Việt Nam tiếp tục đi đầu trong việc đặt con người vào trọng tâm của phát triển quốc gia

Công bố Cam kết tham gia chương trình kế hoạch hóa gia đình toàn cầu đến năm 2030

Ngày 9/6, Bộ Y tế đã chính thức công bố cam kết quốc gia về Kế hoạch hóa Gia đình 2030 (FP2030), một phong trào toàn cầu nhằm thúc đẩy quyền của mọi người trong việc tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản một cách an toàn và theo lựa chọn cá nhân.

Hội thảo phổ biến Cam kết tham gia chương trình kế hoạch hóa gia đình toàn cầu đến năm 2030 có sự tham gia của đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương; đại diện các tổ chức quốc tế, các cơ quan báo chí...

Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn quan tâm đến công tác dân số và có sự điều chỉnh chính sách để phù hợp với bối cảnh và tình hình thực tế trong nước cũng như trên thế giới. Nghị quyết số 21-NQ/TW của Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, trong đó đề ra mục tiêu "Mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đều được tiếp cận thuận tiện với các biện pháp tránh thai hiện đại; giảm 2/3 số vị thành niên và thanh niên có thai ngoài ý muốn". Có thể thấy, KHHGĐ tiếp tục là một nội dung quan trọng của công tác dân số.

Chương trình kế hoạch hóa gia đình toàn cầu đến năm 2020 (FP2020) là sáng kiến được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh về kế hoạch hóa gia đình tại London vào năm 2012 với các cam kết của nguyên thủ các quốc gia thực hiện việc giải quyết về chính sách, tài chính, cung ứng dịch vụ và loại bỏ những rào cản về văn hóa - xã hội đang ngăn cản phụ nữ tiếp cận được thông tin và dịch vụ KHHGĐ. Chương trình FP2030 là sự tiếp nối của FP2020 mà Việt Nam đã tham gia từ năm 2016.

Ngày 23/4/2021, Giám đốc FP2020 đã gửi thư cho Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam mời Chính phủ Việt Nam tiếp tục tham gia hợp tác Cam kết FP2030. Được sự đồng ý của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, ngày 31/01/2025, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đã thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ ký Cam kết FP2030. Việc tham gia FP2030 giúp Việt Nam thể hiện vai trò ngày càng sâu rộng hơn, tích cực hơn đối với chương trình kế hoạch hóa gia đình toàn cầu, thể hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về việc tích cực, chủ động hội nhập với khu vực và quốc tế.

"Trong giai đoạn tới, chương trình KHHGĐ cần có nguồn lực tương xứng thông qua các cam kết, hợp tác cùng các tổ chức quốc tế để đáp ứng đủ nhu cầu KHHGĐ, duy trì được các lợi ích xã hội, sức khỏe của người dân. Việc tham gia các thỏa thuận quốc tế, trong đó có FP2030 là một trong những hoạt động giúp Chính phủ Việt Nam hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới, Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030, Chương trình Củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ KHHGĐ đến năm 2030 và các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs)" – Thứ trưởng Bộ Y tế nói.

Việt Nam tiếp tục đi đầu trong việc đặt con người, đặc biệt là thanh niên, vào trọng tâm của phát triển quốc gia

Trong giai đoạn 2015-2019, mỗi năm trên thế giới có 121 triệu ca mang thai ngoài ý muốn, trong số đó 61% được giải quyết bằng phá thai, tương đương với 73 triệu ca phá thai mỗi năm, ước tính có khoảng 45% số ca phá thai không an toàn. Năm 2024, có 4,7 triệu trẻ sơ sinh (chiếm khoảng 3,5% tổng số trẻ sơ sinh trên toàn thế giới) được sinh ra từ các bà mẹ dưới 18 tuổi và khoảng 340.000 trẻ được sinh ra từ các bé gái dưới 15 tuổi. Sinh con lứa tuổi vị thành niên sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và hạnh phúc của cả bà mẹ trẻ và những đứa trẻ.

Việc được tiếp cận các dịch vụ KHHGĐ và sức khỏe sinh sản là rất quan trọng đối với sức khỏe của phụ nữ và trẻ em trên toàn thế giới, giúp ngăn ngừa tử vong mẹ và giảm mang thai ngoài ý muốn. Mục tiêu 3.7 của Mục tiêu Phát triển Bền vững, Liên hiệp quốc kêu gọi các quốc gia "Đảm bảo khả năng tiếp cận phổ cập các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và tình dục, bao gồm KHHGĐ, truyền thông và giáo dục cũng như lồng ghép sức khỏe sinh sản vào các chiến lược và chương trình quốc gia".

Tại Việt Nam, mỗi năm dân số Việt Nam tăng thêm khoảng gần 1 triệu người. Số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49) khoảng trên 25 triệu người, dự báo số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ vẫn tiếp tục gia tăng, nhu cầu sử dụng các phương tiện tránh thai tiếp tục tăng. Mặc dù chất lượng dịch vụ KHHGĐ đã từng bước được cải thiện, tuy nhiên, vẫn còn một số bất cập.

Qua kết quả điều tra các mục tiêu Phát triển bền vững về trẻ em và phụ nữ Việt Nam 2020 - 2021 cho thấy: Tổng nhu cầu chưa được đáp ứng về KHHGĐ không giảm mà tiếp tục tăng cao, từ 6,1% (2014) lên 10,2% (2021) ở nhóm phụ nữ hiện đã kết hôn hoặc sống chung, đặc biệt tỷ lệ này ở nhóm phụ nữ có quan hệ tình dục, hiện chưa kết hôn hoặc không sống chung như vợ chồng lên tới 40,7%. Tỉ suất sinh con ở vị thành niên (từ 15-19 tuổi) vẫn còn cao, trên toàn quốc là 42 trẻ sinh ra sống/1.000 phụ nữ, cao nhất ở khu vực Trung du và miền núi phía Bắc (115) và Tây Nguyên (76), nơi tập trung đông các dân tộc thiểu số.

Cam kết FP2030 của Việt Nam nhằm giải quyết trực tiếp những bất bình đẳng này thông qua việc mở rộng tiếp cận tại các vùng nông thôn và cộng đồng dân tộc thiểu số, phát triển các dịch vụ thân thiện với thanh niên phù hợp với thời gian tiếp cận của họ, và đảm bảo rằng mọi người đều có thể tiếp cận dịch vụ mà không bị kỳ thị và phán xét.

Cam kết FP2030 đánh dấu một bước tiến lịch sử trong vai trò tiên phong lâu dài của Việt Nam về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục và quyền. Dựa trên các thành tựu và bài học kinh nghiệm trong triển khai Chương trình Hành động của Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD PoA) năm 1994, cam kết lần này tái khẳng định quyết tâm không để ai có nhu cầu sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại có chất lượng bị bỏ lại phía sau – đặc biệt là thanh niên, người di cư, người dân tộc ít người, người khuyết tật…

Để triển khai có hiệu quả cam kết, Việt Nam sẽ triển khai toàn diện các mục tiêu:

• Giảm có thai ngoài ý muốn ở thanh niên vị thành niên;
• Tăng cường chất lượng và tiếp cận các biện pháp tránh thai hiện đại bao gồm các biện pháp lâm sàng và phi lâm sàng;
• Tăng cường tuyên truyền, vận động người dân thực hiện kế hoạch hóa gia đình;
• Đảm bảo nguồn lực để cung ứng các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng.