuận và cơ hội mở rộng quan hệ cộng đồng.
Các tác giả đã cảnh báo rằng, sự bắt tay này có thể làm tổn thất hoặc gây nguy hại trong việc điều trị không có mục đích hoặc có khả năng gây tổn hại cho cộng đồng.
(Theo The Times of India)
DS. Bùi Sỹ Thành
