Viêm gan B hay còn gọi viêm gan siêu vi B là bệnh do virus VGB (HBV) gây ra. Đây là bệnh viêm gan siêu vi nghiêm trọng nhất và là vấn đề quan tâm của nền y tế toàn cầu. Khi nhiễm loại virus này và virus tấn công gan trở thành bệnh gan, người bệnh sẽ bị nhiễm trùng gan nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện sớm, virus VGB liên tục tồn tại trong máu và chất dịch khác của cơ thể người bệnh và trở thành mạn tính. Bệnh VGB mạn tính nếu không điều trị kịp thời là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh xơ gan và ung thư gan.
VGB mạn tính được chia thành 2 thể bệnh: Thể người lành mang bệnh (hay còn gọi là VGB thể ngủ) và VGB thể hoạt động.
Ở “thể ngủ”, virus chỉ tạm thời không hoạt động, vẫn có thể bùng phát tái hoạt động bất cứ lúc nào, nhất là khi sức đề kháng kém. Nếu virus “ngủ yên”, chưa phá hủy tế bào gan, xét nghiệm men gan vẫn bình thường nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm cho người khác qua đường máu hoặc đường tình dục. Do đó, dù không phải điều trị nhưng người bệnh cần kiểm tra sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống khoa học và có biện pháp phòng chống lây nhiễm virus VGB cho người khác.
Khi virus ở thể hoạt động, gây ra tổn thương tế bào gan, người bệnh buộc phải điều trị tích cực theo phác đồ với thuốc nhằm kìm hãm sự phát triển của virus viêm gan, ngăn chặn nguy cơ biến chứng thành xơ gan hoặc ung thư gan.
Hiện nay, VGB chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn. Các phác đồ điều trị chỉ có thể ngăn ngừa sự nhân lên của virus, ngăn chặn nguy cơ biến chứng thành xơ gan, ung thư gan. Chính vì vậy, người mắc viêm gan B thường phải chấp nhận thời gian điều trị kéo dài, thậm chí đến vài chục năm hoặc cả đời. Chi phí điều trị VGB khá cao.
Viêm gan B là căn bệnh truyền nhiễm phổ biến và nguy hiểm hiện nay.
Virus VGB lây qua đường nào?
VGB có đường lây nhiễm giống với HIV nhưng khả năng lây lan của HBV cao gấp 50-100 lần virus HIV nếu không có biện pháp phòng ngừa.
Lây qua đường máu: Nếu máu hoặc chất dịch của người mắc VGB xâm nhập cơ thể thông qua vết thương hở hoặc qua các vật dụng cá nhân của người bệnh như: kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng, các dụng cụ xăm mình, xỏ khuyên,... thì rất dễ có nguy cơ nhiễm virus. Virus VGB sống rất dai, có khả năng sống trong máu khô nhiều ngày, khiến khả năng lây bệnh càng cao hơn.
Lây qua đường tình dục: Có thể lây nhiễm virus VGB từ người bệnh nếu như sinh hoạt tình dục không an toàn, không sử dụng bao cao su khi quan hệ.
Lây qua đường từ mẹ sang con: Người mẹ mắc VGB khi sinh con thì em bé rất dễ có nguy cơ mắc bệnh ngay từ khi sinh ra do phải tiếp xúc với chất dịch trong cơ thể người mẹ.
Virus VGB có khả năng lây lan nhanh
Virus VGB có khả năng lây lan cao do chúng có khả năng sống dai hơn rất nhiều. Trong điều kiện bình thường, HBV có thể sống được 1 tháng và vẫn có khả năng lây nhiễm sang cho người khác, trong khi HIV không thể tồn tại lâu khi đã ra ngoài cơ thể và không có khả năng lây nhiễm khi ở ngoài tự nhiên. Không chỉ có vậy, chỉ có thể tiêu diệt được loại virus nguy hiểm này bằng cách đun sôi chúng ở nhiệt độ 100oC liên tục trong vòng 30 phút.
Khả năng lây lan của VGB cao hơn rất nhiều do chính bản thân người mắc bệnh còn không biết mình đang bị nhiễm virus. Một trong những cách thức lây nhiễm phổ biến mà cũng là nghiêm trọng nhất đó chính là từ mẹ sang con. Người mẹ khi mắc virus VGB mạn tính thì có đến 90% trẻ sinh ra có khả năng bị nhiễm trùng mạn tính do lây truyền từ người mẹ. Theo nghiên cứu, có đến 10% phụ nữ trên thế giới mang thai nhiễm phải loại virus này và mỗi năm có hơn 50.000 trẻ sơ sinh nhiễm virus VGB mạn tính ngay từ khi mới chào đời. Do nhiễm phải virus VGB mạn tính nên những đứa trẻ này cũng có thể truyền virus sang cho những người khác, khiến bệnh ngày càng lây lan rộng hơn.
Phòng ngừa lây nhiễm virus VGB
Cho đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để virus VGB. Do đó, cần phải có ý thức phòng ngừa lây nhiễm virus HBV từ người khác. Hiện tại, tiêm vắc-xin VGB là phương pháp tốt nhất để ngừa bệnh VGB và tránh lây nhiễm virus HBV từ mẹ sang con với tỷ lệ hiệu quả lên đến 95%. Trong vòng 12 giờ sau khi sinh, bác sĩ sẽ tiêm chủng ngừa cho trẻ với kháng thể thụ động (HBlg) và tiêm liều vắc-xin VGB đầu tiên. Sau khi sinh được 1-2 tháng, bé sẽ được tiêm vắc-xin VGB liều thứ 2 và khi trẻ được 6 tháng sẽ tiêm liều thứ 3.
Đảm bảo trẻ em có mẹ mắc bệnh khi sinh ra đều được chủng ngừa ngay và được điều trị bằng globulin miễn dịch VGB (HBIG). Đây là các chất có chứa các kháng thể của virus VGB để giúp ngừa bệnh.
Đối với người lớn: Làm xét nghiệm trước khi tiêm chủng ngừa. Nếu chưa mắc bệnh thì cần tiêm 3 mũi. Nếu quên tiêm mũi thứ 3 thì vẫn có thể tiếp tục tiêm trong thời gian 3 năm mà không cần lặp lại từ đầu.
Nếu phát hiện đã nhiễm virus VGB, nên thường xuyên theo dõi diễn biến của bệnh và điều trị sớm, tránh để lâu dễ gây biến chứng nguy hiểm và lây lan cho người khác. Sinh hoạt tình dục an toàn, lành mạnh và nên sử dụng bao cao su trong sinh hoạt tình dục.Tuyệt đối không dùng chung các loại đồ dùng cá nhân dễ tiếp xúc với máu như bàn chải, dao cạo râu, bông ngoáy tai,...
