Tương truyền, lễ hội chọi trâu đã có từ thế kỷ II trước công nguyên, khi nhà Hán xâm lược nước Nam Việt. Lúc ấy Thừa tướng Lữ Gia đã lui binh về vùng núi Hải Lựu, sông Lô để tổ chức kháng chiến. Điều đáng ghi nhận là cứ sau mỗi trận thắng, ông lại cho tổ chức chọi trâu để động viên quân sĩ. Trâu sau khi chọi đều được đem mổ thịt để khao quân. Khi Lữ Gia mất, dân làng Hải Lựu đã tôn ông làm Thành hoàng làng và hội chọi trâu được duy trì như một hình thức tiếp nối truyền thống anh hùng của các bậc tiền nhân.