Với loại thuốc vitamin nhóm B, chúng ta thường quen với các tên như vitamin B1, B6, B12 nhiều hơn… mà ít khi nghe tới tên vitamin B5 (hay còn gọi là acid pantothenic). Vậy vitamin B5 là chất gì và tác dụng của nó ra sao?
Vitamin B5 là một chất chống ôxy hóa, rất cần thiết giúp cho cơ thể chuyển đổi thức ăn thành nhiên liệu để sản xuất năng lượng; cần thiết cho làn da, tóc, mắt và gan khoẻ mạnh. Ngoài ra, vitamin B5 cũng rất quan trọng để sản xuất các tế bào máu đỏ, cũng như kích thích tố tình dục và căng thẳng liên quan đến sản xuất trong các tuyến thượng thận và duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giúp cơ thể sử dụng các loại vitamin khác...
Ở người, vitamin B5 chủ yếu lấy từ thức ăn như thịt, rau quả, hạt ngũ cốc, trứng và sữa... Đây là những thực phẩm giàu vitamin B5.
Theo Viện Hàn lâm khoa học quốc gia Mỹ khuyến cáo thì lượng vitamin B5 thích hợp cho người lớn khoảng 5mg/ngày, tăng tới 6mg ở người mang thai và 7mg ở người nuôi con bú.
Thiếu hụt vitamin B5 hiếm khi xảy ra, và thường xảy ra khi thiếu hụt đồng thời các nhóm vitamin nhóm B khác. Tuy nhiên nếu thiếu loại vitamin này người bệnh sẽ có các triệu chứng như ngủ gà, mỏi mệt, nhức đầu, dị cảm ở chân và tay kèm theo tăng phản xạ và yếu cơ chi dưới, rối loạn tim mạch, tiêu hóa, thay đổi tính khí và tăng nhạy cảm với nhiễm khuẩn. Vì vậy, khi bị thiếu hụt vitamin B5 nên dùng sản phẩm vitamin tổng hợp có chứa vitamin B5 .
Ngoài ra vitamin B5 còn dùng trong một số trường hợp viêm dây thần kinh ngoại biên, chuột rút cơ chân ở người mang thai và nghiện rượu, hội chứng nóng rát ở chân, và viêm lưỡi không khỏi khi điều trị bằng những vitamin khác. Thuốc phun bọt dexpanthenol (là dẫn chất alcol của acid D-pantothenic) còn được chỉ định để chữa bỏng da. Cần lưu ý, dexpanthenol là thuốc có trong Danh mục thuốc chữa bệnh chủ yếu sử dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh năm 2008.
Ngoài dạng thuốc phun bọt, thuốc còn có dạng kem bôi tại chỗ để chữa ngứa và các bệnh da nhẹ khác. Khi sử dụng tại chỗ để chữa ngứa và bệnh da, bôi thuốc kem chứa 2% dexpanthenol vào vùng bị tổn thương, ngày 1 hoặc 2 lần, hoặc nhiều hơn nếu cần. Thuốc còn có dạng viên nén, thuốc tiêm, dịch truyền tĩnh mạch. Dexpanthenol có thể kéo dài thời gian chảy máu nên phải sử dụng rất thận trọng ở người có bệnh ưa chảy máu hoặc có nguy cơ chảy máu khác. Axit pantothenic (vitamin B5) nói chung không gây độc. Nhưng dexpanthenol có thể gây phản ứng dị ứng nhẹ như ngứa, tiêu chảy (nhưng hiếm gặp). Phải ngừng dùng dexpanthenol nếu có phản ứng dị ứng.
Dược sĩ Hoàng Thu Thủy
