Trong 50 năm, số con trung bình của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm từ 6,3 con (năm 1961) xuống còn 2 con (2010). Ước tính trong 20 năm qua, Việt Nam đã tránh sinh được 18 triệu trường hợp.
Ngày 27/3, Bộ Y tế phối hợp với Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại VN tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về chính sách ứng phó với xu hướng giảm sinh. Theo Nghị quyết của Quốc hội và theo sự phân công của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế được giao nhiệm vụ chuẩn bị xây dựng dự thảo Luật Dân số trình Quốc hội vào năm 2014. Hội thảo này sẽ nhằm tham khảo những kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia láng giềng (như Thái Lan, Hàn Quốc, Ấn Độ, Trung Quốc...) có tình hình công tác dân số, có văn hóa tương đồng như VN để xây dựng Dự luật Dân số trong thời gian tới.
TS. Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) cho biết, công tác dân số đã đạt những thành tựu nhất định góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội nói chung, nâng cao mức thu nhập bình quân đầu người, nâng cao các chỉ số sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người dân VN. Trong 50 năm, số con trung bình của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm từ 6,3 con (năm 1961) xuống còn 2 con (2010). Ước tính trong 20 năm qua, VN đã tránh sinh được 18 triệu trường hợp.
Tuy nhiên, những thành quả đó lại tạo ra thách thức mới. Do chúng ta làm tốt công tác giảm sinh, nên tỉ lệ cũng như số lượng tuyệt đối về trẻ em đã giảm rõ rệt sau 20 năm, đặc biệt là 10 năm qua. Số trẻ em trước đây trong thời kỳ tăng sinh đến nay đã bước vào độ tuổi lao động. Vì vậy số người trong độ tuổi lao động trong giai đoạn hiện nay và khoảng trong 30 năm tới sẽ đạt giá trị cực đại. Như vậy, chúng ta đã bước vào giai đoạn cơ cấu dân số vàng. Làm sao tận dụng cho được cơ cấu dân số vàng để cất cánh bay lên là một bài toán khó trong thời gian tới.
Theo đánh giá của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại VN, mức sinh của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm xuống dưới mức sinh thay thế: 2,1 năm 2005; 2,03 năm 2009; 2,0 năm 2010 và 1,99 năm 2011.
Bên cạnh đó, chất lượng chăm sóc sức khỏe, tuổi thọ của người dân nước ta đã tăng lên đáng kể. Nếu so với 50 năm trước, tuổi thọ người dân đã tăng từ 40 tuổi (năm 1961) lên 73 tuổi (năm 2010). Song điều này cũng tạo nên sức ép mới về cơ cấu dân số, già hóa dân số.
Một vấn đề đáng chú ý nữa là tỉ số giới tính khi sinh chênh lệch giữa bé trai và bé gái đang làm nóng dư luận hiện nay. Các chuyên gia cho rằng, do sự tiến bộ của khoa học công nghê, người dân đã biết chọn sinh ít con nhưng trong đó phải có con trai, nên tỉ số giới tính khi sinh tăng lên nhanh chóng. Tình hình này cũng gặp phải ở những quốc gia láng giềng và đặt ra những thách thức không nhỏ cho công tác dân số.
Dương Hải