Lứa tuổi 13-15 có khả năng sử dụng thuốc lá điện tử cao gấp 9 lần người lớn
Tại kỳ họp lần thứ 11 Hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung FCTC vừa diễn ra tại Geneva, Thụy Sĩ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo mạnh mẽ về xu hướng các công ty thuốc lá đang lợi dụng khái niệm "giảm hại" để quảng bá các sản phẩm như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các sản phẩm thuốc lá và nicotine mới gây hiểu lầm trong cộng đồng.
Các đại biểu tham dự kỳ họp lần thứ 11 Hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung FCTC
Điều này trái ngược với các chương trình giảm tác hại thực sự trong những lĩnh vực y tế công cộng khác, nơi các cơ quan và chuyên gia y tế theo đuổi các mục tiêu sức khỏe bằng cách triển khai các chiến lược, can thiệp dựa trên bằng chứng, được kiểm soát và giám sát chặt chẽ.
Theo WHO, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cao, đang tăng ở giới trẻ là điều đáng lo ngại. Dữ liệu xu hướng mới nhất của WHO cho thấy có hơn 15 triệu trẻ em trong độ tuổi 13-15 đang sử dụng thuốc lá điện tử. Lứa tuổi này có khả năng sử dụng thuốc lá điện tử cao gấp 9 lần người lớn.
Các công ty sản xuất thuốc lá và sản phẩm nicotine, cùng với các nhóm bình phong liên quan, ngày càng quảng bá nhiều loại thuốc lá, nicotine và các sản phẩm liên quan.
Họ tuyên bố rằng những sản phẩm này gây ra rủi ro thấp hơn cho sức khỏe so với thuốc lá điếu thông thường và có thể là một phần của cách tiếp cận "giảm tác hại" trong kiểm soát thuốc lá.
Các sản phẩm này thường bao gồm thuốc lá điện tử (e-cigarettes), túi nicotine (nicotine pouches), thuốc lá làm nóng (HTPs) và các sản phẩm thuốc lá không khói.
WHO khẳng định, việc sử dụng các mô tả gây hiểu lầm cho các loại thuốc lá như "nhẹ" và "êm", dùng đầu lọc để gợi ý rằng gây hại ít hơn, và cố ý thiết kế sản phẩm để đánh lừa các kiểm nghiệm bằng máy.
Và điều này không chỉ là chuyện quá khứ, vì họ vẫn tiếp tục đánh lừa người tiêu dùng và cơ quan quản lý về các rủi ro do sản phẩm của họ gây ra.
Việc đưa các sản phẩm thuốc lá mới vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh là cần thiết
TS Ulysses Dorotheo, Giám đốc điều hành Tổ chức Liên minh Phòng chống Thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA), cho biết Việt Nam giống như các nước ASEAN khác, đang phải đối mặt với vấn đề gia tăng sử dụng các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt trong giới trẻ.
Ông Ulysses Dorotheo đánh giá, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ và thống nhất trong việc ngăn chặn các sản phẩm có hại như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Quốc hội Việt Nam ban hành Nghị quyết cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, tiếp nối Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
TS Ulysses Dorotheo, Giám đốc điều hành Tổ chức Liên minh Phòng chống Thuốc lá Đông Nam Á.
"Tuy nhiên, chúng tôi quan ngại rằng dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) hiện nay mới chỉ đưa thuốc lá truyền thống vào danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, mà chưa quy định cấm hoàn toàn đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Sự thiếu sót này tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ - thế hệ tương lai của Việt Nam. Do đó, việc đưa các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh là hết sức cần thiết để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật"- TS Ulysses Dorotheo nhấn mạnh.
Theo TS Ulysses Dorotheo, về bản chất, đây không chỉ là một "lệnh cấm", mà là cam kết đối với phát triển bền vững, thể hiện quan điểm: sức khỏe là tài sản quý giá nhất của quốc gia, và con người là trung tâm của mọi chính sách.
Cách tiếp cận này không chỉ giúp Việt Nam hòa nhịp với xu hướng chính sách y tế công cộng toàn cầu, mà còn khẳng định vai trò của Việt Nam như một quốc gia tiên phong, có trách nhiệm trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng - điều đã và đang được WHO cũng như cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Trước đó, Bộ Y tế đã có văn bản đề nghị đưa nội dung cấm đầu tư kinh doanh đối với "thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng" vào Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) để phù hợp với quy định tại Nghị quyết số 173/2024/QH15.
Tại buổi họp Tổ thảo luận về Luật Đầu tư (sửa đổi) mới đây, nhiều Đại biểu Quốc hội cũng nêu ý kiến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm có hại. Quốc hội cũng đã có Nghị quyết về việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, vì thế trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) phải cấm kinh doanh các sản phẩm này.
Liên quan đến Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi), trong phiên thảo luận tổ chiều 11/11 của Quốc hội, phát biểu ý kiến, ĐBQH Lê Hoàng Anh, đoàn ĐBQH Gia Lai kiến nghị bổ sung vào Điều 6 Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh của Dự thảo Luật Đầu tư nội dung: "Cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khác."
Điều 6 không quy định cấm đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng là đi ngược Nghị quyết 173/2024/QH15 quy định "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025"; đồng thời không thực hiện nhiệm vụ TTg CP giao tại quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 5/8/2025 về kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết 173 của Quốc hội, theo đó giao Bộ Tài chính "rà soát và xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư" và "đề xuất giải pháp thống nhất với quy định của pháp luật và tình hình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp".
Tại Việt Nam, báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở y tế cho thấy trong năm 2023 đã có 1.224 ca nhập viện liên quan đến việc sử dụng thuốc lá mới.
Tại Việt Nam, báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở y tế cho thấy trong năm 2023 đã có 1.224 ca nhập viện liên quan đến việc sử dụng thuốc lá mới. Trong đó, hơn 1.100 trường hợp đã sử dụng các sản phẩm này trong thời gian dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Nghiên cứu mới từ Trường Đại học Y tế công cộng phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá và tổ chức Vital Strategies cho thấy, trong giai đoạn từ tháng 10 đến 12/2023, khảo sát 3.801 học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 tại 11 tỉnh, thành phố cho thấy 96,2% học sinh biết đến thuốc lá điện tử, 37,8% nhận biết thuốc lá nung nóng.
Đáng chú ý, 14% học sinh từng thử thuốc lá điện tử và 7% sử dụng trong 30 ngày gần nhất. Tỷ lệ này ở thuốc lá nung nóng là 1,8% đã từng dùng và 1% hiện đang dùng.
